بیشتر قربانیان کرونا از افراد محروم جامعه بودند

به گزارش مشرق، حمیدرضا خانکه، در دومین کنگره ملی رصد اجتماعی کووید 19، با اشاره به اینکه 75 درصد عوامل سلامتی در خارج از نظام سلامت است، افزود: سالانه 40 هزار معلول دائم ناشی از حوادث ترافیکی و 17 هزار کشته ناشی از این حوادث برجای می‌ماند که نظام سلامت در آن نقشی ندارد.

رئیس رصدخانه اجتماعی کووید 19 به شیوع کرونا در دنیا و ایران اشاره کرد و گفت: با کرونا پدیده‌های اجتماعی جدیدی حاصل شد و شیوه‌های درمانی، اطلاعات، دانش روز مواجهه با کرونا به اشتراک گذاشته شد و اتفاق جهانی خوبی برای همکاری مشترک حاصل شد، اما ابعاد اجتماعی در اکثر کشورها نادیده گرفته شد.

خانکه گفت: در ابتدا احساس می‌شد که همه در برابر کرونا برابرند، اما افراد محروم در عرصه اجتماعی، فرهنگی و کم برخوردار، مرگ و میر بیشتری داشتند، تحلیل فوت کرونا در بهمن و اسفند 98 و پیگیری و بررسی گروه‌های مختلف جمعیتی، بررسی علائم و بررسی اطلاعات نشان داد، کرونا در سطوح اجتماعی مختلف، تأثیر متفاوت دارد و عوامل اجتماعی بر کرونا تأثیرات مختلف دارد و بعد اجتماعی کرونا در دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی مطرح شد و متعاقب آن، توجه وزیر وقت بهداشت به سوی اهمیت ابعاد اجتماعی سوق داده شد.

وی اظهار داشت: کشورهای مختلف گروه‌های آسیب پذیر را به اشکال مختلف حمایت می‌کردند تا تأثیر کمتری از این بیماری بپذیرند، برخی گروه‌ها وابسته به درآمد روزانه بودند، و در برخی افراد با سطح سواد پایین، عدم اطلاع رسانی پایین در سطوح پایین جامعه، تأثیرات متفاوت را نشان داد، راهپیمایی‌هایی علیه ماسک زدن در کشورهای مترقی اتفاق افتاد، در کشور ما هم با اشکال مختلف نسبت به قضیه برخورد می‌کردند.

خانکه افزود: همه مردم قصد کمک داشتند، اما از چگونگی آن مطلع نبودند تا اینکه با توجه به رسالت دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی، پیشنهاد تأسیس رصدخانه اجتماعی کووید 19 را دادیم تا به عنوان مرکز اطلاعات مورد نظر، با مأموریت جمع آوری داده‌ها، شاخص تعیین کند تا وقتی به حد آستانه رسید، اعلام خطر کند.

رئیس دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی تصریح کرد: در حوزه سلامت اجتماعی، رصدخانه نداریم. به رغم اینکه همه می‌دانیم 75 درصد سلامت، در خارج از نظام سلامت است.

خانکه افزود: سالانه 700 هزار مراجعه به نظام سلامت داریم، آلودگی هوا، بیماری‌های قلبی عروقی و...، در خارج نظام سلامت اتفاق می‌افتد، اما نظام سلامت بار آن را بر دوش می‌کشد، پس در کنار ابعاد جسمی پدیده‌ها در نظام سلامت، باید ابعاد اجتماعی آنها نیز لحاظ شود.

وی همچنین گفت: سلامت اجتماعی، ابعاد اجتماعی متفاوت دارد، تلاش کردیم تا در رصدخانه اجتماعی با تشکیلات گوناگون و جمع آوری اطلاعات، دیده بانی هایی داشته باشیم. در کنار سیاستگذاران به تولید شواهد علمی بپردازد و در جایی که عوامل اجتماعی به آستانه می‌رسد، هشدار بدهد.

خانکه افزود: سلامت اجتماعی را در سه بعد تعریف کردیم، اول از نگاه سلامت با تعریف سازمان بهداشت جهانی، سلامت جسمی، روانی، اجتماعی و معنوی و در بعد دوم گفتیم جامعه‌ای برخوردار از سلامت اجتماعی است که امکانات و دارایی‌ها را به شکل عادلانه توزیع کند، زمینه مشارکت و شفافیت بالایی داشته باشد و در بعد سوم، عوامل اجتماعی مؤثر بر سلامت را بررسی کردیم که به نوعی نشان از توزیع عادلانه فاکتورهای گوناگون است و سلامت اجتماعی به نوعی عدالت حاکم بر جامعه است.

وی اظهار داشت: با ابلاغ وزیر وقت، ابعاد اجتماعی کرونا را بررسی کردیم، در خصوص نظرسنجی واکسن، عدم تمایل جامعه به واکسن را بررسی و نظرسنجی کردیم، تأثیر مداخلات ملی و مصوبات ستاد ملی و مصوبات ستاد ملی کرونا در ابعاد اجتماعی بررسی شد، به عنوان مثال، تحصیل مجازی را بررسی کردیم، گروه‌های سنی مختلف از دانش آموزان تا دانشجویان در آموزش مجازی، تأثیرات مختلف را تجربه کردند، تأثیرات سیاستگذاری ستاد کرونا بر ابعاد اجتماعی را بررسی کردیم و به تولید شواهد علمی قابل اعتماد جهت کمک به سیاستگذاران پرداختیم که از اهداف ما بود.

رئیس رصدخانه اجتماعی کووید 19 تصریح کرد: ابلاغ رصدخانه از سوی وزارت بهداشت، تدوین نقشه راه، راه اندازی وب سایت، تعاملات گوناگون که با نقش دیده بانی دانشگاه تأیید شد، جریان خوبی بود. و رصدخانه اجتماعی کووید 19 می‌تواند رصدخانه سلامت اجتماعی کشور باشد و امیدواریم وزارت بهداشت با این تصمیم، بررسی ابعاد اجتماعی سلامت توسط دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی را مورد توجه قرار بدهد.

خانکه افزود: رصدخانه اجتماعی کووید 19 با تشکیلات و ایجاد چارت مرتبط، و با حمایت‌های معاونت تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت، حمایت‌های معاونت تحقیقات دانشگاه، ارتباط با مرکز پژوهش‌های مجلس که دریافت کننده خلاصه‌ها سیاستی ما بود، «مطالعات متعدد در حوزه معلولیت، بررسی وضعیت سازمان‌های مردم نهاد، طرح بررسی پذیرش واکسن در دو نوبت و در دو طرح بزرگ، بررسی پیامدهای اجتماعی، طرح پذیرش و عوارض قرنطینه، مطالعات کهورت و...» انجام شد، ژورنال‌های متعدد منتشر و وبینارهای متعدد هفتگی با دعوت از نمایندگان متعدد مجامع گوناگون برگزار شد.

به گفته وی، هر چند سازمان‌های متولی حوزه اجتماعی اعتراضاتی داشتند، اما دانشگاه متولی موضوعات اجتماعی نیست، و وظیفه مداخله و اجرا ندارد، ولی سیاستگذاری مبتنی بر شواهد، وظیفه دانشگاه هاست.

رئیس رصدخانه اجتماعی کووید 19 افزود: از سال گذشته، برگزاری کنگره رصد اجتماعی کووید 19 را آغاز کردیم و امیدواریم محصول کنگره به صورت خلاصه‌های سیاستی و قطعنامه برای بهبود سلامت اجتماعی در حوزه‌های گوناگون به ویژه کووید، به کار گرفته شود و شاهد نتایج آن باشیم.