این یک انحراف است
سید محمد طباطبائی حسینی، دبیر اسبق مجمع تئاتر دانشجویان کشور و دبیر ششمین جشنواره تئاتر دانشگاهی، در پی انتصاب رحمت امینی به عنوان دبیر علمی بیست و چهارمین جشنواره تئاتر دانشگاهی، این انتصاب را یک انحراف دانست و درباره آن یادداشتی نوشت.
او در یادداشت خود که آن را در اختیار ایسنا قرار داده، چنین نوشته است: «در بخشی از کتاب «هفت نامه به مرتضی کیوان» نوشتهام: «بعضی چیزها میماند، خیلی تلاش میشود که نیست شود اما نمیشود، مثل جشنواره تئاتر دانشگاهی. حالا مجمع تئاتر دانشجویان که این جشنواره را برگزار میکرد وجود ندارد، کانونهای تئاتر در دانشگاهها نیستند اما جشنواره تئاتر دانشگاهی که به عنوان مهمترین رویداد دانشجویی تئاتر در ایران میراث آن تشکیلات است مانده است.» و حالا مینویسم برای دفاع از هویت میراث تئاتر دانشجویی ایران. خبر در آخرین ساعت کاریِ آخرین روز کاریِ آخرین ماه و سالِ قرن در زیرپورتال اداره کل فرهنگی وزرات علوم، تحقیقات و فناوری منتشر شد به گمان اینکه کسی خبردار نمیشود و ما (آنها) هم خبر را منتشر کردهایم و اتهام شفاف نبودن به پیشانیمان نمیچسبد، غافل از اینکه کسانی هستند که موضوع تئاتر و دانشجو و دانشگاه برایشان اهمیت دارد و خبر را رصد میکنند. خبر این بود؛ دکتر رحمت امینی؛ مدرس دانشگاه به عنوان دبیر علمی جشنواره تئاتر دانشگاهی منصوب شد. شاید در ظاهر خبر برای بسیاری، حتی بسیاری از فعالان تئاتر بدیهی و حتی خوشایند باشد که یک استاد دانشگاه دبیر جشنواره تئاتر دانشگاهی شده است اما نه تنها خوشایند نیست که یک تخلف و انحراف آشکار در این تصمیم و این انتصاب وجود دارد. صریح و شفاف است که صاحب این قلم به عنوان یکی از پایهگذاران جشنواره تئاتر دانشگاهی و مجمع تئاتر دانشجویان کشور این یاداشت را در واکنش به تصمیم اداره کل فرهنگی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری برای انتصاب یک مدرس دانشگاه به عنوان دبیر جشنواره تئاتر دانشگاهی به عنوان مهمترین رویداد تئاتر دانشجویی ایران قلمی میکند. 1. جشنواره تئاتر دانشگاهی که تا دوره پنجم به عنوان بخش دانشگاهی جشنواره تئاتر فجر با همکاری وزارت علوم و وزارت ارشاد برگزار میشد حتی آن زمان هم در دورههای چهارم و پنجم دو دانشجوی فعال تئاتر به نامهای امیر سالاری و علی نیکی را به عنوان دبیر بر پیشانی خود میدید. از دوره ششم که جشنواره به خواست کانونهای تئاتر دانشگاههای کشور (بیش از 60 دانشگاه) و به همت مجمع تئاتر دانشجویان کشور شکل مستقل به خود گرفت همواره یک دانشجو را در قامت دبیر به خود دیده است؛ چه آن زمان که مجمع تئاتر دبیر جشنواره را انتخاب و معرفی میکرد، چه آن زمان که وزارت علوم در دولت نهم با نامهربانی و رویه غیر دانشجویی کار را از دست مجمع تئاتر خارج و خود به طور مستقیم نسبت به انتخاب و انتصاب دبیر جشنواره اقدام کرد. اگرچه در دو دوره افرادی انتخاب شدند که دوره دانشجوییشان رو به پایان بود یا به تازگی فارغ التحصیل شده بودند و آن دو دوره به اذعان بسیاری از فعالان تئاتر دانشجویی، دولتیترین جشنواره تئاتر دانشگاهی بودند. 2. اینکه یک مدرس دانشگاه دبیر جشنواره تئاتر باشد نه تنها ناخوشایند نیست که فرصت هم میتواند باشد. اینکه جشنواره یا رویدادی دولتی باشد هم الزاما به معنای ضعیف یا بد بودن جشنواره یا رویداد نیست، اما درباره جشنواره تئاتر دانشگاهی موضوع فرق میکند، این جشنواره مهمترین رویداد تئاتر دانشجویی ایران است، البته اگر هنوز تئاتر، هنوز دانشجو، هنوز دانشگاه، هنوز جشنواره (به عنوان رویداد موثر نه یک شوی مدیریتی) اهمیت داشته باشد. 3. تجربهگرایی و جسارت را وجه تمایز تئاتر دانشجویی از تئاتر حرفهای کشور میشناسیم. این تنها، نظر صاحب این قلم نیست، بسیاری از استادان صاحب نام و دارای جایگاه در تئاتر کشور چنین نظری دارند. جشنواره دانشجویی باید رنگ و بوی دانشجو داشته باشد. آیا جشنوارهای که دبیر آن یک مدرس دانشگاه است که در سابقه خود جایگاه مدیریتی قابل توجه هم داشته میتواند چنین شود؟ 4. مساله به هیچ وجه انتخاب دکتر رحمت امینی به جای دانشجو به عنوان دبیر جشنواره نیست، مساله انحراف و تخلف است. حتی اگر نامهای بزرگ تئاتر ایران هم به جای دانشجو به عنوان دبیر جشنواره تئاتر دانشگاهی منصوب میشدند (اگرچه آنها خود به ماجرا واقف هستند و این عنوان را نمیپذیرفتند و قبول نمیکردند حق دانشجویان را پایمال کنند) باز هم انحراف و تخلف بود. دبیر جشنواره تئاتر دانشگاهی به عنوان مهمترین رویداد تئاتر دانشجویی باید دانشجو باشد. 5. شاید گفته شود عنوان جشنواره «تئاتر دانشگاهی» است و میتواند یا حتی مناسب است یک مدرس دانشگاه دبیر جشنواره شود تا رویکرد دانشگاهی جشنواره پر رنگتر شود. پاسخ واضح است، اگر تاریخچه این جشنواره را بدانیم. آن زمان (سال 1381) که این جشنواره از جشنواره تئاتر فجر مستقل شد جهاد دانشگاهی جشنوارهای برگزار میکرد با عنوان «جشنواره سراسری تئاتر دانشجویان». در آن زمان به توصیه مرحوم سعید کشن فلاح که دبیر آن جشنواره بودند برای پیشگیری از تداخل عنوان، این جشنواره بعد از استقلال پسوند دانشگاهی را برای خود انتخاب کرد چنان که در دوره ششم و هفتم عنوان جشنواره «تئاتر دانشگاهی فجر» بود و از دوره هشتم به جشنواره «تئاتر دانشگاهی ایران» و سپس به جشنواره «تئاتر دانشگاهی» تغییر کرد اما همواره جشنواره تئاتر دانشجویی بوده و است. با کلمه بازی نکنیم؛ کارشناسان و مدیران اداره کل فرهنگی وزارت علوم خوب میدانند این جشنواره یک جشنواره دانشجویی است. 6. شاید گفته شود عنوان دکتر رحمت امینی دبیر علمی جشنواره است و دبیر اجرایی جشنواره همچنان دانشجو خواهد بود. پاسخ این است که با تعریف جایگاهی به عنوان دبیر علمی، به طور مشخص دبیر اجرایی تنها وظیفه اجرا خواهد داشت و بس. اگر قرار است یکی یا حتی بیشتر از یکی از استادان دانشگاه به جشنواره مشاوره بدهند (که میتواند مفید هم باشد) چرا آنها را به عنوان مشاور علمی منصوب نمیکنید؟ اگرچه مشاور را هم دبیر باید معرفی کند نه اداره کل فرهنگی وزارت علوم. 7. واکنش به این تصمیم اداره کل فرهنگی وزارت علوم به این یادداشت و واکنشهای تعدادی از پایهگذاران جشنواره تئاتر دانشگاهی و مجمع تئاتر دانشجویان کشور در فضای مجازی محدود نخواهد شد. به طور حتم این موضوع را ادامه میدهیم. از تمامی خبرنگاران محترم حوزههای تئاتر و دانشگاه و رسانهها هم میخواهیم در این مسیر همراه شوند تا از پایهگذاری یک انحراف و تخلف پیشگیری شود.»
لازم به یادآوری است که ساعت 8 شب روز چهارشنبه بیست و پنجم اسفند ماه در خبری که بر پرتال معاونت اجتماعی و فرهنگی وزارت علوم قرار گرفت، اعلام شد که رحمت امینی به عنوان دبیر علمی بیست و چهارمین جشنواره تئاتر دانشگاهی منتصب شده است. نخستین بار است که در جشنواره تئاتر دانشگاهی که همه مسئولیتهای اجرایی آن بر عهده دانشجویان است، چنین عنوانی تعریف میشود و نخستین بار است که یک استاد دانشگاه به عنوان دبیر یک بخش در این جشنواره منتصب میشود.
سید محمد طباطباییانتهای پیام