استراتژی نمایندگان مجلس انقلابی خانه تکانی در کابینه است؟

بررسی تحرکات این روزهای نمایندگان مجلس نشان می‌دهد که اختلاف میان دولت و مجلس بالا گرفته و نمایندگان با انتقاد از عملکرد دولت به دنبال خانه تکانی در کابینه هستند، اما سؤال این است که چرا نمایندگان اکنون ابزارهای نظارتی خود توسل جسته و عملکرد دولت را زیر ذره بین برده‌اند.

مجلس یازدهم تاکنون همسویی کاملی با دولت رئیسی داشته است، به طوری که از ابتدای فعالیت دولت رئیسی بسیاری از تحلیلگران و صاحب‌نظران سیاسی عقیده داشتند که یکدستی سیاسی میان مجلس و دولت می‌تواند بهترین شرایط را برای تدبیر و حل مشکلات مردم در کوتاه‌ترین زمان فراهم آورد.

با این وجود اما نمایندگان که بتدریج به انتهای فعالیت 4 ساله خود نزدیک می‌شوند، هنوز نتوانستند انتظارات موکلین خود را برآورده کنند و آنطور که به نظر می‌رسید این همسویی نتیجه مورد انتظار خود را به همراه نداشت.

برخی از تحلیل گران و کارشناسان سیاسی تأکید می‌کنند که نمایندگان مجلس برای حضور مجدد خود در خانه ملت ژست حرکت در راستای منافع ملی و مردم گرفته اند اما اهداف دیگری را به نفع خود و در راستای حضور در هرم قدرت پی می‌گیرند.

درخواست استیضاح وزیر صمت حکایت از استراتژی تازه نمایندگان مبنی بر خانه تکانی در کابینه داشت. این اقدام نشان می‌دهد که دوره اخطار و کارت زرد تمام شده و آن‌ها بنا دارند تا به سمت خواسته‌های خود و منافعشان گام بردارند.

نمایش انتخاباتی نمایندگان؟

دولت رئیسی در حالی در پاستور مستقر شد که بنا به روایت هایی از زبان همین دولتمردان، این دولت میراث دار مشکلات اقتصادی دولت‌های پیشین بود. رئیس جمهور اقدامات متعددی را برای حل مشکلات مردم در دستور کار قرار داده و دنبال می‌کند، اما تا به امروز به نتیجه ملموسی دست نیافته است. در حقیقت عملکرد دولت هم نقطه قوت و هم نقطه ضعف دارد، اما مشکلات اقتصادی و اجتماعی به گونه‌ای بردوش مردم سنگینی می‌کند که دولت به ناچار در تمام حوزه‌ها وارد شده و بدون اولویت‌بندی به دنبال حل این مشکلات است.

بسیاری از کارشناسان سیاسی تأکید دارند که سرچشمه این‌امیدواری و اعتماد به نفس به مذاکرات برجامی می‌رسد و دولت همچنان درپی استفاده از نتایج بازگشت به برجام برای حل مسائل کشور است.

دردسر نمایندگان در حوزه های انتخابیه

با وجود فراز و فرودهای گفتگوهای برجامی همچنان همه‌امیدوارند که تلاش دولت به نفع کشور رقم بخورد و به نتیجه برسد اما نمایندگان به نظر موکلین خود برای حضور در دوره آینده مجلس نیاز دارند.

بنابراین برای جلب نظر آن‌ها استفاده از ابزارهای نظارتی را در پیش گرفته تا نشان دهند که علیرغم همسوئی سیاسی با دولت، حقوق موکلین خود را دنبال می‌کنند.

در حقیقت نمایندگان روند پرسشگری و استیضاح را سرعت و شدت داده تا در حوزه نمایندگی خود با مشکل اقناع‌سازی مردم روبرو نشوند.

حالا شاهد هستیم که هر روز یک وزیر به زیر تیغ استیضاح می‌رود. یک روز نام سیدرضا فاطمی‌امین مطرح می‌شود و روز دیگر نام رستم قاسمی. یک بار به دنبال برکناری وزیر کشور هستند و بار دیگر به دنبال برکناری وزیر جهاد کشاورزی.

خط و نشان کشیدن مجلس و دولت انقلابی، از منظر تحلیلگران سیاسی پایان ماه عسل دولت سیزدهم و مجلس اصولگرا محسوب می‌شود.

در این میان لابی دولت با نمایندگان مجلس برای منتفی کردن طرح‌های استیضاح وارد عمل می‌شود. موضوعی که در مجلس سبقه دیرینه دارد و موجب می‌شود تا برخی از وزرا برای جلب نظر نمایندگان، به وعده‌های متعدد روی آورند.

همسویی دولت و مجلس جواب نداد

با وجود دولت و مجلس یکدست پیش‌بینی می‌شد که مسائل کشور سریعتر و با تدبیر بیشتر حل شود، اما اینطور نشد. دلیل این امر آفت سهم خواهی است که جریان و جناح نمی‌شناسد. به هنگام رقابت‌های انتخاباتی نمایندگان به ویژه در شهرستان‌ها به افراد مختلفی از جمله برخی از اسپانسرهای مالی یا مدیرانی که در ستادها حضور استفاده می‌کنند و این عده بعد از پیروزی آن نماینده، انتظاراتی دارند، که اگر آن انتظارات برآورده نشود، در این دوره دیگر از آن نماینده پشتیبانی نخواهند کرد.

از سوی دیگر به دلیل مشکلات موجود به ویژه مشکلات اقتصادی نمایندگان در حوزه‌های انتخابیه خود تحت فشار هستند. به همین دلیل برای توجیه افکار عمومی یا رضایت مردم مجبورند در نطق‌ها و تذکرات در مجلس یا در مصاحبه‌ها سخن از استیضاح بزنند تا اعتراضات عمومی کاهش یابد.

صاحبنظران نیز بر این باورند که این اقدامات رویکردی تبلیغاتی بوده که نمایندگان در پیش می‌گیرند.

سؤالی که مطرح می‌شود این است که اگر نماینده‌های مجلس می‌خواهند وزیر استیضاح کند، قبل از آن باید خودشان را بازخواست کنند که چرا به این افراد رای دادند. آن‌ها باید به این سؤال پاسخ دهند که آیا پیشتر رزومه این وزرا را بررسی کرده و از تجربیات آن‌ها خبر داشتند؟

مردم می‌گویند اگر نمایندگان تجربیات و کارآمدی وزرای دولت سیزدهم را بررسی کردند چرا حالا می‌خواهند آن‌ها را استیضاح کنند؟ و اگر در این مورد اشتباه کرده‌اند آیا این اشتباه با استیضاح اصلاح می‌شود؟

از سوی دیگر چرا در برخی از موارد طرح سؤالات در نیمه راه خنثی می‌شود؟ چرایی عدم توفیق نمایندگان مجلس برای استیضاح وزرای دولت را شاید بتوان در مصاحبه احمد علیرضا بیگی یافت؛ که به‌صراحت می‌گوید؛ «بخش عمده‌ای از مجلس یازدهم اعتبار خود را به دولت رئیسی گره زده و طبیعی است که مانع آسیب دیدن کابینه شود.»

البته در این میان روایت دیگری نیز وجود دارد و آن تلاش هیئت‌رئیسه مجلس برای حفظ آرامش دولت در جریان رسیدن به توافق با غرب است.