احیای زاینده رود امکان پذیر است

آقای محرابیان وزیر نیرو در برنامه صف اول به سوالات زیر در حوزه آب پاسخ داد.

سوال: آماری از وضعیت تنش آبی در سال‌های گذشته دارید؟

محرابیان: براساس آمار تابستان سال گذشته 300 شهر کشور و 8 هزار روستا تنش آبی داشتند. مجموع میزان بارش‌ها نسبت به نرمال سال 17 درصد کاهش داشته است امسال هم سال خشک محسوب می‌شود و شرایط برای تامین منابع آبی سخت‌تر می‌شود.

سوال: آیا بارش‌های اخیر در افزایش حجم ذخایر آبی توانسته کمک کند؟

محرابیان: بارش‌ها باعث افزایش سهم سد‌ها می‌شود. مجموع بارش‌ها برآیند مثبت بوده و حجم ذخایر تجدید پذیر را اضافه می‌کند البته اگر در نقاطی رخ دهد که سد داریم می‌توانیم مدیریت کنیم، اما اگر در سفره‌های زیرزمینی برود غنی می‌شود.

هرچه از شیوه‌های کنترل آبی بیشتر توانسته ایم استفاده کنیم با روش‌های مختلف از وقوع سیل جلوگیری کرده است.

سوال: چه اقداماتی در این بخش زمینه ساز تشدید وقوع سیل می‌شود؟

محرابیان: سازه‌های تقاطعی مانع گذر آب در حوزه باعث وقوع سیل می‌شود بنابراین باید در این بخش دستگاه‌ها از جمله شهرداری‌ها همکاری کنند تا این سازه‌ها اصلاح شود.

7400 سازه‌های تقاطعی در این بخش شناسایی و استخراج شده اند و دستگاه‌ها مکلف شده اند که آنها اصلاح کنند و اصلاح آن‌ها باعث جلوگیری از خسارت‌ها می‌شود.

بیش از 90 درصد خسارت‌های سیل ناشی از سازه‌های تقاطعی است. نزدیک 200 سازه اصلاح شده است، ولی امروز متوجه خطر می‌شویم و سازه‌ها را اصلاح می‌کنیم و هزینه‌های آن‌ها کمتر از سیل است که رخ می‌دهد.

سوال: چه اقداماتی در حوزه آب صورت گرفته و چه برنامه ریزی انجام گرفته است؟

محرابیان: سه برنامه از جمله اصلاح حاکمیت و حکمرانی آب داریم که براساس آن سندی تهیه شده است. نخست توزیع آب در استان‌ها پیش بینی شده است طبق این سند میزان آبی که سالانه در اختیار داریم به صورت نیاز استانی توزیع می‌شود و با این ساز وکار مدیریت آب انجام می گیرد.

دومین مورد مدیریت مصرف آب است. امسال موفقیت ما در حوزه برق آبی براساس مدیریت مصرف است در بخش آب با مدیریت مصرف، از این میزان آب استفاده بهتری ببریم و شاهد رشد بهره وری و تولید بیشتر باشیم

سومین مورد پروژه‌های زیربنایی است. این پروژه‌ها را در سه بخش دنبال می‌کنیم که براساس آن اقدام به توزیع آب کنیم.

براساس این برنامه‌ها تعداد شهر‌هایی که تنش آبی داشته اند کاهش یافته است و آب را به نحو مطلوب تری توزیع می کنیم.

در10 هزار روستا عملیات آبرسانی را انجام داده ایم و 1200 روستا عملیات آب رسانی تمام شده است. بسیاری از روستا‌ها در ماه‌های پیش رو و سال 1402 شروع می‌شود که براساس این پروژه‌های آبرسانی این روستا‌ها شاهد تولید آب پایدار و با کیفیت خواهد بود.

در پروژه غدیر آب پایدار و با کیفیتی را برای استان خوزستان تامین کرده ایم.

سوال: مشکل آب همدان ریشه در چه بخشی است؟

محرابیان: مشکل آب همدان از دهه 70 شروع شده بود. 17 سال پیش پروژه آب رسانی کلید خورده بود سال های اولیه 86 تا 90 به علت بحث های نظارتی متوقف بود و در این مدت پیشرفت کمی داشته است.

در سال گذشته با توجه به موجودی آب سد اکباتان و کم آبی اعلام کردیم که باید این پروژه تشدید شود و از طرف دیگر مشکلات تامین منابع مالی هم وجود داشت اما با دستور رییس جمهور در اسفند ماه اعتبارات ویژه تخصیص یافت و امسال هم مجدد اعتبارات دیگری برای تسریع در اجرای پروژه اختصاص یافت و امیدوارم در شهریور فاز اول آن به اتمام برسد.

در سال گذشته 43 درصد کاهش بارش و سال 99 هم خشکسالی شدیدی داشته ایم و با توجه به وسعت کشاورزی در اطراف همدان این میزان ورودی آب به این استان بیشتر شده بود.

30 تا 35 درصد آب استان همدان را از منابع دیگر تامین کرده ایم. حجم آبی که هم اکنون تامین شده است 1600 میلیون بر لیتر است و با خط رینگی که احداث می شود بخشی از مشکل کمبود آب برطرف خواهد شد تا پایان هفته رینگ نصب شده در استان همدان و مشکل برطرف می شود.

سوال: مشکل آب شهرکرد را توضیح دهید.

محرابیان: هیچ مشکلی در محدویت آب نداریم. در شرایط گرم بارندگی و وقوع سیل در چند وقت اخیر باعث آب شدن یخچال های طبیعی در این استان شد. این سیل در کوهرنگ به گونه ای بود که ما در این استان دیگر آب نداشتیم گل آب داشتیم و به‌گونه‌ای شده بود که 60 درصد دیگر در این منطقه آب نداشتیم.

اما با برنامه ریزی صورت گرفته 4 سامانه تعریف شد و در یک عملیات جهادی وظرف مدت کوتاه به مرور وارد مدار شده و هم اکنون در شهر کرد شرایطی داریم که منابع طبیعی باشد یا نباشد مشکل آب در این منطقه نداریم.

سوال: احیای زاینده رو به کجا رسید؟

محرابیان: یکی از مهم ترین برنامه های ما احیای آن است و به طور قطع احیای زاینده رود امکان پذیر است. تمامی این صحبت ها که امکان پذیر نیست را رد می کنیم و احیا به گونه ای است که تامین آب مطمئن و پایدار است و رها سازی حداقل آبی در فصل ها و ماه های مختلف است.

جلسات متعدد با مسئولان مرتبط تشکیل شده است. در زاینده رود پروژه های مختلف مطرح شده اما نیمه کاره رها شده است. هم اکنون با همفکری و همگرایی با متخصصان برنامه ها به گونه ای طراحی شده که اجرایی شود و عملیات اجرایی این طرح شروع شده اما کند است. برنامه داریم که سرعت کار افزایش یابد البته به شرطی که تامین منابع مالی آن به موقع انجام شود.

سوال: وضعیت دریافت حق آبه ما از هیرمند به چه شکلی است؟

محرابیان: ما باید دیپلماسی آب را فعال کنیم و البته در این بخش هم تاکنون موفق بوده ایم. پای ثابت تمامی مذاکرات ما با کشورهای خارجی موضوع آب است و احیای حقوق آب خود را همواره پیگیری می کنیم.

در حوزه افغانستان و ترکیه، ایران در منطقه پایین دست محسوب می شود که دریافت کننده است و پیش از این سازه هایی وجود داشت که مانع ورود آب می‌شد که طی سفر اخیر وزیر نیرو این سازه ها باید برداشته می شد، طرف افغانستانی موافقت کرد و موضوع بعدی رها سازی حق آبه ایران بود. طبق ماده 151 باید این اقدام صورت می گرفت که هم اکنون رها سازی انجام شده و امروز طبق آخرین آمار 13.5 متر مکعب بر ثانیه را دریافت کرده ایم.

مطالبات آبی ایران از هیرمند در سال های گذشته 820 میلیون متر مکعب بوده که باید دریافت می کردیم که در حال پیگیری آن هستیم.

با توجه به سد هایی که ترکیه ایجاد کرده نگرانی هایی برای ایران ایجاد شده بود که در مذاکرات با وزیر کشاورزی کشور ترکیه توافقاتی صورت می گیرد که در پایان این ماه این مذاکرات برگزار می شود.