امکان تامین 16 درصد روغن از پنبه دانه وجود دارد

محمدحسین کاویانی مدیرعامل صندوق پنبه به موضوع تولید و واردات پنبه و راهکارهای دستیابی به خودکفایی این محصول استراتژیک پرداخت.

آخرین وضعیت واردات پنبه در سال گذشته چگونه بوده است؟

کاویانی: بنابر آخرین آمار تا پایان بهمن ماه 98 هزارتن پنبه وارد کشور شده است و همواره پیش بینی می شود که تا پایان اسفند به 110 هزارتن برسد. این درحالی است که در سال 1401 80 هزارتن پنبه وارد شده که این امر بدان معناست که در 11 ماهه 1402 نسبت به 1401 واردات 20 تا 25 درصد رشد داشته است.

صنعت نساجی مدعی است که سالانه 180 هزارتن پنبه مورد نیاز است که طبق آخرین آمار وزارت جهاد 80 هزارتن تولید داشتیم. کارخانجات نساجی به تناسب مصرفی که دارند، نیاز 2 تا 3 ماهه خود را به عنوان ذخیره کارخانه داشته باشند. براین اساس وزارتخانه های صمت و جهاد کشاورزی برای مواقع اضطراری باید مقداری پنبه ذخیره داشته باشند تا مشکلی در این خصوص وجود نداشته باشد.

اکنون وضعیت ارز نیما مشخص نیست که آیا دولت امسال هم به واردات پنبه تخصیص می دهد یا خیر؟ آیا قیمت آن همان 28 هزار و 500 تومان خواهد بود؟ در صورت تغییر قیمت ارز نیما، نرخ پنبه اجتناب ناپذیر است.

قیمت پنبه خارجی چگونه است؟ قیمت پنبه خارجی و داخلی چقدر با یکدیگر تفاوت دارد؟

کاویانی: اکنون قیمت واردات هرکیلو پرده تاجیک کمتر از 115 هزارتومان نیست، قیمت پنبه داخلی ناشی از افزایش قیمت بذر پنبه و کودهای مورد نیاز زراعت پنبه باید افزایش یابد و همواره انتظار کشاورزان افزایش قیمت پنبه متناسب با هزینه های تولید است و از طرفی قیمت پنبه باید به گونه ای باشد که برای کشاورزان سودآور باشد و برای صنعت نساجی بالاتر از پنبه خارجی نباشد.

آخرین وضعیت کشت پنبه در سال زراعی جدید چگونه است؟

کاویانی: کشت پنبه در اراضی گرم استان ها آغاز شده و تا نیمه خرداد کشت در مناطق مختلف ادامه دارد. اگر دولت قیمت خرید تضمینی پنبه را اعلام کند، در فرصت باقی مانده رغبت بیشتری به کشت پنبه دارند تا نسبت به دیگر محصولات که امکان کشت دارند، واردات کاهش یابد. برآوردها حاکی از آن است که سطح زیرکشت پنبه از 90 هزارتن فراتر نرود، درحالیکه اگر قیمت وش مناسب اعلام شود، امکان افزایش سطح زیرکشت تا 110 هزارهکتار وجود دارد.

راهکارهای دستیابی به خودکفایی پنبه چیست؟

کاویانی: براساس تجربه سنوات قبل، اگر قیمت پنبه 3 برابر گندم باشد، صرفه اقتصادی خواهد داشت. براین اساس حداقل قیمت هرکیلو وش از کشاورزان باید بیش از 50 هزارتومان باشد.

اگر قیمت خرید هرکیلو وش از کشاورزان حداقل 50 هزارتومان باشد، سطح زیرکشت افزایش می یابد. هرچند برای دستیابی به خودکفایی این محصول استراتژیک، باید حمایت همه جانبه از تولید صورت بگیرد.

علی رغم آنکه بیش از 20 سال پیگیر خرید پنبه دانه به عنوان دانه های روغنی هستیم، اما متاسفانه نتیجه ای نگرفتیم. درحالیکه اگر پنبه دانه به عنوان دانه روغنی همانند دیگر دانه های روغنی لحاظ شود، به طوریکه امتیازات دانه های روغنی لحاظ شود. علاوه بر استحصال 16 درصد روغن، تولید پنبه به واسطه دلگرمی کشاورزان به کشت افزایش می یابد.

تا سال 82 به پنبه دانه همانند دیگر دانه های روغنی یارانه تعلق می گرفت و در شرایط کنونی حداقل 100 هزارتن تولید تخم پنبه داریم که 16 هزارتن روغن مطلوب از آن استحصال می شود‌. اما از سال 82 تاکنون پنبه دانه از روغن کشی حذف شده است که با پرداخت امتیازات دیگر دانه های روغنی علاوه بر استحصال روغن، کنجاله سویا در اختیار کشاورزان قرار می گیرد.

پتانسیل تولید پنبه کشور چقدر است؟ آیا امکان صادرات به بازارهای هدف وجود دارد؟

کاویانی: اگر قیمت خرید تضمینی وش از کشاورزان مناسب باشد، سطح زیرکشت به 110 هزارهکتار می رسد که با 2.5 تن عملکرد در هکتار 90 تا 100 هزارتن پنبه محلوج تولید خواهد شد.

در سال های نه چندان دور علاوه بر تامین 100 درصدی پنبه مورد نیاز در داخل، صادرکننده پنبه به دیگر کشورها بودیم. در حال حاضر پتانسیل 500 هزارتن پنبه در کشور وجود دارد که طی چندسال با حمایت از تولید این امر محقق خواهد شد. امسال هم با افزایش سطح زیرکشت پنبه به 110 هزارهکتار، 440 تا 450 هزارتن وش پنبه تولید می شود که از این میزان حدود 150 هزارتن پنبه محلوج تولید می شود. صادرات پنبه باید به صورت نخ و پارچه و دیگر محصولات نهایی به بازارهای هدف انجام شود.