ادعا درباره فوت آیت‌الله حائری شیرازی و بازتولید بحث تقابل طب سنتی و جدید

در باب این ادعا سوال های مختلفی مطرح است اما مهمترین مساله آن است که در هنگام مواجهه با یک بیماری کدام تجویزها در اولویت است و پزشکی سنتی باید مدنظر قرار گیرد یا پزشکی جدید؟ و آیا پزشک سنتی یا اسلامی مجاز به تجویز برای بیماران حاد است یا خیر؟

محمدصادق (محی‌الدین) حائری شیرازی، 12 بهمن 1315 در شیراز متولد شد و 29 آذر 1396 در قم فوت کرد.

ادعای فرزند آیت الله حائری شیرازی فرزند مرحوم آیت الله محی الدین حائری شیرازی امام جمعه فقید شیراز و نماینده ولی فقیه در استان فارس در یادداشتی تلگرامی مدعی شد که پدرش و مرحوم آیت الله سید محمود شاهرودی رییس فقید مجمع تشخیص مصلحت نظام از تجویزهای حسین روازاده کارشناس طب اسلامی استفاده کردند و همین تجویزها عامل مرگ آنان بوده است. حجت الاسلام شهاب الدین حائری شیرازی در این یادداشت نوشت:«مرحوم پدر، علی رغم تاکید همه اطبا بر ضرورت عمل جراحی و برداشتن عضو سرطانی به طبابت طبیب علفی که آیت الله هاشمی شاهرودی معرفی کرده بود گردن نهاد، این شخص کسی نبود جز همان حکیم! روازاده معروف. که بعدا فرزند ارشد مرحوم آیت الله محمود شاهرودی ریاست مجمع تشخیص مصلحت با تاسف سبب مرگ زودهنگام پدر خویش را عمل به طبابت همین شخص دانست و تاخیر در عمل به دستور پزشکان جدید.» وی در ادامه این یادداشت نوشته است: «چرا پدر ما و آیت الله شاهرودی که اگر بخواهیم چند روحانی شاخص فاضل، در سطح عالی حوزه که به روز هستند را نام ببریم، ناگزیر از ذکر نام ایشانیم در مسئله جان خود که از اهم مسائل در نزد هر فرد است بین دانش جدید و قدیم به دومی گردن نهادند و تنها زمانی که یقین کردند کاری از علم قدیم بر نیامده تسلیم تجویز پزشکان شدند که نوشدارو بعد از مرگ سهراب بود.»

ریشه بی‌اعتمادی به علم جدید

شهاب الدین حائری شیرازی ادامه داد: «ریشه این امر به بی اعتمادی بلکه بدبینی به علوم جدید باز می‌گردد. تا حدود یک قرن پیش و قبل از جایگزینی مدارس جدید به جای مکتب خانه‌ها و سپس دارالفنون و بعدتر دانشگاه به جای حوزه‌های علمیه، علومی مانند هیات و ریاضیات و... در حوزه‌ها تدریس می‌شد و حوزه‌های علمیه، محل کسب دانش برای تحصیل کنندگان علوم مختلف بود. لذا بسیاری از روحانیون در نهاد ناخودآگاه و حتی بدون توجه و اراده، به مدارس و دانشگاه‌ها به نگاه یک رقیب که کار را از دستشان خارج کرده نگاه می‌کنند.» فرزند مرحوم آیت الله محی الدین حائری شیرازی افزود:«وقتی در علم تجربی که علما آن را حیطه تجربه بشری می‌دانند و نظر اطبا را حجت می‌دانند، چنین به علم جدید بی اعتمادند که جان خود را به مخاطره می‌اندازند. در علوم انسانی که برای اداره بهتر جامعه در عصر جدید تدوین شده‌اند وقعی به این علوم نخواهند گذاشت. چرا که علوم انسانی اسلامی باید از کتاب و سنت و فقه استخراج شود. و هر آنچه فساد در غرب رخ می‌نماید ولد نامشروع علوم انسانی غربی است!»

دل صاف و دلبستگی‌ها و تغییر نسل 

شهاب الدین حائری شیرازی اضافه کرد: «نتیجه چنین رویکردی می‌شود شتر گاو پلنگی که می‌بینیم و جامعه‌ای مبهوت که به علوم روز باور دارد و حاکمانی که تا مجبور نشوند تن به آن نمی‌دهند. اما اگر به دیده انصاف نگاه شود و از توهم توطئه قدری فاصله بگیریم، علوم انسانی نیز چون علوم تجربی، کشف قواعد حاکم بر ابعاد مختلف انسان است و طبعا یک مسلمان ممکن است از همین قواعد در مسیر اهداف خود استفاده نماید چنانچه در علوم تجربی. و البته مسلمانان می‌توانند با توجه به آموزه‌های دینی به تکمیل علوم انسانی جدید کمک نمایند. اما افسوس که محور حرکات و سکنات انسانها دلبستگی‌هاست نه دانش. دل فرمانرواست و دانش را به سمت دل توجیه می‌نمایند لذا تا وقتی که دل علما با این علوم جدید چه انسانی و چه تجربی، صاف نشود همین آش است و همین کاسه و به بهانه‌ها و اسم‌های مختلف آنر کنار می‌گذارند.» فرزند مرحوم آیت الله حائری شیرازی بیان کرد:«شاید تغییر نسل تنها چاره گذر از این تنگنا باشد و نسل فعلی که با مدرسه و دانشگاه بزرگ شده و حس رقابتی با دانش آموختگان دانشگاه نمی‌کند جای نسل فعلی بنشیند و همانگونه که نسل فعلی روحانیون بر خلاف اسلاف خود با گوجه فرنگی و بلندگو و شیر آب کنار آمدند نسل جدید روحانیت با علوم تجربی و انسانی روز، کنار بیاید. این فرایندی است که در طول زمان شکل خواهد گرفت و به مدد فضای مجازی بسیار زودتر.»

روازاده: تجویزی برای آیت الله حائری شیرازی نداشتم حسین روازاده متخصص طب سنتی یا اسلامی در پاسخ به این ادعا در توییتی بیان کرد:«پیرامون ادعای فرزند مرحوم آیت‌الله حائری شیرازی در مورد علت فوت پدر ایشان، گفتنی است بنده ایشان را یک بار 10 سال قبل ملاقات کردم. معظم له در حال شیمی درمانی برای سرطان مثانه بودند و بنده هیچ تجویزی برای سرطان ایشان نداشتم. اینجانب تمام ادعاهای مطرح شده در فضای مجازی را تکذیب می نمایم و ادعاهای کذب مطرح شده را حتما در مراجع حقوقی پیگیری خواهم کرد و ایشان را به تقوای الهی فرا می خوانم.»

تجویز متخصص طب سنتی بیماری پدرم را بدتر کرد این واکنش حسین روازاده باعث شد تا شهاب الدین حائری شیرازی بار دیگر در یادداشتی تلگرامی جزییاتی را منتشر کند که وی در یادداشت جدید نوشت:«پس از انتشار مطلبی در کانال تلگرامی‌ام در خصوص طبابت حسین روازاده بر روی پدرم، ایشان در توییتر اعلام نمودند که طبابتی بر پدر بنده نداشتند و از بنده شکایت می‌نمایند. لذا ناگزیر از بیان جزئیات بیشتر شدم. لازم به یادآوریست در همان ایام دکتر کامران باقری لنکرانی به خود بنده گفتند این فرد شیاد است و در صدد شکایت از او هستیم اما پدر، چون به خواست خود به طبابت این فرد تن داده بود مانع شکایت شدند.» وی ادامه داد:«پدر ما سرطان مثانه خوش خیم داشتند که به گفته اطبا اگر به موقع عمل و جراحی می‌شد، متاستاز (منتشر شدن) نمی‌داد و سالیانی می‌توانستند پس از عمل به زندگی عادی ادامه دهند. افسوس که چنین نشد اما یکی از تجویزهای روازاده را اینجا ذکر می‌کنم تا مایه عبرت شود، بلکه دستگاه قضا جلو چنین افرادی را بگیرد. ایشان مایعی که احتمالا اسیدی بود چون اخوی گفت یک بار قطره‌ای از آن مایع بر روی شلوارش افتاد و به من نشان داد که سوراخ شده بود. به هر حال به تجویز ایشان این مایع را پدر با درصدی خاص با آب خالص مخلوط و با کمک بهیار با سوند به درون مثانه تزریق می‌نمود.» وی افزود: «پس از چندین بار تزریق در فواصل زمانی خاص، روازاده به پدر بشارت داده بود که تومورها نابود شده اما حال پدر بد و بدتر شد و چنان خونریزی شدت یافت که سریعا به همراه دکتر لنکرانی از تهران به شیراز آمدند و در حالی که رمقی نداشتند در بیمارستان نمازی مورد عمل جراحی قرار گرفتند. دکتر صالحپور جراح اورولوژیستی که عمل را انجام داده بود پس از عمل، عکس مثانه را در موبایل خود به بنده نشان داد که به‌قول ایشان از شدت انباشته شدن تومورهای سرطانی و عدم گنجایش نزدیک بود بترکد.» شهابالدین حائری نوشت: «لازم به یادآوریست پس از عمل جراحی موفقیت آمیز، پدر قریب 6 سال زندگی کردند اما در سال ششم معلوم شد به‌واسطه دو سال تاخیر در انجام عمل جراحی سلول‌های سرطانی در بدن منتشر شده بود و با پراکنده شدن سلولها در جای جای بدن، حیات پربرکت‌شان پایان یافت. چه خوب است دیگرانی هم که از این دست طبابت‌ها به فیض رسیده‌اند به میدان بیایند تا سیه روی شود هر که در او غش باشد.

آیت الله حائری شیرازی به علم پزشکی جدید و سنتی علاقه مند بودند خبرنگار ایرنا برای بررسی این موضوع با محمدعلی حائری شیرازی فرزند کوچک مرحوم آیت الله محی الدین حائری شیرازی که اغلب اوقات همراه امام جمعه فقید شیراز بود تماس گرفت. وی در پاسخ به سوال خبرنگار ایرنا با اشاره به روایت"العلم علمان، علم الادیان و علم الأبدان فبعلم" گفت: علما و فقها بیشترین اهتمام را بعد از علم فقاهت به علم پزشکی دارند و مرحوم آیت الله حائری شیرازی نیز در این زمینه استثنا نبود و به شدت نسبت به علم پزشکی سنتی و جدید علاقه مند بود. محمدعلی حائری شیرازی افزود: نزدیکترین افراد به آیت الله حائری شیرازی، پزشکان بودند که از جمله این افراد می توان به دکتر ملک حسینی، دکتر ملک زاده و دکترکامران لنکرانی و دکتر ایمانیه اشاره کرد. وی ادامه داد: حتی وصی خود بعد از وفات، برای اداره امور را دکتر ایمانیه رییس پیشین دانشگاه علوم پزشکی شیراز مشخص کرد و این نشان می دهد آیت الله حائری نسبت به پزشکان یک حسن ظن وافری داشتند؛ همچنین عموم وصلت هایی که ایشان داشتند با خانواده دکتر نجابت است که ایشان نیز پزشک بودند. فرزند آیت الله حائری شیرازی گفت: پدرم در سال های 1386-1387 متوجه بیماری خود شد و از ابتدا نیز خود را به طور کامل در اختیار پزشکان قرار داد و داروهایی برای ایشان تجویز شد که حدود یکسال با شیمی درمانی درصدد درمان بودند اما بیماری برگشت. حائری شیرازی افزود: پزشکان گفتند در این شرایط که بیماری برمی گردد باید عضو برداشته شود که پدرم از دکتر ملک حسینی و دکتر صالح پور که پزشکانش بودند، عوارض را سوال کرد و آنان پاسخ دادند یکسری تحرکات شما کم می شود و عوارضی دارد. وی ادامه داد: با توجه به اینکه فعالیت اجتماعی مرحوم آیت الله حائری شیرازی گسترده بود و ایشان جزو روحانیونی بودند که فعالیت و عملکرد اجتماعی زیادی داشتند و هم امام جمعه شیراز و نمایندگی ولی فقیه در استان فارس بودند و هم به نقاط مختلف کشور برای سخنرانی رفت و آمد می کردند، برای ورود ایشان به وضعیت جدید نیاز به فرصت بود. فرزند مرحوم آیت الله حائری شیرازی گفت: پدرم نیاز به فرصت داشت تا استعفا دهد چون ایشان اعتقاد داشت با توجه به اینکه یک نقص عضوی برای من حاصل می شود، من نباید در جایگاه امام جمعه شیراز و نماینده ولی فقیه در استان قرار داشته باشم تا این که استعفا داد و استعفای ایشان پذیرفته شد. وی افزود: آیت الله محی الدین حائری شیرازی تا شرایط جدید را بپذیرند، در کمتر از 2 سال روش های درمانی دیگری را انتخاب کردند، به عنوان مثال پرتونگاری کردند و رژیم های غذایی خاصی را مدنظر قرار دادند، بین گوشت ها تنها گوشت پاچه را می خوردند و بین نان ها تنها نان سنگک را استفاده می کردند و لبنیات و برنج را به هیچ عنوان مصرف نمی کردند. فرزند مرحوم آیت الله حائری شیرازی گفت: این روند ادامه داشت تا یک شیخی به نام آقای خادمی، آقای حسین روازاده (کارشناس طب اسلامی) را معرفی کرد و گفت ایشان طبابت هایی برای آیت الله شاهرودی داشته که موثر بوده است.

بیماری پدر با تجویز روازاده بدتر شد وی افزود: آیت الله حائری شیرازی تنها یک یا دو بار آقای روازاده را ملاقات کرد که آقای روازاده بابت معاینه هیچ هزینه ای دریافت نکرد اما تجویزی کرد که بعدها پزشکان گفتند این تجویز باعث بدتر شدن بیماری ایشان شده است. وی ادامه داد: این که بگوییم پزشک معالج آیت‌الله حائری شیرازی، آقای روازاده بود، درست نیست چرا که تنها یک الی دو بار همدیگر را ملاقات کردند اما ایشان یک تجویزی داشتند که این تجویز باعث بدتر شدن شرایط بیماری شد. فرزند آیت الله حائری شیرازی گفت: آنچه پزشکان در تمام دنیا به آن باور دارند این است که استفاده از طب مکمل از حقوق تمام بیماران است، این را یک امر شخصی می‌دانند که هر بیمار در کنار پزشکی جدید، طب مکمل نیز استفاده کند.

آیت الله حائری از طب مکمل پزشکی جدید استفاده می کرد وی افزود: آیت‌الله حائری شیرازی در کنار اینکه پزشکی جدید را در مواقع ضروری و حاد مرجع می دانست، از یک طب مکمل نیز استفاده می کرد؛ ایشان تعبیری داشت و می‌گفت پزشکی شیرگاو است و مادر که می خواهد بچه خود را شیر دهد شیر گاو را می خورد و از شیر خود به بچه می دهد و اعتقاد داشت که پزشکان باید داروها را بومی کنند. وی ادامه داد: مدتی که پدرم از رژیم خاص استفاده کرد، مدت طولانی نبود و بعد از آن نیز طبق نظر پزشکان جراحی کرد و هفت سال پس از این جراحی نیز برنامه های بسیار متعدد و وسیعی در سطح کشور داشت و از ایشان برکات و آثاری زیادی به جا ماند که این آثار مربوط به بعد از جراحی ایشان بود و این نشان می‌دهد که ایشان به پزشکان تمکین داشتند. فرزند مرحوم آیت الله حائری شیرازی گفت: برادرم در مطلبی که منتشر کرده، حسن نیتی داشته و آن این بوده است که مردم پزشکی جدید را مرجع قرار دهند، همانطور که رهبر معظم انقلاب و قاطبه علما این پزشکی و وزارت بهداشت را در شرایط فعلی جامعه که با بیماری کرونا مواجه هستیم، مرجع قرار دادند و از آن تمکین می کنند و تمام درس ها، نماز جمعه، اعتکاف تجمع های مذهبی را لغو کرده اند. حائری شیرازی افزود: این نشان می دهد که علما انسان هایی هستند که عقل و تدبیر را سر لوحه کار خود قرار دادند و باور قلبی من این است که اگر پدرم در قید حیات بود در تبلیغ پزشکی جدید پیشگام بود و قطعا اعلام می‌کرد که پزشکی جدید باید در این شرایط بحرانی مرجع باشد و همه باید از آن تمکین کنند. وی ادامه داد: ایشان اگر در قید حیات بودند هم پزشکی جدید را تبلیغ و هم آن را تقویت می‌کردند و بقیه را نیز به تمکین و تبلیغ وا می داشتند. فرزند مرحوم آیت‌الله حائری شیرازی گفت: پدرم به علمای عقلیه به جای نقلیه معروف بود یعنی اینکه ایشان به جای اینکه بیشتر از روایات در سخنرانی های خود استفاده کنند، بیشتر از استدلال های عقلی استفاده می کرد و باور داشت که باید عقل را جدی گرفت و وصیت او به ما نیز همین بود. حائری شیرازی افزود: پدرم عقل را رسول باطنی می‌دانست و به عقل اهتمام می کرد و اگر ما یک مطلب عقلی با مبنای عقلایی مطرح می‌کردیم لذت می برد. وی ادامه داد: در دورانی که مسوولیت داشتند رویه ایشان به شدت رویه عقلی بود، به نظر می‌رسد برادر من نیت خوبی داشته است اما حواشی کار و مطلب در متن غالب شده است. وی اضافه کرد: در حال حاضر زمانی است که مردم تشنه اخبار مثبت هستند و می خواهند فضای کشور را یک فضای مدبرانه و عاقلانه ببینند که همین طور نیز است و بیماری در حال مدیریت شدن است و مردم نباید دچار اضطراب شوند.

طب سنتی مکمل درمان سرطان است نه درمان کننده آن محمدمهدی پرویزی متخصص طب سنتی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا گفت: اگر بخواهیم پزشکی را به پزشکی سنتی و نوین تقسیم بندی کنیم خیلی ایده جالبی نیست چرا که طب سنتی نیز یکی از شاخه های علم پزشکی و زیر شاخه طب محسوب می شود و تابع تمام قوانین طب است. وی افزود: یکسری توصیه ها در طب سنتی وجود دارد که بسیاری از آن ها با طب کنونی همخوانی ندارد، در گذشته امکانات و روش‌های تشخیصی درستی وجود نداشته است و وابسته به چیزهایی بودند که شاید در حال حاضر نیز شواهدی برای آن وجود نداشته باشد. وی ادامه داد: در حال حاضر یک بیمار باید ابتدا از نظر پزشکی نوین بررسی شود و به طب سنتی به عنوان یک درمان مکمل توجه شود. این متخصص طب سنتی گفت: اگر طب سنتی به عنوان درمان مکمل در کنار طب نوین قرار بگیرد تاثیر پذیری بهتری می تواند داشته باشد و بیمار و پزشک نیز متضرر نمی‌شوند.

ملاک قرار دادن طب سنتی برای سرطان، زمان را برای درمان تلف میکند پرویزی همچنین در خصوص موارد ادعایی فرزند مرحوم آیت‌الله حائری شیرازی در مورد تجویز حسین روازاده برای درمان سرطان مثانه پدرش گفت: سرطان چیزی است که در ابتدا باید به آن رسیدگی کرد یعنی چیزی نیست که ما بخواهیم آن را نگه داریم و با داروهای گیاهی یا روشهای دستکاری در طب سنتی آن را درمان کرد. وی ادامه داد: با تجویز طب سنتی برای بیماران سرطانی در واقع ما وقت را برای درمان آن ها سوزانده ایم چرا که عملا هیچ داروی ثابت شده ای وجود ندارد که ما بخواهیم بگوییم بیماران سرطانی با خوردن این داروی گیاهی درمان می شوند. این متخصص طب سنتی گفت: خیلی از داروهای گیاهی اثرات ضد تومور دارند اما دلیل نمی‌شود که ما بخواهیم به بیماران سرطانی دارویی بدهیم که سرطان او از این طریق خوب شود. پرویزی افزود: متاسفانه چندین مورد بیمار داشتیم که بیمارانی در گذشته برای طب اسلامی به افرادی مراجعه کرده‌اند و برخی از آنان نیز سرطان داشتند و با بدتر شدن بیماری و درگیر شدن بخش های دیگری از بدن به ما مراجعه می‌کنند که آنها را به پزشک جراح و متخصصان ارجاع می‌دهیم. وی ادامه داد: در طب سنتی تنها باید داروی مکمل ارایه کرد، بیماران سرطانی باید اگر جراحی دارند انجام دهند و داروهای نوین خود را دریافت کنند و سپس در برخی داروها که اثراتی مثل تقویت بنیه بیمار دارند می توان از داروهای گیاهی کمک گرفت اما اینکه صرفا بخواهیم از این داروها برای درمان سرطان استفاده کنیم به هیچ عنوان تاثیر ندارد.

• امام جمعه شیراز
• شیراز
• طب اسلامی
• فارس