شنبه 3 آذر 1403

بازرسان آژانس به ایران می‌آیند

وب‌گاه دنیای اقتصاد مشاهده در مرجع
بازرسان آژانس به ایران می‌آیند

نشست دوشنبه هفته‌جاری شورای‌حکام احتمالا با صدور یک قطعنامه انتقادی علیه ایران همراه شود. یک دیپلمات ارشد روز پنج‌شنبه به نشریه پولیتیکو گفت احتمال دارد در نشست هفته آینده شورای‌حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در وین، قطعنامه ای انتقادی علیه ایران به دلیل عدم‌همکاری مناسب با آژانس تصویب شود. این خبر درست چند روز مانده به بر‌گزاری نشست شورای‌حکام منتشر شد.

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی انتخاب در همین زمان و در آستانه نشست شورای‌حکام، خبر‌گزاری رویترز با استناد به گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نوشت ایران با بازدید مقامات آژانس از این کشور در ماه جاری و پاسخگویی به سوالات موجود درباره منشأ ذرات اورانیوم کشف شده در سه مکان آن موافقت کرده است. پولیتیکو می‌گوید؛ این دیپلمات ارشد که اطلاعات دقیقی از پرونده هسته ای دارد، گفت: «زمان زیادی بدون هیچ پیشرفتی سپری شده است. چه کار دیگری می‌تواند انجام شود؟» این دیپلمات ارشد با‌این‌حال تاکید کرد تاکنون به‌طور رسمی تصمیمی درباره صدور این قطعنامه اتخاذ نشده و متن پیش نویسی تهیه نشده است.

یک دیپلمات اروپایی نیز در گفت وگو با پولیتیکو تایید کرد تصویب قطعنامه در شورای احکام محتمل ترین سناریو است. شورای‌حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی غروب چهارشنبه 18 خرداد با اکثریت آرا، قطعنامه ای علیه ایران به تصویب رساند که در آن از عدم‌همکاری تهران با این نهاد انتقاد شده بود. بازرسان آژانس تاکنون مدعی شناسایی سه محل «مشکوک» در ایران شده‌اند که یک مورد آن در مریوان، یک مورد در تورقوزآباد در حومه تهران و یک مورد نیز در ورامین است که این دو سایت اخیر «در سال‌های 2003 و 2004 احتمالا با هدف از بین بردن رد اورانیوم تخریب شده‌اند.» از سوی دیگر ند پرایس، سخنگوی وزارت‌خارجه آمریکا، در یک نشست خبری در پاسخ به سوالی درباره ادعای خبر‌گزاری رویترز با استناد به دوگزارش محرمانه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، مبنی‌بر افزایش ذخایر اورانیوم غنی شده ایران، گفت: «چیز زیادی نمی توانم در این‌باره بگویم چون در جایگاهی نیستم که درباره جزئیات گزارشی که هنوز علنی نشده‌است، اظهارنظر کنم، اما از این گزارش مطلعیم.»

به گزارش «ایسنا» پرایس افزود: «ما به‌وضوح گفته ایم از استقلال آژانس بین‌المللی انرژی اتمی حمایت می‌کنیم، همچنین درباره اینکه پیشرفتی در شفاف سازی و حل وفصل مسائل پادمانی باقی‌مانده ایران انجام نشده‌است، نگرانی مان را اعلام می‌کنیم. ایران باید به موجب تعهدات قانونی اش ذیل معاهده ان پی تی و توافق جامع پادمانی اش به سوالات آژانس پاسخ بدهد.» سخنگوی وزارت امورخارجه آمریکا به‌رغم آنکه مقامات ایران بارها اعلام کرده اند، تهران به دور از پرونده سازی های سیاسی علیه برنامه هسته ای ایران، آماده همکاری‌های لازم با آژانس بر سر مسائل پادمانی است، مدعی شد: «آنچه در عوض از سوی ایران شاهدش بوده ایم، فقط وقت کشی بوده‌است. ما از ایران می خواهیم در تحقیقات پادمانی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی همکاری کامل را به‌عمل بیاورد تا آژانس اطمینان یابد وجود تمام مواد هسته ای در ایران منطبق با شرایط پادمانی است.» پرایس در ادامه با تکرار ادعاهای دولت آمریکا گفت: «ایران از مه2018 پیشرفت هایی در برنامه هسته ای اش داشته که پیش از آن تحت برجام [توافق هسته ای] ممنوع می بود. مسلما توسعه برنامه هسته ای ایران برای ما نگران کننده است.»

رایزنی واشنگتن با تروئیکای اروپا

همچنین سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در پاسخ به این سوال که آیا تایید می‌کنید رابرت مالی، نماینده ویژه آمریکا در امور ایران، با دیپلمات های انگلیس، فرانسه و آلمان در پاریس و پیش از بر‌گزاری جلسه شورای‌حکام درباره ایران دیدار و گفت وگو خواهد کرد، گفت: «الان نمی توانم دیداری توسط او را تایید کنم، اما همان‌طور که می‌دانید، راب و تیم او به‌طور مرتب در حال گفت وگو و رایزنی با شرکای اروپایی مان به‌ویژه تروئیکای اروپا بوده است.» در این‌خصوص دو دیپلمات دیگر نیز گفته اند آمریکا، انگلیس، فرانسه و آلمان روز دوشنبه آینده در پاریس در این‌باره گفت وگو خواهند کرد.

بازرسان آژانس به ایران می‌آیند

اظهارات سخنگوی وزارت امورخارجه آمریکا در پی این مطرح می‌شود که خبر‌گزاری رویترز با استناد به گزارش محرمانه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که آن را روز پنج‌شنبه رویت کرده، گزارش داد ایران با سفر مقامات دید بان هسته ای سازمان‌ملل به ایران در ماه جاری برای پاسخگویی به سوالات آژانس و شورای‌حکام درباره ذرات اورانیوم کشف‌شده در سه محل در ایران موافقت کرده‌است. رویترز در ادامه نوشت: «ایران هنوز اطلاعات جدیدی در این‌باره ارائه نداده است، اگرچه پیشنهاد آن پیش از جلسه هفته بعد شورای‌حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مطرح شده‌است که به گفته دیپلمات ها، انتظار می‌رود قدرت‌های غربی در این نشست تلاش کنند قطعنامه ای علیه ایران صادر کنند که خواستار همکاری ایران در این زمینه باشد.»

در یکی از دو گزارش محرمانه که پیش از نشست شورای‌حکام منتشر شده، آمده است: «رافائل گروسی، پیشنهاد ایران برای نشستی فنی با مقامات ارشد آژانس در تهران و پیش از پایان این ماه را مورد‌توجه قرار داده، اما تاکید می‌کند این نشست باید بر شفاف سازی و حل وفصل موثر مسائل معطوف باشد.» این گزارش می افزاید: «آژانس انتظار دارد درباره این مسائل پاسخ های موثق فنی دریافت کند. همچنین می‌خواهد به محل ها و مواد دسترسی داشته باشد و بتواند نمونه برداری انجام دهد.» البته هنوز مشخص نیست آیا این سفر به نتایج مدنظر آژانس منتج شود یا خیر.

گروسی: به نتایج ملموسی دست نیافتیم

این در حالی است که اخیرا رافائل گروسی مدعی شد هیات ایرانی در نشست اخیری که با او در وین داشته، هیچ چیز جدیدی درخصوص برنامه هسته ای این کشور ارائه نکرده‌است. بنابر گزارش رویترز، مدیرکل آژانس اتمی با اشاره به گزارش فصلی آتی دید بان هسته ای سازمان‌ملل درباره ایران افزود: «بر‌کسی پوشیده نیست که ما به نتایج ملموسی دست نیافتیم. ما فرصتی برای تعامل دوباره جهت ادامه دادن همکاری ها داریم اما این، بعد از گزارش‌های من اتفاق خواهد افتاد.» پیشتر تهران اعلام کرده بود یک هیات را به‌منظور رفع اختلاف‌نظرها با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به وین فرستاده است.

موضع قاطع غرب!

در واقع اجماع بین کشورهای اروپایی و آمریکا بر سر مساله ایران، این روزها بیش از هر زمان دیگری مشاهده می‌شود و از این‌رو حتی اگر تهران با اعزام هیاتی به وین برای رایزنی با آژانس و در‌عین‌حال موافقت با سفر هیاتی از بازرسان آژانس به ایران، بخواهد این سیگنال را به آنها بدهد که خواهان همکاری در راستای حل مساله هسته ای است، احتمال تداوم چالش‌ها وجود دارد زیرا آمریکا در همکاری با تروئیکا در تلاش است این موضوع را القا کند که ایران عامل به بن بست رسیدن مذاکرات است. در این‌خصوص دیپلمات های دیگری نیز مدعی شده‌اند انگلیس، فرانسه، آلمان و آمریکا سعی دارند در شورای‌حکام، قطعنامه دیگری علیه ایران صادر کنند.

یکی از دیپلمات ها مدعی شد احتمال ندارد پیشنهادهای اخیر ایران تغییری در این موضع ایجاد کند. به گفته این دیپلمات، آخرین قطعنامه حمایت بیشتری را نسبت به قطعنامه ژوئن جلب خواهد کرد و با توجه به «تداوم پایبندی نکردن» ایران، سختگیرانه تر خواهد بود. لذا قطعنامه ای که در خرداد تصویب شد و بیانیه ای که در سپتامبر امضا شد بیانگر پیگیری یک روند اجماعی توسط غرب علیه ایران است و حتی انتشار خبر پولیتیکو به منزله یک اهرم‌سازی دیگر در برابر تهران است. امروز ادامه مذاکرات هسته ای یا گفت‌وگوها با آژانس در سایه اهرم سازی های غرب قرار گرفته و آمریکا و اروپا به‌دنبال اهرم سازی برای مذاکرات، اعمال فشار بر ایران و کشاندن این کشور پای میز مذاکره و پذیرفتن همین پیش نویس ارائه‌شده توسط بورل یا پیش نویسی پایین‌تر از آن هستند.

درواقع کشورهای اروپایی و آمریکا با سوءاستفاده از تحولات ایران، بحث ارسال پهپاد به روسیه و ارتباط دادن به قطعنامه2231 و تصویب قطعنامه انتقادی در شورای امنیت می‌خواهند فضا را برای ایران تنگ تر کنند تا به گمان آنها ایران زودتر به میز مذاکرات بازگردد. مساله ای که تهران نیز به آن واقف است و حسین امیرعبداللهیان، وزیر امورخارجه ایران، در گفت‌وگوی تلفنی با آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل‌متحد به بر‌گزاری نشست شورای حقوق بشر درخصوص وقایع اخیر ایران واکنش نشان داد و گفت: «این اقدام سیاسی شورای حقوق بشر بر همکاری‌های ایران با غرب تاثیر خواهد داشت.»

کاهش ذخایر اورانیوم ایران

علاوه بر این، گزارش دیگر آژانس که روز پنج‌شنبه منتشرشده و رویترز مدعی است که آن را رویت کرده است، نشان می‌دهد ذخایر اورانیوم غنی‌شده ایران به مقدار کمی کاهش پیدا کرده اما هنوز فراتر از مقدار 8/ 202کیلوگرم مجاز در توافق هسته ای است. طبق این گزارش، ذخایر اورانیوم غنی شده ایران با خلوص 60‌درصد که نزدیک به خلوص 90‌درصدی حد تسلیحاتی است، 7/ 6کیلوگرم افزایش داشته و بیشتر از 62کیلوگرم شده‌است.

--> اخبار مرتبط