بن سلمان در یک قدمی تاج و تخت پادشاهی عربستان
بن سلمان که راه طولانی و جنجال برانگیزی برای رسیدن به تخت پادشاهی عربستان طی کرده با انتصاب به ریاست شورای وزیران در یک قدمی این تاج و تخت قرار گرفته است.
به گزارش الف، «محمد بن سلمان» شاهزاده جوان و 37 ساله سعودی که در ژوئن 2017 بعد از کنار زدن همه رقبای خود و کودتا علیه «محمد بن نایف» ولیعهد سابق عربستان، به منصب ولیعهدی این کشور رسید، بعد از انجام تحرکات فراوان - از سرکوب و بازداشت و اعدام مخالفان و حتی شاهزادگان سعودی گرفته تا کنار زدن همه تابوها و عرف‌های جامعه محافظه‌کار سعودی و ترویج فرهنگ غربی - به نظر می‌رسد که بعد از وقوع تحولات جدید در ساختار سیاسی این کشور، در یک قدمی نشستن بر تخت پادشاهی قرار گرفته است.
روز سه‌شنبه 27 سپتامبر بود که «سلمان بن عبدالعزیز» با صدور حکمی، محمد بن سلمان را با حفظ سِمت ولیعهدی به جای خود به عنوان رئیس شورای وزیران (نخست‌وزیر) نیز منصوب کرد. قابل توجه است که در نیم‌قرن گذشته تاکنون برای اولین بار است که در ساختار سیاسی عربستان فردی غیر از پادشاه منصب نخست‌وزیری را نیز بر عهده می‌گیرد و همواره پادشاه، ریاست شورای وزیران را بر عهده داشته است.
با وجود اینکه محمد بن سلمان طی 5 سال ولیعهدی خود عملا حاکم عربستان بود و همه اختیارات پدر را سلب کرده بود اما صدور حکم نخست‌وزیری برای او رسما به معنای افزایش قدرت و اختیارات بن سلمان در خاندان سعود بوده و به عبارت دیگر حامل پیامی برای سایر شاهزادگان و مردم عربستان است با این مضمون که محمد بن سلمان قرار است به زودی جانشین پدرش شود.
این فرضیه زمانی تقویت می‌شود که با وجود اینکه منابع دربار سلطنتی عربستان تلاش دارند وانمود کنند حال ملک سلمان خوب است، اما طبق مدارک پزشکی، پادشاه 86 ساله سعودی وضعیت جسمانی مطلوبی ندارد و حتی شاید قبل از مرگ، قدرت را به پسرش منتقل کند. به ویژه اینکه محمد بن سلمان از زمان روی کار آمدن در دستگاه حکومت عربستان کم سنت‌شکنی نکرده و انتصاب وی به عنوان نخست‌وزیر از بارزترین نمونه‌ها در این زمینه است. بنابراین بعید نیست که سلمان بن عبدالعزیز در روزهای پایانی عمر خود و قبل از مرگ، تاج و تخت را به محمد بن سلمان واگذار کند.
محمد بن سلمان که به دلیل متولد شدن از مادری بادیه‌نشین و همسر سوم ملک سلمان همواره از کودکی مورد تحقیر و تمسخر برادران و پسرعموهایش قرار می‌گرفت از همان ابتدا رفتارهای خشن و عجیبی داشت و در سودای حکومت بر عربستان بود. گزارش رسانه‌های غربی از دوره کودکی و نوجوانی بن سلمان نشان می‌دهد که او در دربار سعودی خیلی مورد توجه قرار نمی‌گرفت و برادرانش وی را پسر زن بادیه نشین صدا می‌زدند. حتی زمانی که شاهزادگان سعودی برای تحصیل به آمریکا اعزام شده بودند محمد بن سلمان در عربستان مانده و در دانشگاه ملک سعود در ریاض تحصیل کرد.
زمانی که برادران و پسرعموهای محمد بن سلمان برای تفریح به خارج شهر می‌رفتند با او مانند یک کارگر رفتار می‌کردند و بن سلمان حتی در عکس‌های آنها نیز حضور نداشت. اما شوق رسیدن به قدرت از کودکی در وجود محمد بن سلمان بود و او بعد از فارغ‌التحصیل شدن با مدرک لیسانس حقوق از دانشگاه چندین شرکت تجاری تاسیس کرد. محمد بن سلمان در آوریل 2007 به عنوان مشاور هیئت خبرگان در شورای وزیران و در دسامبر 2009 به عنوان مشاور ویژه امیر ریاض منصوب شده و در مارس 2013 ریاست دیوان ولیعهد را بر عهده گرفت. بن سلمان در همان سال به عنوان ناظر دفتر وزیر دفاع عربستان نیز منصوب شد.
طبق حکم سلطنتی عربستان، محمد بن سلمان در آوریل 2014 به عنوان وزیر کشور انتخاب و در ژانویه 2015 با حفظ مناصب قبلی، وزیر دفاع عربستان و رئیس دیوان پادشاهی و مشاور ویژه پادشاه شد. او نهایتا در ژوئن 2017 منصب ولیعهدی عربستان را بر عهده گرفت تا راه رسیدن به رویای پادشاهی را هموار کند.
از 4 نوامبر 2017 اقدامات محمد بن سلمان برای رسیدن به تخت پادشاهی آغاز شد که اولین گام در این زمینه بازداشت بیش از 200 شاهزاده و وزیر و تاجر و... بود؛ کسانی که بن سلمان احساس می‌کرد می‌توانند در مسیر رسیدن او به قدرت مانع‌تراشی کنند. سیاست سرکوبگرانه محمد بن سلمان بعد از قتل فجیع «جمال خاشقجی» روزنامه‌نگار منتقد سعودی بر سر زبان‌ها افتاد و بن سلمان در جوامع غربی به عنوان «آقای اره» توصیف می‌شد.
این تحرکات ولیعهد جوان سعودی با پوشش «اصلاحات نمادین» انجام گرفت؛ اصلاحاتی که با موازین و فرهنگ جامعه محافظه‌کار سعودی در تعارض است. از جمله اقداماتی که تحت عنوان اصلاحات در دوره بن سلمان در عربستان انجام شده است، برداشتن برخی ممنوعیت‌ها و اعطای آزادی‌های نامتعارف مانند آزاد کردن استفاده از مشروبات الکلی در بسیاری از مناطق، برگزاری کنسرت‌هایی با حضور خوانندگان غربی با پوشش‌های زننده حتی در مکه و مدینه، کم شدن ساعت تدریس قرآن در مدارس، برگزاری مهمانی‌های مختلط و نامتعارف و.... می‌باشد.
چشم‌انداز معروف 2030 که پروژه شهر رویایی «نئوم» با هزینه 500 میلیارد دلاری نیز در چارچوب آن قرار دارد از جمله اقدامات جنجالی محمد بن سلمان برای تثبیت قدرت خود و جذب جامعه عربستان به ویژه جوانان است که البته تاکنون به طور کامل اجرا نشده است.
محمد بن سلمان آزادی‌هایی چون حق رانندگی به زنان داد؛ اما در عین حال سرکوب فعالان و به طور خاص زن‌ها با موج شدیدی دنبال شد. یکی از موارد متناقض با اصلاحات بن سلمان در عربستان دستگیری «لجین الهذلول» فعال زن سعودی در سال 2018 به جرم رانندگی بود که این زن جوان حتی بعد از رفع ممنوعیت رانندگی برای زنان در عربستان نیز همچنان در زندان بود و در معرض انواع شکنجه‌ها و تجاوزات قرار داشت.
طی چند ماه گذشته نیز سرکوب مخالفان در عربستان با موج قابل توجهی ادامه دارد و چند فعال حقوق بشری به حکم‌های طولانی و عجیب و تا 45 سال زندان محکوم شده‌اند، درحالی که جرم آنها صرفا فعالیت در شبکه‌های اجتماعی و انتشار توئیت‌هایی بوده که به مذاق بن سلمان خوش نیامده است. برهمین اساس بسیاری از ناظران پیش‌بینی می‌کنند که محمد بن سلمان در صورت رسیدن به پادشاهی پایه‌های قدرت خود را با همان سیاستی بنا خواهد کرد که هنگام رسیدن به منصب ولیعهدی در دستور کار قرار داده بود.