اجرای طرح‌های فعال بازار کار؛ کارورزی و مشوق بیمه برای کاهش بیکاری دانشگاهیان
در راستای سیاست های فعال بازار کار طرح های "کارورزی دانش آموختگان دانشگاهی و مشوق بیمه کارفرمایی " و "پرداخت یارانه دستمزد " در کشور اجرا می شود.
به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم, در راستای سیاست‌های دولت برای ساماندهی به بازار کار و رفع معضل بیکاری فارغ‌التحصیلان، فاز اجرایی طرح‌های کلیدی فعال بازار کار، شامل «طرح کارورزی دانش‌آموختگان دانشگاهی»، «مشوق بیمه کارفرمایی» و «پرداخت یارانه دستمزد»، در دستور کار قرار گرفته است. این طرح‌ها که در برخی استان‌ها مانند گیلان به‌طور آزمایشی آغاز شده‌اند، با هدف کاهش شکاف مهارتی و تسهیل ورود جوانان به عرصه‌های شغلی طراحی شده‌اند.
این اقدامات، که رویکردی نوین در مدیریت بازار کار کشور محسوب می‌شوند، سعی دارند با تزریق منابع مالی هدفمند و ایجاد فرصت‌های تجربی، چالش‌های ساختاری بیکاری تحصیل‌کردگان را برطرف سازند. هدف نهایی این است که مدرک دانشگاهی صرفاً یک گواهینامه تئوری نباشد، بلکه با تجربه‌های عملیاتی ادغام شده و نیروی کار آماده ورود به چرخه‌ی تولید و خدمات شود.
سیاست‌های فعال بازار کار بر خلاف سیاست‌های انفعالی که عمدتاً متمرکز بر حمایت‌های مالی بلندمدت و منفعل از بیکاران هستند، رویکردی پیشگیرانه و تعاملی دارند. این اقدامات ماهیت "فعال" داشته و بر افزایش مهارت‌پذیری، تسهیل جستجوی کار و ایجاد ارتباط مستقیم میان جویندگان کار و بنگاه‌های اقتصادی متمرکز هستند.
این سیاست‌ها عمدتاً شامل پرداخت‌های بیکاری یا مستمری‌ها می‌شوند که هدف اصلی آن‌ها تأمین حداقل سطح رفاه در دوره بیکاری است. اگرچه این حمایت‌ها در کوتاه‌مدت ضروری هستند، اما به طور مستقیم بر توانمندسازی فرد برای ورود مجدد به بازار کار تأثیری نمی‌گذارند و می‌توانند منجر به افزایش وابستگی به کمک‌های دولتی شوند.
این اقدامات بر کاهش دوره بیکاری و بهبود کیفیت اشتغال تمرکز دارند. محور اصلی، ایجاد تعامل مستقیم میان دانش‌آموختگان و بنگاه‌های اقتصادی است.
در این راستا، سه رکن اصلی در بسته سیاستی جدید تعریف شده است:
طرح کارورزی دانش‌آموختگان: این طرح به عنوان پلی میان دنیای آکادمیک و صنعت عمل می‌کند. هدف اصلی آن "آموزش حین کار" است.
مشوق بیمه کارفرمایی: این مشوق‌ها به طور مستقیم هزینه‌های استخدام را برای کارفرمایان کاهش می‌دهند.
پرداخت یارانه دستمزد: حمایت مالی هدفمند برای جبران بخشی از هزینه‌های دستمزد نیروی کار جدید.
کارورزی: محک زدن مهارت‌های نظری در محیط واقعی
طرح کارورزی دانش‌آموختگان دانشگاهی، فرصتی ساختاریافته فراهم می‌آورد تا فارغ‌التحصیلان بتوانند مهارت‌های نظری کسب شده را در محیط کار واقعی محک بزنند و تجربه کاری لازم را کسب کنند؛ مهارتی که به طور مداوم توسط کارفرمایان به عنوان بزرگترین مانع جذب نیروهای جدید اعلام می‌شود.
نرخ بیکاری در میان دارندگان مدارک عالی تحصیلی، به طور مداوم بالاتر از میانگین کلی بیکاری در کشور بوده است. این وضعیت منجر به پدیده‌ای به نام "اتلاف سرمایه‌های انسانی" می‌شود؛ سرمایه‌هایی که کشور زمان و منابع زیادی را صرف آموزش نظری آن‌ها کرده است، اما به دلیل عدم انطباق مهارت‌ها با نیاز بازار، به چرخه تولید باز نمی‌گردند.
اجرای موفق این بسته سیاستی می‌تواند گام مؤثری در جهت ساماندهی بازار کار و کاهش انتظارات غیرواقعی از مدرک دانشگاهی باشد. دانشجویان و فارغ‌التحصیلان متوجه خواهند شد که مسیر ورود به بازار کار از طریق کسب تجربه عملی و مهارت‌های مورد تقاضا، بسیار مؤثرتر از صرفاً اتکا به مدرک است. همچنین، کارفرمایان تشویق می‌شوند تا به جای سرمایه‌گذاری پرهزینه در استخدام نیروهای باتجربه، در فرآیند "ساخت نیروی کار مورد نیاز" خود سرمایه‌گذاری کنند.
سیاست‌های فعال بازار کار، به ویژه با تمرکز بر کارورزی و مشوق‌های مالی برای بخش خصوصی، نشان‌دهنده یک تغییر استراتژیک در رویکرد دولت نسبت به مسئله بیکاری هستند. این بسته سیاستی نه تنها سعی در کاهش آمار بیکاری دارد، بلکه هدف اصلی آن افزایش بهره‌وری و کیفیت نیروی کار از طریق همسو کردن آموزش با نیازهای واقعی اقتصاد است. موفقیت بلندمدت این طرح‌ها وابسته به پایداری تخصیص منابع مالی، نظارت دقیق بر کیفیت دوره‌های کارورزی و حفظ انگیزه کارفرمایان در طول دوره‌های زمانی تعریف شده خواهد بود تا اثرات خود را در ساختار بلندمدت بازار کار منعکس سازد.
در ابلاغیه طرح آمده است: به استناد تبصره بند3مصوبات هشتاد و نهمین جلسه شورای عالی اشتغال و در راستای اجرای بند 22 سیاست های کلی اشتغال ابلاغی مقام معظم رهبری و تصویب نامه شماره 62343ت45449 ه مورخ 16/03/1403 هیات وزیران به منظور مرتفع نمودن خلا مهارتی دانش آموختگان و ایجاد اشتغال از طریق ترغیب و تشویق کارفرمایان کارگاه های تولیدی و خدماتی به استفاده از نیروی کار جدید، دستور العمل اجرایی طرح کارورزی دانش آموختگان دانشگاهی و مشوق بیمه کارفرمایی به شرح ذیل جهت اجرا ابلاغ می گردد.
طرح کارورزی دانش آموختگان دانشگاهی و مشوق بیمه کارفرمایی دوره ای است 15ماهه، شامل دور مقدماتی، 3ماهه آموزشی کارورزی و در ادامه دوره حداکثر 12ماهه مشوق حق بیمه سهم کارفرما.
دوره کاررورزی حداکثر3ماهه آموزشی است که دانش آموخته دانشگاهی به منظور تبادل دانش، کسب تجربه و ارتقا مهارت در کاهره های سراسر کشور به جز کلان شهرهای تهران، کرج، اصفهان، شیراز، تبریز و مشهد سپری می نماید و این دوره به عنوان مهارت وی محسوب می شود.
مشوق بیمه ای حق بیمه سهم کارفرما 20درصد حداقل دستمزد مصوب شورای عالی کار موضوع تبصره 1ماده 28 قانون تامنی اجتماعی که حداکثر 12 ماه توسط دستگاه هماهنگ کننده در چارچوب این دستورالعمل و به صورت ماهیانه به حساب کارفرمیاان به جر کلان شهرهای تهرانه کرج، اصفهان، شیراز، تبریز و مشهد واریز می شود.
کمک هزینه کارورزی وجهی است که در پایان دوره کارورزی از یک تا سه ماه و متناسب با مدت آن توسط دسگاه هماهنگ کننده به کاروزی پرداخت می شود.
اهداف اجرای این طرح شامل افزایش قابلیت جذب و اشتغال دانش آموختگان از طریق انتقا مهارت و تجربه در محیط کار برای ورود به بازار کار, ایجاد انگیزه کارافینی و کسب و کار در دانش آموختگان, ارتقا اخلاق صلاحیت و مهارت حرفه ای دانش آموختگان, فراهم ساختن زمینه انتقاد انش از دانش آموخته به کارگراه و کاهش هزینه به کارگماری نیروی کار برای کارفرما است.
در مرحله نخست منابع در نظر گرفته شده برای استان ها محدود بوده و پس از تامین اعتبار جدید در مراحل بعد به منظور اجرای گسترده تر، سهمیه کلیه استان ها افزایش خواهد یافت.