بی‌نیازی کشور از واردات سالانه 3 میلیون دلار بذر سیب زمینی
تهران - ایرنا - رئیس پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی اجرای برنامه خودکفایی تولید غده بذری سیب زمینی عاری از ویروس را نمونه موفقی از اثربخشی تحقیقات این پژوهشگاه عنوان کرد و گفت: با اجرای این برنامه، کشور از واردات سالانه سه میلیون دلار بذر سیب زمینی کاملا بی‌نیاز شده است.
به گزارش گروه علم و آموزش ایرنا دکتر صالحی جوزانی در مراسم افتتاحیه نخستین رویداد فناوری‌های نوین کشاورزی در محل دائمی نمایشگاه های بین‌المللی تهران با اشاره به تحولات تکنولوژیکی که در عرصه کشاورزی در جریان است و آینده کشاورزی جهان را متحول خواهد کرد، گفت: این پژوهشگاه هر ساله هسته اولیه بذر 17 رقم سیب زمینی را تولید و در اختیار 20 شرکت بخش خصوصی قرار می دهد که علاوه بر اشتغالزایی برای 210 نفر، تاکنون در مجموع 45 میلیون دلار صرفه‌جویی ارزی به دنبال داشته است.
وی خاطرنشان کرد: در راستای توسعه این قبیل برنامه‌های اثربخش و حمایت از شرکت های دانش بنیان و فعالان حوزه فناوری های نوین کشاورزی، برگزاری سالانه دو تا سه رویداد فناوری های نوین کشاورزی را در دستور کار داریم که نخستین دوره آن امروز با محوریت بذر و کشت بافت گیاهی، زیست فناوری گیاهی، کشاورزی عمودی و کشاورزی دقیق و هوشمند برگزار می‌شود.
صالحی جوزانی خاطر نشان کرد: در این رویداد، تفاهم نامه همکاری هشت جانبه تولید هسته‌های اولیه سالم ارقام میوه‌های گرمسیری، نیمه‌گرمسیری، معتدله و سردسیری، سبزی و صیفی و گل و گیاهان زینتی بین پژوهشگاه و موسسه تحقیقات علوم باغبانی، مؤسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال، مؤسسه تحقیقات گیاهپزشکی کشور، معاونت امور باغبانی وزارت جهاد کشاورزی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، انجمن صنفی کشت بافت گیاهی ایران و صندوق حمایت از توسعه نهال در بخش کشاورزی منعقد می‌شود.
وی در خصوص اهمیت اجرای این طرح گفت: باغبانی، 20 درصد وزنی تولیدات کشاورزی و 40 درصد ارزش صادرات کشاورزی کشور و 37 درصد اشتغال بخش کشاورزی کشور - 7 درصد کل اشتغال کشور - را به خود اختصاص داده است. یکی از مشکلات عمده در حوزه باغبانی در زنجیره تولید نهال سالم و گواهی شده است که تلاش داریم با تجربه خوبی که در سالم سازی ارقام و پایه های باغی داریم این زنجیره را ایجاد کنیم.
صالحی جوزانی در این ارتباط گفت: طبق پیش بینی ها، کشاورزی جهان در سال 2050 بیش از هر چیز تحت تاثیر 15 فناوری جدید از جمله کشاورزی در بیابان، کشاورزی عمودی، کشاورزی با آب دریا، گوشت مصنوعی، پرینترهای سه بعدی، هوش مصنوعی، بلاکچین و نانوتکنولوژی قرار خواهد گرفت که بیشترین آنها مرتبط با بیوتکنولوژی هستند و این درحالی است که بیوتکنولوژی در بین پنج فناوری برتر در دنیا با کسب 32 درصد کل گردش مالی جهانی این فناوری ها در رتبه اول قرار دارد.
وی خاطرنشان کرد: گردش مالی جهانی بیوتکنولوژی نزدیک به 700 میلیون دلار است که بیش از 10 درصد آن به بیوتکنولوژی کشاورزی اختصاص دارد. بدین ترتیب اگر بخواهیم طبق هدفگذاری اسناد بالادستی، سه درصد بازار جهانی زیست فناوری را در اختیار بگیریم باید سهم خود در حوزه بیوتکنولوژی کشاورزی را از حدود 400 میلیون دلار فعلی به حدود 1.8 تا 2 میلیارد دلار افزایش دهیم.
رییس پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی خاطرنشان کرد: چالش ها و موانع متعددی در مسیر رسیدن به کشاورزی دانش بنیان در کشور وجود دارد که از جمله آنها سرمایه گذاری پایین در بخش کشاورزی، پایین بودن تعداد شرکت های دانش بنیان و استارتاپ های کشاورزی، عدم حمایت کافی از ایجاد و تقویت شرکت های دانش بنیان، پایین بودن ضریب نفوذ دانش و فناوری در بخش (کمتر از 6 درصد) و عدم شکل‌گیری زنجیره ارزش است.
وی با بیان اینکه سهم کشاورزی از استارتاپ های کشور تنها حدود 5 درصد است، اظهار داشت: در مجموع حدود هزار شرکت و هسته فناور و استارتاپ در حوزه کشاورزی فعال هستند که امیدواریم با ایجاد نظام نوین نوآوری و فناوری کشاورزی تعداد شرکت های فعال در این حوزه را افزایش دهیم. خوشبختانه با ایجاد پارک های فناوری و دهکده‌های نوآوری حرکت خوبی در این جهت آغاز شده است.
صالحی جوزانی در عین حال ایجاد پلتفرم های تجاری سازی فناوری های کشاورزی و منتورینگ و حرکت به سمت نوآوری باز و مشارکت هرچه بیشتر بخش خصوصی در رفع چالش‌های این حوزه را ضروری خواند.
رییس پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی با بیان این که این پژوهشگاه توانسته به هاب بیوتکنولوژی کشاورزی در کشور تبدیل شود، اظهار داشت: در راستای شکل‌دهی شبکه و زنجیره بیوتکنولوژی کشاورزی کشور، تقویت ارتباط با معاونت های اجرایی و همکاری با شرکت های دانش بنیان و ستادهای فناوری را در دستور کار قرار داده‌ایم و قصد داریم امسال حداقل با 20 شرکت خصوصی قرارداد ببندیم.
راه‌اندازی شبکه شتابدهی فناوی‌های نوین کشاورزی
رئیس پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی تصریح کرد: دومین اتفاق بزرگی که در رویداد امروز شاهد آن خواهیم بود، ایجاد شبکه و انجمن شتابدهی فناوری‌های نوین کشاورزی است که در این راستا تفاهم نامه سه جانبه‌ای بین نمایندگان شتاب‌دهنده‌ها، ستاد توسعه زیست فناوری و پژوهشگاه امضا می‌شود. علاوه بر این دو تفاهم نامه، 10 قرارداد توسعه و انتقال فناوری به بخش خصوصی هم منعقد می شود. در این رویداد ضمن برگزاری دو پنل تخصصی در زمینه صنعت بذر و صنعت کشت بافت، میزبان سفرای ترکمنستان و قرقیزستان، معاون سفیر و نمایندگان سفارت روسیه و نمایندگان سفارت عراق هستیم که با حضور در رویداد زمینه های همکاری مشترک و واردات محصولات بیوتکنولوژی کشاورزی از ایران را بررسی می‌کنند.
ایجاد نخستین صندوق سرمایه‌گذاری PE در کشور
سخنران بعدی این رویداد، دکتر خاکدامن، معاون ستاد توسعه زیست فناوری بود که در خصوص معرفی برنامه های حمایتی ستاد گفت: در زمینه توسعه فناوری، حمایت بذری از تیم های فناور در شتاب دهنده ها و تقسیم کار ملی زیست فناوری و در زمینه توسعه بازار، حمایت از تولید و ورود به بازار و حمایت از افزایش مقیاس در بازار ملی و بین المللی را در دستور کار داریم. حاصل این حمایت‌ها تولید 167 محصول با پتانسیل ارزی هزار و 304 میلیون دلار است. وی از افتتاح نخستین صندوق سرمایه‌گذاری PE کشور در شهریورماه سال جاری خبر داد و گفت: بعد از این صندوق که در حوزه سلامت راه اندازی شده، دومین صندوق را در حوزه امنیت غذایی راه اندازی خواهیم کرد. مجموعه سرمایه صندوق امنیت غذایی، 10 هزار میلیارد ریال خواهد بود که 50 درصد توسط موسسان و 50 درصد توسط پذیره نویسی عمومی تامین می‌شود.
10 دهکده فناوری جدید و 40 مزرعه نوآوری در کشور راه‌اندازی می‌شود
دکتر خیام نکویی، معاون وزیر جهاد کشاورزی و رئیس سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی هم در سخنرانی خود در افتتاحیه رویداد با اشاره به جلسه اخیر شورای معاونین وزارت جهاد کشاورزی با رئیس جمهور، اظهار داشت: مهمترین مطالبه رئیس جمهور از ما همان مطالبه‌ای است که رهبر معظم انقلاب اسلامی در ابتدای سال داشتند که کشاورزی را دانش بنیان کنیم و مخاطب اصلی رئیس جمهور در جلسه شورای معاونان هم سازمان تات (تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی) بود.
وی با بیان این که مردمی بودن دولت سیزدهم باید در تمام حوزه ها متبلور باشد، خاطرنشان کرد: منظور از مردمی بودن در بحث دانش بنیان این است که به مفهوم واقعی، مقوله مردمی سازی را در بحث دانش بنیانی کشاورزی عملیاتی کنیم. ما مکلفیم شرایط حضور و نقش آفرینی شرکت های دانش بنیان را تسهیل کنیم. درست است که منابع دولتی محدود است ولی باید ضریب نفوذ دانش در بخش کشاورزی را از حدود 6 به 12 افزایش دهیم.
خیام نکویی با بیان اینکه مطالبه مقام معظم رهبری از بخش کشاورزی این است که پس از امنیت غذایی پایدار کشور، اقتدار غذایی کشور را هم محقق کنند: منظور از اقتدار غذایی این است که در صورت نیاز، قدرت تامین غذای برخی کشورهای منطقه را هم داشته باشیم. در جنگ اخیر اوکراین دیدیم که این دیدگاه که باید تولید محصولاتی مثل گندم را به دلیل اقتصادی نبودن رها کنیم و به واردات آنها اتکا کنیم، چقدر اشتباه است و کشورهایی بودند که برای تامین 500 هزار تن مواد غذایی به چه ابزارهایی متوسل شدند.
وی تصریح کرد که با وجود محدودیت آب و اراضی و مسایل زیست محیطی، قابلیت افزایش 18 درصدی تولیدات کشاورزی در چهار، پنج سال آینده را داریم و می توانیم حجم تولید محصولات کشاورزی را به 152 میلیون تن برسانیم. رسیدن به این هدف مستلزم عزم و اراده قوی برای حمایت از بخش کشاورزی است که البته هیچ وقت حمایت معنوی از بخش کشاورزی تا حدی که امروز وجود دارد، نبوده به طوری که مقام معظم رهبری شخصا به این مسئله ورود فرموده‌اند.
خیام نکویی فاصله چشمگیری که بین میانگین تولید کشوری و رکوردهای تولید باغداران نمونه وجود دارد و در برخی محصولات مثل سیب به 10 برابر هم می‌رسد را گواهی بر امکان افزایش قابل توجه حجم تولیدات باغی کشور عنوان کرد و گفت: این مسأله که ناشی از فاصله دانشی، فناوری و ترویجی کشاورزان نمونه با سایر بهره‌برداران این حوزه است در دیگر محصولات کشاورزی مثل گندم هم به شدت وجود دارد.
رئیس سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی با بیان این که افزایش بهره‌وری در بخش کشاورزی بیش از هرچیز در گرو ایجاد زنجیره، مدیریت واحد، نظارت مستمر و حمایت از بخش خصوصی است، اظهار داشت: در سازمان تات بر اساس نگاه ویژه مقام معظم رهبری و تاکید رئیس جمهور، ریل‌گذاری جدیدی شروع شده و موتور موسسات تحقیقاتی ما در تعامل نزدیک با معاونت‌های اجرایی وزارتخانه روشن شده است که اتفاقات بسیار بزرگی را در حوزه تولیدات کشاورزی رقم خواهد زد.
خیام نکویی اضافه کرد: در شرایطی که ظرفیت خبرگانی در بخش کشاورزی کشور بسیار بالاست، پذیرفته نیست که 75 درصد بهره برداران بخش کشاورزی، بی‌سواد و کم‌سواد باشند. بر این اساس مصمم هستیم که 39 هنرستان کشاورزی را که بعضی از آنها شبانه روزی هستند تا پایان سال راه‌اندازی کنیم چرا که بعضی فارغ‌التحصیلان این هنرستانها در گذشته، مدیران توانمند امروز بخش کشاورزی هستند. از طرف دیگر میانگین سنی بهره برداران کشاورزی کشور 52 سال است که نشاندهنده کاهش توان این بخش و ضرورت ورود نیروهای متخصص جدید به این بخش است.
معاون وزیر جهاد کشاورزی افزود: در 27 فروردین 1401 به ما تکلیف شد که باید شرکت های دانش بنیان کشاورزی افزایش پیدا کند. تعداد شرکت های دانش بنیان در آن زمان حدود 256 شرکت بود که الان به بیش از 300 شرکت افزایش یافته و مجموعه تعداد شرکت ها و واحدهای فناور حدود 450 واحد است. از طرف دیگر، چهار دهکده فناوری و نوآوری کشاورزی و منابع طبیعی در کشور ایجاد شده و 10 دهکده دیگر نیز راه‌اندازی می‌شوند. همچنین 40 مزرعه نوآوری در حوزه های مختلف کشاورزی و باغبانی ایجاد خواهند شد.
وی با ابراز امیدواری نسبت به افزایش کمی و ارتقای اثربخشی شرکت های دانش بنیان کشاورزی گفت: به همکاران موسسات تحقیقاتی سازمان توصیه می‌کنم فناوری‌های موجود را سخاوتمندانه به بخش خصوصی منتقل کنند. مهمتر از میزان رویالیتی که می‌گیرید، تعداد دانش فنی واگذار شده است. اگر سازمان از 700 فناوری موجود 500 فناوری را با رقم کمتر به بخش خصوصی منتقل کند بهتر از این است که این فناوری ها برای سال دیگر بماند.
یک سوم باغات کشور فرسوده و نیازمند احیا است
سخنران بعدی نخستین رویداد فناوری های نوین کشاورزی، مهندس برومندی، معاون وزیر جهاد کشاورزی در امور باغبانی بود. وی گفت: این جلسات هم برای ما و هم برای بهره برداران بخش اجرا بسیار دلگرم کننده است که اتفاقات بزرگی در راه است. از زمانی که دکتر خیام نکویی ریاست سازمان تات را بر عهده گرفتند، ریل‌گذاری های جدیدی در این حوزه صورت گرفته که بسیار امیدبخش است.
برومندی با اشاره به وجود سه میلیون هکتار باغ و 23 هزار هکتار گلخانه و تولید 25.7 میلیون تن محصولات باغی در کشور گفت: حوزه باغبانی 37 درصد اشتغال بخش کشاورزی و حدود 46 درصد درآمدهای ارزی بخش کشاورزی کشور را شامل می‌شود. به دلایل مختلف مثل قرار داشتن در کمربند محصولات استراتژیک باغی و بهره‌وری اقتصادی‌تر آب در بخش باغبانی، مزیت اصلی کشاورزی ایران در حوزه باغبانی است. اساساً کشاورزی کشور ما کشاورزی معیشتی است چون 75 درصد اراضی کشاورزی کشور زیر پنج هکتار است. با توجه به این مسئله و مخاطرات اقلیمی و کمبود جدی آب برای وصول به امنیت غذایی کشور، حاکمیت یک نگاه جدید در بخش کشاورزی کشور ضروری است.
وی با اشاره به وجود یک میلیارد گرسنه در دنیا که نشان دهنده اهمیت جدی بحث غذا در دنیای امروز و آینده است گفت: در دولت سیزدهم، شاه بیت برنامه رئیس جمهور و وزیر جهاد کشاورزی امنیت غذایی کشور است که انشاالله در سالهای آینده به نتایج اقدامات صورت گرفته در این زمینه بیشتر واقف خواهیم شد.
معاون باغبانی وزیر جهاد کشاورزی با بیان اینکه بخش باغبانی کشور با همه مزیت هایی که دارد در همه سالهای گذشته بسیار مظلوم واقع شده است، گفت: بخش باغبانی در این سال ها بیش از دو، سه ردیف بودجه نداشته که در اغلب سال ها هم محقق نشده‌اند. ما سه میلیون هکتار باغ داریم که یک میلیون هکتار آن فرسوده و غیر اقتصادی است که باید آنها را احیا یا حذف و جایگزین کنیم با این حال اعتبار اندکی که برای این حوزه در نظر گرفته شده در اغلب سالها محقق نشده و بیشترین میزان تحقق آن تا قبل از دولت سیزدهم حدود 17 میلیارد تومان بوده که با توجه به وسعت اراضی باغی فرسوده کشور بسیار ناچیز است. سهم این بخش از مجموع یارانه‌های بخش کشاورزی هم بسیار اندک بوده است.
برومندی گفت: در همین یک سالی که در معاونت باغبانی هستم در سفرهای رئیس جمهور پنج هزار میلیارد تومان برای زیرساخت های باغبانی اعتبار گرفته‌ایم که بیش از 1500 میلیارد تومان آن برای احیای باغات بوده است.
وی با بیان این که در محصولاتی مثل پسته فاصله وحشتناکی بین متوسط تولید کشور و رکورد کشاورزان پیشرو وجود دارد، اظهار داشت: با این حال هنوز یک باغ مادر پسته در کشور نداریم که هفته پیش 40 میلیارد تومان برای ایجاد باغ مادری در کرمان اعتبار گرفتیم. همچنین تفاهم نامه های مشترک تحقیقاتی امضا شده از محل یارانه ها که حداکثر 23 درصد بودند را به بالای 35 درصد رساندیم.
برومندی با بیان اینکه باغات مادر کشور بی‌صبرانه منتظر هسته های اولیه است، گفت: در حال برنامه ریزی برای تاسیس 37 باغ مادری در 37 نقطه کشور هستیم.
وی با بیان این که هیچ پروژه‌ای بدون پیوست تحقیقاتی در معاونت باغبانی پذیرفته نمی‌شود گفت: تحول بزرگی که در تات رخ داده را به فال نیک میگیرم. خود من از فارغ‌التحصیلان همان هنرستان های کشاورزی هستم. از این هنرستان ها به معنای واقعی کلمه به عنوان تکنسین بیرون می‌آمدیم ولی متاسفانه در سالهای اخیر جایگاه این هنرستان ها بسیار کمرنگ شده بود که خوشحالم با توجه سازمان تات شاهد رونق دوباره این هنرستان ها خواهیم بود.
دکتر مهدی سیف سهندی، دبیر ستاد توسعه علوم و فناوری گیاهان دارویی و طب سنتی هم که سخنران پایانی مراسم افتتاحیه رویداد فناوری‌های نوین کشاورزی بود، با اشاره به این که در بحث کشاورزی هر بر ضرورت افزایش بهره‌وری متفق‌القول هستند، گفت: یکی از عوامل عمده افزایش بهره‌وری، دانش و فناوری و سیاستگذاری مناسب است. مدلهای خطی قدیم قاعدتاً پاسخگو نیست و باید به صورت اکوسیستمی به نظام نوآوری نگاه کرد.
وی گفت: دهکده‌های نوآوری تجربه بسیار خوبی است که امیدوارم این اقدامات در سازمان تات ادامه پیدا کند. همچنین امیدوارم شاخص های ارزیابی نظام نوآوری که بیشتر مبتنی بر مقاله است هم اصلاح شوند و حرکت خوبی که شروع شده و گامی به سمت دانشگاههای نسل است، ادامه یابد.
انعقاد 12 تفاهم نامه در نخستین رویداد «فناوری‌های نوین کشاورزی»
در نخستین رویداد فناوری‌های نوین کشاورزی 12 تفاهم نامه همکاری از جمله تفاهم نامه هشت جانبه تولید هسته‌های اولیه سالم ارقام مختلف میوه، سبزی و صیفی و گیاهان زینتی و تفاهمنامه راه‌اندازی شبکه و انجمن شتابدهی فناوری‌های نوین کشاورزی در نخستین رویداد فناوری‌های نوین کشاورزی که با حضور معاون وزیر و رییس سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی (تات) و معاون باغبانی وزیر جهادکشاورزی منعقد شد.
از دیگر برنامه های نخستین رویداد فناوری های نوین کشاورزی، بازدید مدیران، فناوران و بازیگران کلیدی از نمایشگاه حضوری با مشارکت شرکت ها، مراکز تحقیقاتی، استارت آپها و شتاب دهنده های بخش کشاورزی، برپایی دو پنل گفت و گو در راستای بررسی، شناسایی و ارائه راهکار برای رفع چالش های صنعت بذر و کشت بافت جمهوری اسلامی ایران و ملاقات ها و نشست های B2B با محوریت هم افزایی و توسعه فناوری ها بود.
نخستین رویداد فناوری های نوین کشاورزی (NAT) با هدف کلان حمایت از شرکت های دانش بنیان و فعالان حوزه فناوری های نوین کشاورزی به همت پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی و با همکاری ستاد توسعه زیست فناوری و با حضور بازیگران مختلف اکوسیستم نوآوری کشاورزی برگزار شد. تشکیل و تکمیل زنجیره های ارزش کشاورزی با توسعه، ترویج (انتشار) و هم افزایی فناوری های نوین کشاورزی (تحقیق و توسعه، طراحی محصول، تامین مواد اولیه، تولید، توزیع، بازاریابی و ارائه خدمت به مصرف کننده نهایی)، ترویج و توسعه روش های نوآوری و تحقیق و توسعه باز فیمابین بخش خصوص و مرکز تحقیقاتی و پژوهشی با حمایت نهاد پشتیبان و افزایش عملکرد در تولید و ارائه خدمت با بهره گیری از ظرفیت های موجود در فناوری های نوین کشاورزی از دیگر اهداف رویداد فناوری های نوین کشاورزی بود.
برچسب‌ها
