ارتقای خیره‌کننده جایگاه دانشگاه تهران در ویرایش 2024 رتبه بندی تایمز

به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، بر پایه ویرایش 2024 نظام رتبه‌بندی جهانی دانشگاه‌های «مؤسسه آموزش عالی تایمز» در سال 2023 میلادی، دانشگاه تهران در میان 500 مؤسسه برتر جهان جای گرفته است. این گزارش نشان می‌دهد که در سطح ملی، دانشگاه تهران در جایگاه سوم ایران جای گرفته است. در ویرایش پیشین این نظام رتبه‌بندی، دانشگاه تهران در جایگاه 800 - 601 جهان و 16 ملی بود. در نمودار یک، روند جایگاه جهانی دانشگاه تهران در این نظام رتبه‌بندی گزارش شده است.

امتیازهایی که دانشگاه تهران در ویرایش 2024 به دست آورده است نسبت به ویرایش پیشین رشد داشته‌اند. در جدول یک، امتیاز دانشگاه تهران در شاخص‌های ارزیابی این نظام گزارش شده‌اند.

«مؤسسه آموزش عالی تایمز» در ویرایش 2024 خود که در سال 2023 میلادی منتشر شده، نام 73 مؤسسه ایرانی را در سیاهه مؤسسه‌های برتر جهان منتشر کرده است. بر پایه این گزارش، دانشگاه «صنعتی شریف» در جایگاه نخست ملی و 350-301 جهانی است. در ویرایش 2024 نظام رتبه‌بندی جهانی دانشگاه‌های «مؤسسه آموزش عالی تایمز»، روی هم، نام نزدیک به دو هزار مؤسسه از بیش از 100 کشور جهان در فهرست پایانی آمده است. در ویرایش پیشین این نظام رتبه‌بندی 65 مؤسسه از ایران در میان مؤسسه‌های برتر جهان (نزدیک به 1800 مؤسسه) جای گرفته بودند. در نمودار دو، روند سالانه شمار مؤسسه‌های ایرانی دارای جایگاه در این نظام رتبه‌بندی گزارش شده است.

رتبه‌بندی جهانی آموزش عالی «تایمز»، مؤسسه‌های پیشرو جهان را در پنج زمینه آموزش، چشم‌انداز جهانی، فضای پژوهشی، کیفیت پژوهش، و صنعت؛ بر پایه 18 سنجه کمی ارزیابی می‌کند. روش‌شناسی سنجش و سنجه‌های ارزیابی نظام رتبه‌بندی تایمز نسبت به سال گذشته با تغییرهایی کلیدی همراه بوده است. در حالی که این نظام رتبه‌بندی تا سال گذشته از 13 سنجه کمی برای ارزیابی بهره می‌برد، در ویرایش 2024، 18 سنجه کمی به کار گرفته شده‌اند. کلیدی‌ترین تغییر در شاخص کیفیت پژوهش رخ داده است. این شاخص که تا سال گذشته با عنوان «استنادها» مطرح بود و 30 درصد امتیاز را به خود اختصاص می‌داد و سرانه استناد به هر عضو هیئت علمی در یک مؤسسه را محاسبه می‌کرد، در ویرایش 2024 به «کیفیت پژوهش» تغییر نام داده است و امتیاز سرانه استناد را به 15 درصد از کل ارزیابی کاهش داده است. مانده امتیاز این شاخص (یعنی 15 درصد دیگر) به سه سنجه توان پژوهشی، برتری پژوهشی، و نفوذ پژوهشی داده شده است.

بر پایه ویرایش 2024 میلادی نظام رتبه‌بندی «مؤسسه آموزش عالی تایمز»، «University of Oxford» پیشگام در جهان است و «Stanford University»، «Massachusetts Institute of Technology»، «Harvard University»، «University of Cambridge»، «Princeton University»، «California Institute of Technology»، «Imperial College London»، «University of California, Berkeley»، و «Yale University» در جایگاه دوم تا دهم هستند. نظام رتبه‌بندی جهانی دانشگاه‌های «مؤسسه آموزش عالی تایمز» از دسته نظام‌هایی است که بازدید به آن زیاد و در شمار سه نظام رتبه‌بندی جهانی پرآوازه در جهان است. از این رو، توجه به بهبود وضعیت دانشگاه تهران در آن لازم است و باید در کانون توجه سیاست‌گذاران، مدیران، و اعضای هیئت علمی باشد. اگرچه نقدهایی به روش‌شناسی این نظام رتبه‌بندی وارد است و علم‌سنج‌ها آن را یک نظام ارزیابی درست نمی‌پندارند، ولی از دیدگاه بازاریابی در کانون توجه مؤسسه‌های آموزشی و پژوهشی، دانشجویان، حامیان مالی، و سیاست‌گذاران آموزش عالی است. این نظام رتبه‌بندی از سال 2009، هر ساله به ارزیابی و رتبه‌بندی مؤسسه‌های آموزش عالی در سراسر جهان می‌پردازد، ولی دانشگاه تهران از سال 2016 توانسته است که به یک جایگاه جهانی در سیاهه پایانی این نظام رتبه‌بندی دست یابد. اگرچه دانشگاه تهران تا ویرایش 2021 این نظام رتبه‌بندی در میان 800 دانشگاه جهان بود و حتی در ویرایش 2022 در بازه 801 تا 1000 جهان جای گرفت، ولی در ویرایش 2024 این نظام رتبه‌بندی در میان 500 مؤسسه برتر جهان آمده است. در نمودارهای سه تا هفت، روند امتیاز دانشگاه تهران در پنج شاخص کلیدی نظام رتبه‌بندی جهانی دانشگاه‌های «مؤسسه آموزش عالی تایمز» گزارش شده است.

بر پایه نمودارهای بالا، امتیاز دانشگاه تهران، جز در شاخص فضای پژوهشی (که متمرکز بر آوازه پژوهشی، درآمد پژوهشی، و بهره‌وری پژوهشی است)، در همه شاخص‌های نظام رتبه‌بندی تایمز افزایش یافته است. چشم‌گیرترین افزایش مربوط به شاخص «کیفیت پژوهش» است که امتیاز دانشگاه تهران به بیش از 70 رسیده است و آنگونه که گفته شد، دلیلش تغییر در روش‌شناسی و سنجش این شاخص است.