اربعین و جامعه سازی

راهپیمایی اربعین دیگر یک مناسک تاریخی نیست. نمی توان و نباید آن را کنش گروهی شمرد در یک جغرافیای محدود. حدود و ثغور این "کلان همایش" نه تنها مرز های یک کشور و منطقه را درنوردیده که جهان را فراگرفته است. گزاره های خبری بین المللی از آن بعد از سال 2014، به عنوان "بزرگترین پیاده‌روی (پیمایش) و گردهمایی عمومی سالانه در جهان " یاد می کنند. این همه عظمت که در چشم جهانیان می نشیند فقط یک شرابه از انوار متجلی شده در این همایش است. جلوه های موثرتر و انسان ساز تر آن است که باید در جان باورمندان نهضت حسینی، بدرخشد و نهاد جان شان را با نهاد عاشورا تنظیمی ماندگار دهد. در نظام تطبیقی بین خود و زیست حسینیان است که می توان به بهره ای چنان رسید. معرفت است که جان ها را فربه و قدم ها را بر صراط مستقیم استوار می کند و الا از پرشمار شدن گام های صرف، جز خستگی نمی زاید و جز فرسایش روان، سهمی نصیب نمی شود. نگاه ما به اربعین باید از جنس عاشورا باشد، از جنس حضور حسینی در کربلا. تجانسی چنین است که ما را به بهره برداری از اربعین، توانمند میز کند. با این توانمندی است که به درک این همایش در اندازه یک نهاد معرفتی - دینی و اجتماعی نائل می شویم که ذخیره سامان دادن زندگی ما را در خود دارد. وقتی از نهاد سخن می گوئیم، ناظر به تعریف جامعه شناختی آن است که رفتار گروه‌های انسانی را در در هندسه ای مشخص راهبری و با ساختن و تقویت قواعد، رفتار افراد را در مناسبات اجتماعی هدایت می‌کنند. آداب و رسوم و الگوهای رفتاری ای که برای جامعه می سازند به سامان بهتر زندگی مردم می انجامد. در همایش بین المللی اربعین، ما شاهد شکل گرفتن رفتار های مومنانه و سامان مند هستیم که بازتولید آن در رفار دیگران نتایج بسیار ارجمندی دارد. داد و ستد معرفت رفتاری و سلوک اجتماعی و هندسه مهمان نوازی، باعث شده است که مشهد ما هم تکانی بخورد و محاسن رفتاری عراقیان را به زیبایی باز تولید کند. این درست که حکایت موکب ها و نذر های مشهد با آنچه در کربلا تجربه می شود فاصله بسیار دارد اما تنظیم مسیر و شتاب جریان بسیار احترام برانگیز است. آنچه باید به عنوان مشق زندگی از راهپیمایی اربعین گرفت، اصلاح رفتار و ارتقای تعامل و توسعه مهربانی عمومی است. نباید این همه زیبایی در ده روز خلاصه شود. همه روز ها تا می توانند باید خود را به این نظم سخاوت در افزایش نزدیک کنند. نزدیکی دل ها باید به عنوان سوغات اربعین بر تفاوت زبان ها و ملیت ها بچربد و مناسبات ملل حسینی را چنان اصلاح کند که دیگر هم را به عنوان نفراتی از دور نبینند که می شود در برابر هم ایستاد، برادر ببینند که باید در کنار هم ایستاد. برای رسیدن به جایگاهی چنین، نیازمند بسط معرفتی دریافت های انسان ساز از اربعین هستیم. این هم اقتضا می کند راهپیمایی اربعین را به عنوان یک نهاد بین المللی حسینی ببینیم نه یک مناسک تاریخی در یک نقطه جغرافیایی. همه ماجرا و سازنده ترین قسمت آن رسیدن به این نگاه است. به همان شعار قدیمیِ "حب الحسین یجمعنا" مستظهر به "یدالله" باد جمع ما.