بدن‌نمایی بیماران برای تبلیغات پزشکی / چرا تبلیغ اعمال زیبایی در فضای مجازی ساماندهی نمی‌شود؟

به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم، در سال‌های اخیر، فضای مجازی در کشورمان به ویترینی بزرگ برای تبلیغ خدمات پزشکی تبدیل شده است. سکوهایی مانند اینستاگرام و تلگرام که روزگاری محلی برای ارتباطات اجتماعی و تبادل تجربیات روزمره بودند، امروز صحنه رقابت شدید میان پزشکان، کلینیک‌های زیبایی و حتی افرادی هستند که هیچ مجوزی برای ارائه خدمات درمانی ندارند اما در میان انبوه تبلیغات مربوط به «تزریق فیلر»، «لیپوساکشن»، «پیکرتراشی»، «زاویه‌سازی فک»، و «لیفت با نخ» و «بلفاروپلاستی» و... مرز میان حرفه‌مندی و تجاری‌سازی سلامت به‌طرز نگران‌کننده‌ای کمرنگ شده است. بسیاری از پزشکان و فعالان این حوزه، برای جلب مخاطب و افزایش درآمد، به شیوه‌هایی دست می‌زنند که نه‌تنها با اصول اخلاق پزشکی سازگار نیست، بلکه کرامت انسانی بیماران را نیز زیر سؤال می‌برد.

خدمات پزشکی، کالافروشی نیست!

با رشد شبکه‌های اجتماعی و تغییر ذائقه عمومی، پزشکان نیز مانند سایر گروه‌ها به این فضا روی آورده‌اند اما تفاوت در آنجاست که تبلیغات پزشکی، برخلاف تبلیغ کالا یا خدمات عادی، مستقیماً با سلامت جسم و روان مردم سروکار دارد اما در سال‌های اخیر، صفحات شخصی پزشکان به‌ویژه در رشته‌های جراحی، زیبایی، پوست و مو و دندان‌پزشکی به‌طور چشمگیری افزایش یافته است. بسیاری از این صفحات روزانه ده‌ها هزار بازدید دارند و دنبال‌کنندگان‌شان گاه از مرز صدها هزار نفر می‌گذرد. در نگاه اول، این صفحات ممکن است نشانه‌ای از شفافیت یا تعامل بیشتر پزشک با مخاطب تلقی شود اما واقعیت آن است که در بخش بزرگی از این فضا، علم و اخلاق جای خود را به بازارگرمی و خودنمایی داده‌اند.

در برخی از این صفحات، پزشک با لباس اتاق عمل و در حالی که بیمار نیمه‌برهنه روی تخت جراحی خوابیده است، در حال توضیح درباره "نتیجه فوق‌العاده عمل" است. در ویدیوهایی دیگر، مقایسه‌ی «قبل و بعد از جراحی» با زوایای خاص و نورپردازی اغراق‌آمیز نمایش داده می‌شود؛ تصاویری که بیشتر به تبلیغات سالن‌های زیبایی شباهت دارد تا محتوای علمی پزشکی.

نقض حریم خصوصی بیماران به بهانه تبلیغ

یکی از نگران‌کننده‌ترین روندهای جاری در تبلیغات پزشکی، انتشار تصاویر بیماران پیش و پس از عمل است. در بسیاری از موارد، این تصاویر بدون پوشش مناسب یا حتی بدون رضایت کامل بیمار در فضای مجازی منتشر می‌شود در حالی که به گفته کارشناسان حوزه سلامت، انتشار چنین تصاویری نقض آشکار حریم خصوصی است. بر اساس آیین‌نامه اخلاق حرفه‌ای سازمان نظام پزشکی، انجام هرگونه عکس‌برداری و فیلمبرداری از بیماران تنها پس از کسب اجازه از بیماران مجاز است و حتی ارتباط شاغلان حرف پزشکی با رسانه‌ها و انجام مصاحبه‌های خبری نیز تنها در صورتی موجه شمرده می‌شود که به فاش شدن اطلاعات پرونده بیماران منجر نشود اما در عمل، رقابت برای جذب مخاطب باعث شده برخی پزشکان با بی‌اعتنایی به این اصول، از چهره و بدن بیماران خود به عنوان ابزار تبلیغاتی استفاده کنند.

نمونه‌های متعددی از این رفتارها در فضای مجازی دیده می‌شود؛ از نمایش صریح اندام‌های خصوصی بیماران در ویدیوهای لیپوساکشن و پیکرتراشی گرفته تا پخش تصاویر بیماران در حال بی‌هوشی یا بلافاصله پس از عمل. برخی از این ویدیوها با موسیقی تند و تدوین سینمایی همراه‌اند تا جلوه‌ای سرگرم‌کننده و چشمگیر ایجاد کنند. در چنین شرایطی، مرز میان آموزش علمی، سرگرمی و تبلیغ تجاری کاملاً در هم آمیخته و بدن انسان، به ابزاری برای نمایش و جذب فالوئر تبدیل شده است.

بدن‌نمایی بیماران، خلاف عفت عمومی

زمانی نه‌چندان دور، پزشکان به عنوان محرم اسرار بیماران شناخته می‌شدند؛ افرادی که در سایه سوگند پزشکی، پاسدار جان، سلامت و حرمت انسان‌ها بودند اما در سال‌های اخیر با رشد افسارگسیخته تبلیغات در فضای مجازی و افزایش تب اعمال زیبایی، بخشی از این حرفه مقدس رنگ و بوی تجارت به خود گرفته و پزشک، با هدف جذب فالوئر و لایک، نه تنها اسرار بیماران که تصاویر برهنه و عریان بدن آنها را نیز در معرض نمایش برای عموم قرار می‌دهد و مراجعه کنندگان مطب‌ها را از "بیمار" به "مشتری" تبدیل کرده و به ابزاری برای کسب شهرت و سودهای کلان برخی از پزشکان مبدل می‌کنند.

در بستر این تبلیغات، پدیده تأسف‌باری رخ داده است؛ تعدادی از پزشکان فعال در حوزه زیبایی، برای جذب مشتری و نمایش توانمندی‌های خود، دست به انتشار تصاویر برهنه یا نیمه‌برهنه بیماران می‌زنند که نه تنها با اخلاق حرفه‌ای و سوگند پزشکی در تضاد است، بلکه کرامت انسانی بیماران را به شدت زیر سؤال می‌برد.

در حالی که بسیاری از مراجعه کنندگان این مطب‌ها زنان هستند، متأسفانه در برخی از تصاویر منتشرشده از سوی پزشکان متخلف، می‌بینیم که بدن زنان مانند ابزار و کالایی برای عموم به نمایش گذاشته می‌شود و پزشک در این ویدئوها به توصیف تغییرات انجام شده روی بدن زنان می‌پردازد!

چنین اقدامی علاوه بر زیر پا گذاشتن اخلاق و شئونات اسلامی، سبب عادی‌سازی بی‌اخلاقی در فضای عمومی و تضعیف ارزش‌های فرهنگی و دینی جامعه می‌شود. انتشار تصاویر خصوصی بیماران، به ویژه در حوزه‌های زیبایی، نه تنها مصداق روشن نقض حقوق بیماران است بلکه زمینه‌ساز گسترش نگاه ابزاری به بدن انسان و به ویژه زنان می‌شود.

تغییر مسیر حرفه‌ای پزشکان از درمان به تجارت

یکی از پیامدهای مستقیم این فضای تبلیغاتی، تغییر مسیر حرفه‌ای پزشکان است. بسیاری از پزشکان در سال‌های اخیر تمایل خود را برای ورود به رشته‌های تخصصی پایه مانند داخلی، کودکان یا عفونی از دست داده‌اند و ترجیح می‌دهند وارد رشته‌های زیبایی شوند. دلیل اصلی، تفاوت شدید درآمد میان رشته‌های درمانی و زیبایی است. در حالی که پزشکان در رشته‌های درمانی از تعرفه‌های پایین و حجم بالای کار شکایت دارند، بازار جراحی‌ها و خدمات زیبایی با تبلیغات گسترده، سودهای کلانی به همراه دارد.

حتی برخی از پزشکان عمومی یا متخصصان غیرمرتبط، به جای ادامه فعالیت در حوزه اصلی خود، دوره‌های کوتاه‌مدت زیبایی یا تزریق را می‌گذرانند و سپس با عنوان‌هایی چون مرکز تخصصی پوست و زیبایی فعالیت می‌کنند.

برخورد منفعلانه وزارت بهداشت با چالش‌های جدید حوزه پزشکی!

با وجود رشد سرسام‌آور تبلیغات پزشکی در فضای مجازی، هنوز سازوکار مشخصی برای نظارت بر این فعالیت‌ها وجود ندارد. در این میان نقش وزارت بهداشت می‌تواند بسیار پررنگ باشد اما در حالی که طی سال‌های اخیر آمار اعمال زیبایی چندین برابر شده، وزارت بهداشت هیچ سازوکار عملیاتی مؤثری برای کنترل کیفیت خدمات، صدور مجوز یا نظارت بر تبلیغات نداشته است.

برای بررسی بیشتر چالش‌های ناشی از تبلیغ خدمات پزشکی در فضای مجازی و چگونگی ساماندهی آنها به گفت‌وگو با دکتر علیرضا پارساپور، دبیر شورای عالی اخلاق پزشکی کشور و عضو هیئت علمی گروه اخلاق پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران پرداختیم.

چالش مهم تبلیغات پزشکی: نبود مرز شفاف میان معرفی، آموزش و تبلیغ تجاری

دکتر پارساپور در گفت‌وگو با خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم درباره تبلیغات خدمات درمانی و زیبایی توسط پزشکان در فضای مجازی اظهار کرد: خودِ موضوع تبلیغات در حوزه پزشکی، مسئله‌ای پیچیده و پر از پرسش است. هنوز مرزهای قابل‌قبول و غیرقابل‌قبول در این زمینه به‌روشنی مشخص نشده‌اند. برای مثال، اینکه آیا یک پزشک از نظر اخلاقی می‌تواند برای خودش تبلیغات تجاری انجام دهد یا نه، هنوز محل سؤال و اختلاف است. وقتی از «تبلیغات» صحبت می‌کنیم، سه واژه نزدیک به هم مطرح می‌شود که مرز شفافی میان آن‌ها وجود ندارد: معرفی، آموزش و تبلیغات تجاری.

وی افزود: پزشکی که وارد شهری می‌شود و مطبی راه‌اندازی می‌کند، هم حق دارد و هم وظیفه دارد که خودش را معرفی کند. مردم باید بدانند چه خدماتی در آن مطب ارائه می‌شود و تخصص پزشک چیست. این نوع معرفی کاملاً طبیعی و اخلاقی است. از سوی دیگر، آموزش عمومی نیز وظیفه پزشک است. یعنی او می‌تواند برای ارتقای سطح سلامت جامعه، توصیه‌های بهداشتی ارائه کند اما گاهی همین آموزش‌ها ممکن است رنگ و بوی تبلیغاتی پیدا کنند؛ مثلاً پزشکی در فضای مجازی نکات آموزشی مطرح می‌کند، ولی مخاطب برداشت تبلیغاتی از آن دارد. در واقع، مرز میان آموزش، معرفی و تبلیغات تجاری چندان شفاف نیست و باید روشن‌تر شود.

دیدگاه‌های مختلف به تبلیغات پزشکی، پزشکان قدیمی تبلیغات تجاری را خلاف شأن می‌دانند

دبیر شورای عالی اخلاق پزشکی کشور در پاسخ به این پرسش که آیا پزشک اساساً حق دارد تبلیغات تجاری انجام دهد یا خیر؟ گفت: در این باره دیدگاه‌های متفاوت و حتی متناقضی وجود دارد. اگر از منظر تاریخی نگاه کنیم، در جوامع مختلف - مثلاً در آمریکا - تا چند دهه پیش، تبلیغات تجاری برای پزشکان امری غیراخلاقی و مغایر با تعهدات حرفه‌ای تلقی می‌شد اما با گسترش نظام سلامت مبتنی بر بازار آزاد، این موضوع تغییر کرد و تبلیغات پزشکی به‌تدریج پذیرفته شد. امروز در آن کشورها اصلِ تبلیغات مجاز است، البته با رعایت چارچوب‌ها و محدودیت‌های خاص. در جامعه ما نیز چنین تحولی در حال وقوع است. نسل‌های قدیمی‌تر پزشکان معمولاً تبلیغات تجاری را نوعی رفتار خلاف شأن حرفه‌ای می‌دانند. از نظر آنان، پزشک نباید در پی جذب بیمار یا «مشتری» باشد. در مقابل، نسل جدیدتر این دیدگاه را نقد می‌کند و معتقد است شرایط حرفه‌ای امروز با گذشته تفاوت دارد.

چرا پزشکان به سوی کارهای تبلیغاتی سوق داده می‌شوند؟

پارساپور درباره دلایل تمایل پزشکان به تبلیغات خدمات خود نیز توضیح داد: در گذشته، تعداد پزشکان محدود بود و هر پزشک با حجم بالایی از بیماران مواجه می‌شد اما اکنون با توسعه نظام پزشکی در کشور و افزایش تعداد پزشکان و تخصص‌ها، بیماران حق انتخاب بیشتری دارند بنابراین، پزشکان نیز ناچارند تا حدی خود را معرفی کنند تا بیماران بتوانند آگاهانه انتخاب کنند. از سوی دیگر، هزینه‌های تاسیس مطب، به‌ویژه در رشته‌هایی مانند دندانپزشکی، بسیار بالا رفته است. درآمد پزشک یا دندانپزشک در مقایسه با میزان سرمایه‌گذاری اولیه چندان قابل مقایسه نیست. در نتیجه، تبلیغات یا معرفی خدمات، به نوعی ضرورتی اقتصادی نیز پیدا کرده است. سازمان نظام پزشکی نیز تا حدی در این زمینه همراهی نشان داده و پذیرفته است که اصل تبلیغات را نمی‌توان به‌کلی نفی کرد. با این حال، هنوز بسیاری از پزشکان پیشکسوت شخصاً تمایلی به انجام تبلیغات تجاری ندارند و آن را با شأن حرفه‌ای خود سازگار نمی‌بینند. درباره تبلیغات در حوزه پزشکی این موضوع باید به بحث گذاشته و بررسی شود اما به نظر شخصی من، با توجه به شرایط کنونی حوزه پزشکی، دندانپزشکی و سایر رشته‌ها، نمی‌توان تبلیغات پزشکی را به‌طور کامل ممنوع کرد اما در عین حال باید چارچوب‌ها، دقت و حساسیت بیشتری نسبت به نحوه تبلیغ، محل انتشار و نوع پیام وجود داشته باشد.

تبلیغات حرفه‌ای نباید رنگ و بوی تجاری بگیرد

متخصص اخلاق پزشکی با تأکید بر این که جامعه پزشکی باید به این موضوع با هوشیاری نگاه کند تا از تبدیل شدن تبلیغات حرفه‌ای به تبلیغات تجاری گمراه‌کننده جلوگیری شود، تصریح کرد: به نظر من، بزرگ‌ترین چالش تبلیغات پزشکی این است که هنوز تکلیف این حوزه به‌درستی مشخص نشده و رها شده است. در نتیجه، حتی استانداردهای حداقلی تبلیغات تجاری معمولی هم در تبلیغات پزشکی رعایت نمی‌شود. اگر به ضوابط و مقررات نهادهای مختلف - مانند وزارت ارشاد، سازمان‌های صنفی، یا نهادهای ناظر بر فضای مجازی - نگاه کنید، می‌بینید که برای تبلیغات در حوزه‌های گوناگون چارچوب‌هایی تعیین شده است؛ یعنی در قوانینی که برای تبلیغ خودرو یا مواد غذایی و... وجود دارد، خطوط قرمزی وجود دارد. برای مثال، یک شرکت تولیدکننده مواد آرایشی یا خوراکی نمی‌تواند هر تصویری را برای تبلیغ محصول خود منتشر کند و در صورت تخطی، با آن برخورد می‌شود. این حداقل چارچوب‌های تبلیغ تجاری است اما این ضوابط اختصاصی برای پزشکی نیستند. حال، پزشکان و دندان‌پزشکان که در جایگاه اجتماعی و اخلاقی بسیار حساسی قرار دارند، باید نه‌تنها این استانداردهای عمومی را رعایت کنند، بلکه محدودیت‌ها و حساسیت‌های بیشتری نیز در تبلیغات خود لحاظ کنند.

چارچوب‌های حداقلی برای تبلیغ خدمات زیبایی باید رعایت شود

دبیر شورای عالی اخلاق پزشکی کشور در پاسخ به این سؤال که چه چارچوب‌هایی برای تبلیغات پزشکان باید لحاظ شود؟ خاطرنشان کرد: مشکل اینجاست که در تبلیغات پزشکی، حتی همان اصول اولیه تبلیغات تجاری هم رعایت نمی‌شود. چند نکته را در این زمینه باید در نظر داشت. اول این که ادعای بدون سند، تخلف محسوب می‌شود. یعنی اگر کسی در تبلیغ خود از عباراتی مانند «اولین»، «بهترین»، یا «بزرگ‌ترین» استفاده کند، باید مستند و قابل اثبات باشد. در تبلیغات تجاری برای این نوع واژه‌ها حساسیت زیادی وجود دارد. دوم آن که تخریب رقبا ممنوع است و هیچ تبلیغی نباید با هدف بی‌اعتبار کردن سایر پزشکان یا مراکز درمانی انجام شود. سوم آن که رعایت شئونات اخلاقی الزامی است و استفاده از تصاویر خلاف عفت عمومی، یا بهره‌برداری ابزاری از چهره‌های شناخته‌شده جامعه در تبلیغات، کاملاً غیراخلاقی و غیرقانونی است. این‌ها اصولی هستند که در هر تبلیغ تجاری باید رعایت شوند، اما متأسفانه در تبلیغات پزشکی، به‌ویژه در فضای مجازی، کمتر رعایت می‌شوند.

وی ادامه داد: در سال‌های اخیر، البته اقدامات مثبتی از سوی سازمان نظام پزشکی انجام شده است. مثلاً دستورالعملی در این زمینه تدوین شده که حدود دو سال پیش نیز بازنگری شد. بر اساس آن، پزشکان و دندان‌پزشکان موظف‌اند پیش از انتشار تبلیغ، آن را با دفتر مربوطه هماهنگ و تأییدیه دریافت کنند. همچنین برای تبلیغات فضای مجازی (مثلاً در اینستاگرام) باید مجوز بگیرند و تعهد بدهند که مقررات را رعایت خواهند کرد. با این حال، به دلیل حجم زیاد تبلیغات و محدود بودن نیروهای نظارتی، سیستم نظارتی حوزه سلامت عملاً از حجم فعالیت‌ها عقب افتاده است.

تبلیغات در کدام حوزه‌ها بیشتر دیده می‌شود؟

وی با بیان این که هرچه رشته‌های پزشکی به حوزه‌های تجاری‌تر و مرتبط با شرکت‌های خصوصی نزدیک‌تر باشند، تخلفات تبلیغاتی نیز در آن‌ها بیشتر مشاهده می‌شود، با ارائه مثالی افزود: برای مثال، در تخصص‌هایی مانند زیبایی، جراحی پلاستیک یا دندان‌پزشکی، به‌دلیل جذابیت اقتصادی، زمینه برای ادعاهای واهی و تبلیغات فریبنده بیشتر است. در مقابل، در رشته‌هایی مانند اطفال یا داخلی، معمولاً چنین مواردی کمتر دیده می‌شود.

راهکار استانداردسازی تبلیغات زیبایی در فضای مجازی

دبیر شورای عالی اخلاق پزشکی کشور تأکید کرد: به نظر من، اولین گام برای اصلاح وضعیت این است که همان استانداردهای تبلیغات تجاری موجود، به‌صورت جدی در تبلیغات پزشکی نیز اجرا شود. گام دوم، آموزش است. باید از دوران دانشجویی، در رشته‌های مختلف پزشکی، دندان‌پزشکی، آزمایشگاهی و پیراپزشکی، آموزش‌های اخلاق حرفه‌ای در حوزه تبلیغات ارائه شود. دانشجویان باید بدانند که هدف از فعالیت در فضای رسانه‌ای دو چیز است؛ یکی معرفی خدمات یعنی اطلاع‌رسانی به جامعه درباره نوع خدماتی که می‌توان ارائه داد و دیگری آموزش عمومی یعنی ارتقای آگاهی و سلامت مردم اما اگر نوع تبلیغ، لحن، یا محل انتشار به‌گونه‌ای باشد که مخاطب تفاوتی میان تبلیغ پزشک و تبلیغ یک شرکت تجاری احساس نکند، نتیجه آن می‌شود که پزشک به چشم یک «بیزینس‌من» دیده می‌شود، نه یک متخصص متعهد. این همان خطری است که باید از آن پرهیز کرد؛ زیرا در چنین شرایطی، اولویت از خدمت‌رسانی به درآمدزایی تغییر می‌کند، و این دقیقاً نقطه آغاز رفتارهای غیرحرفه‌ای در پزشکی است.

وی با تأکید بر این که بنا و پایه حرفه پزشکی بر اعتماد استوار است، گفت: این اعتماد زمانی شکل می‌گیرد که خدمت‌گیرنده احساس نکند اولویت اصلی پزشک، درآمدزایی است. البته طبیعی است که پزشک در قبال خدمتی که ارائه می‌دهد، درآمد هم کسب می‌کند؛ اما نباید چنین برداشت شود که خدمت صرفاً برای درآمد انجام می‌شود. اولویت همیشه باید سلامت و مصلحت درمانی بیمار باشد، نه سود مالی. اگر نوع تبلیغات پزشک به گونه‌ای باشد که این ذهنیت را ایجاد کند که «این پزشک فقط دنبال پول است و برای جلب مشتری هر نوع تبلیغی انجام می‌دهد»، این مسئله نه‌تنها جایگاه خودِ آن پزشک، بلکه اعتبار کل جامعه پزشکی را زیر سؤال می‌برد. در نتیجه، نگاه جامعه نسبت به پزشکان به‌تدریج از یک حرفه شریف به یک کسب‌وکار صرف تغییر پیدا می‌کند و این یعنی از دست رفتن حرمت و شأنی که جامعه برای پزشکان قائل بوده است.

تجربه کشورهای دیگر در زمینه تبلیغات پزشکی

دبیر شورای عالی اخلاق پزشکی کشور درباره تجربه کشورهای دیگر در زمینه تبلیغات پزشکی نیز توضیح داد: در کشورهای مختلف، محدودیت‌ها و قوانین متفاوتی برای تبلیغات پزشکی وجود دارد. در نظام‌های سلامت مبتنی بر ارجاع و پوشش دولتی مانند انگلستان، کانادا یا استرالیا، چون خدمات درمانی در قالب نظام ارجاع ارائه می‌شود و ساختار بازار آزاد در آنجا حاکم نیست، تبلیغات پزشکی اساساً ضرورتی ندارد. در این کشورها، نظام پزشکی نسبت به تبلیغات تجاری پزشکان حساسیت بسیار بالایی دارند و قوانین سخت‌گیرانه‌ای در این زمینه اعمال می‌کنند. در مقابل، در کشورهایی مانند ایالات متحده آمریکا که نظام سلامت بر پایه بازار آزاد است، تبلیغات تا حد زیادی پذیرفته شده و محدودیت‌های کمتری دارد. با این حال، در همین کشورها هم نسبت به برخی اصول اخلاقی و قانونی حساسیت شدیدی وجود دارد و نظارت‌ها بسیار قوی‌تر است. پزشکانی که از این اصول تخطی کنند، با خسارت‌ها و جریمه‌های سنگین مواجه می‌شوند. برای مثال، اگر پزشک تصویر چهره بیمار را در تبلیغات خود منتشر کند، بدون اینکه رضایت مکتوب از بیمار گرفته باشد، در صورت شکایت بیمار با مجازات مالی سنگینی روبه‌رو خواهد شد؛ حتی اگر تصویر منتشرشده از نظر عرف جامعه خلاف عفت عمومی هم نباشد.

وی با اشاره به اهمیت حفظ حریم بیمار و آموزش اخلاق حرفه‌ای گفت: یکی از ویژگی‌های بنیادین حرفه پزشکی، حفظ اسرار و حریم خصوصی بیمار است. بیماران به پزشکان اعتماد دارند، چون آنان را محرم اسرار خود می‌دانند اما گاهی پزشکان، به‌ویژه در فعالیت‌های رسانه‌ای یا آموزشی، ناخواسته از این مرز عبور می‌کنند. مثلاً در حالی‌که بیمار فقط برای معاینه یا درمان رضایت داده، تصاویر یا اطلاعات او در فضای مجازی منتشر می‌شود. این مسئله به‌ظاهر ساده، می‌تواند اعتماد عمومی را خدشه‌دار کند و باید با آن با جدیت برخورد شود. چنین تخلفاتی باید جریمه‌های سنگین و بازدارنده داشته باشد.

عضو هیئت علمی گروه اخلاق پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران متذکر شد: البته بیشتر موارد از روی بی‌توجهی و ناآگاهی رخ می‌دهد، نه سوءنیت. در بسیاری از موارد، وقتی نظام پزشکی به پزشک تذکر می‌دهد، پزشک عذرخواهی کرده و فوراً محتوا را حذف می‌کند. طبق گزارش‌های اخیر نظام پزشکی، کمتر از 2 درصد پزشکان در این زمینه تخلف دارند و من معتقدم تعداد زیادی از آن‌ها پس از یک تذکر شفاهی رفتار خود را اصلاح می‌کنند.

وی با تأکید بر لزوم تعیین مرزها و رعایت استانداردها، تصریح کرد: به نظر می‌رسد نخستین اقدام ضروری، تعیین دقیق مرز میان آموزش، معرفی و تبلیغات است. در واقع، پزشکان باید علاوه بر رعایت این مقررات عمومی، به استانداردهای اخلاقی فراتر از تبلیغات تجاری نیز متعهد باشند تا شأن حرفه پزشکی و اعتماد مردم حفظ شود.