اوراسیا، پازل گمشده رشد اقتصادی پایدار ایران
به گزارش خبرگزاری اقتصاد ایران، پس از امضای موافقت‌نامه تجارت آزاد میان ایران و اوراسیا، نگاه‌ها به نقش این اتحادیه به عنوان راهی برای تنوع‌بخشی به بازارهای صادراتی، عبور از تحریم و تحقق رشد اقتصادی معطوف شده است. جایگاه اوراسیا در اقتصاد منطقه و جهان جمعیت حدود 180 میلیون نفر با GDP حدود 2 تریلیون دلار، اوراسیا را به یکی از بلوک‌های اقتصادی مهم اوراسیا و اورو - اسیا تبدیل کرده است، دسترسی استراتژیک به بازارهای روسیه، آسیای مرکزی، اروپای شرقی و حتی شمال چین، برخورداری اعضا از بازارهای بکر برای صادرات محصولات ایرانی و دسترسی راحت‌تر به مواد اولیه و فناوری از اعضا. فرصت‌های همکاری ایران با اوراسیا الف. توسعه صادرات غیرنفتی
کاهش تعرفه‌های گمرکی برای بیش از 800 قلم کالا در قالب موافقت‌نامه تجاری. استقبال از محصولات کشاورزی، صنایع غذایی، مصالح ساختمانی، پتروشیمی و محصولات دانش‌بنیان ایران در بازارهای روسیه، قزاقستان و ارمنستان. ارتقاء تنوع سبد صادراتی و کاهش وابستگی به بازارهای سنتی.
ب. عبور از تحریم و تسهیل مبادلات مالی
تجارت و تهاتر با روبل، تنگه، و سایر ارزهای منطقه‌ای به جای دلار و یورو. افزایش استفاده از سیستم‌های مالی خارج از قلمروی تحریم غربی (مانند میر روسیه) و تسهیل انتقال پول. تقویت امنیت نقل‌وانتقال کالاها و خدمات، حتی در شرایط سخت تحریم بانکی. ج. توسعه ترانزیت و کریدورهای منطقه‌ای مسیر اوراسیا - ایران - خلیج فارس؛ فرصت تبدیل ایران به شاهراه ترانزیتی و هاب لجستیکی منطقه. بهره‌برداری بیشتر از شبکه ریلی، جاده‌ای و بنادر شمالی و جنوبی برای انتقال کالا میان اعضا و حتی انتقال به هند، چین و اروپا. د. جذب سرمایه‌گذاری و فناوری امکان بهره‌مندی از سرمایه‌گذاری مشترک با شرکت‌های صنعتی و کشاورزی اوراسیا. دسترسی به ماشین‌آلات و فناوری‌های نوین کشاورزی، صنایع غذایی، و انرژی از مسیر ارتباط با این اتحادیه. چالش‌ها و محدودیت‌ها ظرفیت‌های محدود تولید و لجستیک فعلی ایران برای صادرات پایدار حجم بالا. موانع بانکی و مالی هنوز باقیمانده و برخی مشکلات در انتقال پول به خصوص در قراردادهای بزرگ همچنان وجود دارد. رقابت‌پذیری قیمت و کیفیت: محصولات ایرانی در برخی بازارهای اوراسیا نیاز به ارتقاء کیفیت، بسته‌بندی و تطبیق با استانداردهای وارداتی دارند. ناآشنایی بخش خصوصی و ضعف بازاریابی فعال: درصد قابل توجهی از شرکت‌های ایرانی هنوز شناخت جامعی از بازارهای صادراتی اوراسیا ندارند. مقررات و بروکراسی داخلی: برخی فرآیندهای اداری، مجوزها و قوانین دو یا چندگانه صادرات و واردات، مانع چابکی صادرات است. 4. شواهد عینی و روندهای موجود افزایش بیش از 80%ی حجم تجارت ایران و اعضای اوراسیا از سال 1398 تا 1403؛ بخش زیادی مربوط به صادرات کشاورزی، مواد غذایی و مصالح ساختمانی بوده است. برگزاری نمایشگاه‌ها و نشست‌های مشترک: مانند نمایشگاه‌های کنسرو، خرما، سیمان و حتی محصولات صنایع پیشرفته ایرانی در روسیه و ارمنستان با استقبال خوبی مواجه شده‌اند. افزایش توافق‌نامه‌های تهاتری: به‌ویژه با روسیه و قزاقستان در حوزه غلات، مواد غذایی، نهاده‌های دامی و پتروشیمی. شتاب ساخت کریدور شمال - جنوب: توسعه کابل‌بر و خطوط ریلی میان ایران، روسیه، آذربایجان و هند و استفاده ایران از این ترانزیت برای عبور کالاهای اوراسیا. 5. سناریوهای آینده و نقش ایران تدوین سیاست‌های حمایتی و اصلاحاتی: در حوزه تسهیل تجاری، حمل‌ونقل و نظام بانکی، ایران میتواند تا سال 1406 سهم صادرات غیرنفتی به اوراسیا را حداقل دو برابر کند. اتصال کامل به کریدورها و بهره‌برداری از پیمان‌های تهاتری: میتواند ایران را طی سال‌های آتی به یکی از مهم‌ترین مراکز ترانزیت و تجارت در منطقه اوراسیا بدل کند. جذب سرمایه‌گذاری مشترک: از طریق مناطق آزاد مشترک و پروژه‌های صنعتی، بخش تازه‌ای به اقتصاد ملی افزوده می‌شود. ادامه رفع تدریجی موانع صادرات، تقویت زیرساخت‌های حمل‌ونقل و هماهنگی دیپلماتیک با اعضا، رشد تجاری مستمر اما آهسته را رقم می‌زند. عدم اصلاحات ساختاری، همکاری گسسته دستگاه‌های داخلی و باقی‌ماندن موانع مالی میتواند فرصت طلایی اوراسیا را از ایران بگیرد و سهم تجارت را راکد کند. به گزارش اکونیوز، اتحادیه اوراسیا برای ایران فرصتی استراتژیک جهت عبور از تحریم‌ها، رشد صادرات غیرنفتی، توسعه ترانزیت منطقه‌ای و گسترش همکاری‌های اقتصادی - فن‌آورانه فراهم کرده است. رسیدن به این اهداف، نیازمند اصلاح سیاست‌های حمایتی صادرات، تقویت زیرساخت‌های لجستیکی، تنوع‌بخشی به محصولات و آموزش فعالانه به صادرکنندگان داخلی است.
در صورتی که ایران بتواند موانع داخلی را رفع و دیپلماسی اقتصادی فعال و هوشمندی را در اوراسیا دنبال کند، این اتحادیه میتواند به یکی از محرک‌های اصلی رشد پایدار اقتصاد ملی تبدیل شود.