تاثیر قیمت برنج در میزان فطریه 1403 / تغییرات احساس می شود
مقایسه میزان فطریه سال 1403 با 1402، حکایت از تاثیر قابل توجه قیمت برنج بر رقم محاسبه شده توسط مراجع تقلید دارد؛ با تغییر مسیر قیمت برنج در ماه‌های گذشته، مبلغ فطریه اعلام شده توسط 6 مرجع نیز نسبت به سال پیش کاهش یافته است.
کمتر از یک هفته به عید سعید فطر و آغاز ماه شوال باقی مانده و همین موضوع باعث شده است تا برخی از مراجع مبلغ زکات فطره سال 1403 را برای مقلدین خود اعلام کنند. در هفته ای که پشت سر گذاشتیم، دفاتر مراجع عظام آیت‌الله سیدعلی سیستانی، آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی، آیت‌الله سیدعلی خامنه‌ای، آیت‌الله حسین نوری همدانی، آیت‌الله عبدالله جوادی آملی و همچنین دفتر آیت‌الله یوسف صانعی به اعلام میزان زکات فطره بدل از گندم و برنج و همچنین کفاره روزه عمد و غیرعمد پرداختند.
مبالغ زکات فطره اعلام شده توسط مراجع به غیر از دو مورد، تفاوتی با یکدیگر ندارند. آیت الله سیستانی فطریه بدل از آرد را در حالی برای هر فرد 70 هزار تومان در نظر گرفته است که سایر مراجع مبلغ 65 هزار تومان را بر هر فرد اعلام کرده اند. این موضوع درباره فطریه بدل از برنج اعلامی از سوی دفتر آیت الله یوسف صانعی هم صدق می‌کند. طبق اعلام دفتر این مرجع تقلید، فطریه بدل برنج برای هر فرد در ماه مبارک رمضان امسال 250 هزار تومان است و این در حالیست که دیگر مراجع این نوع از زکات فطره 180 هزار تومان در نظر گرفته‌اند.
همچنین آیت الله جوادی آملی امسال هم همانند سال گذشته، مبلغ مشخصی اعلام نکرده و شاخص "قیمت روز" قوت غالب هر فرد (نان یا برنج) را برای فطریه در نظر گرفته است. بنابر اعلام دفتر آیت الله جوادی آملی، مبلغ فطریه برای هر نفر برمبنای قوت غالب منطقه، "سه کیلو گندم، برنج و مانند آنها و یا معادل قیمت اینها به قیمت روز" پرداخت شود.
اعلام میزان فطریه سال 1403 بهانه‌ای شد تا مقایسه‌ای میان مبالغ اعلام شده با سال 1402 داشته باشیم.
مقایسه زکات فطره 1402 و 1403
مقایسه زکات فطره سال 1403 و 1402 در نگاه اول حکایت از کاهش قابل توجه مبلغ زکات فطره بدل از برنج دارد؛ موضوع مهمی که به نظر نشات گرفته از وضعیت بازار برنج ایرانی در سال گذشته است. دفاتر آیت الله سیستانی، صانعی و مکارم شیرازی به ترتیب زکات فطره بدل از برنج به عنوان قوت غالب مردم را در سال 1402، 360 هزار تومان، 300 هزار تومان و 240 هزار تومان محاسبه کرده بودند. مبلغی که در مقایسه با امسال با کاهش قابل توجهی همراه شده است و برای هر مرجع به ترتیب اعلام شده افت 180 هزار تومانی، 120 هزار تومانی و 60 هزار تومانی داشته است.
این در حالیست که سال گذشته قیمت برنج ایرانی صعود سرسام آور و ناگهانی را تجربه کرده بود و همین امر باعث شده بود تا مبلغ زکات فطره اعلام شده توسط مراجع هم روند صعودی داشته باشد. قیمت هر کیلو برنج همزمان با ماه رمضان سال 1402 که مصادف با همین ایام بود، در بازه قیمتی 127 تا 150 هزار تومانی قرار داشت.
کاهش تولید ناشی از استمرار خشکسالی، کاهش بارندگی‌ها و کمبود برنج در بازار از جمله عواملی بود که بر افزایش قیمت برنج در سال گذشته نقش داشت.
اما شیب کاهشی قیمت برنج که از میانه سال گذشته در بازار آغاز شد و تا به امروز تداوم داشته، موجب شد تا در زکات فطره 1403 شاهد کاهش قیمت محاسبه شده توسط مراجع باشیم؛ کاهش قیمتی که بنابر اعلام وزارت جهاد کشاورزی، ناشی از حذف دلالان و واسطه گران از خرید برنج ایرانی سر مزرعه، لغو ممنوعیت واردات برنج در فصل برداشت محصول داخلی به منظور رفع نیاز بازار، خرید برنج مازاد کشاورزان به صورت توافقی و با همکاری بخش خصوصی و از سرگیری صادرات برنج بود.
با این همه دفتر آیت الله خامنه‌ای و آیات نوری همدانی و جوادی آملی سال گذشته زکات فطره را برای نان و برنج اعلام نکردند. امری که می‌تواند ناشی از قیمت بالای برنج در سال گذشته و همچنین غیرقابل محاسبه بودن آن باشد.
شش تن از مراجع تقلید در آستانه فرا رسیدن عید سعید فطر، مبلغ زکات فطریه سال 1403 را برای مقلدین خود اعلام کرده اند.
همچنین طبق آنچه در سال 1402 توسط مراجع تقلید اعلام شد، آیت‌الله سیستانی، صانعی و مکارم شیرازی هر سه زکات فطره بدل از گندم را 60 هزار تومان در نظر گرفته بودند، رقمی که در مقایسه با امسال به ترتیب برای آیت الله صانعی و مکارم پنج هزار تومان و برای آیت الله سیستانی 10 هزار تومان کاهش داشته است.
مقایسه مبلغ کفاره 1402 و 1403
اما کفاره روزه وضعیت متفاوتی دارد و نگاهی به آنچه در سال 1402 توسط مراجع اعلام شد، حکایت از آن دارد که مبلغ کفاره بر خلاف مبلغ فطریه شیب صعودی داشته است؛ موضوعی که قابل پیش‌بینی بود.
امسال فارغ از آیت الله سیستانی که به مانند سال پیش، مبلغی برای کفاره روزه عمد و غیرعمد اعلام نکرده است، تنها مبلغ کفاره اعلام شده توسط آیت الله صانعی با سایر مراجع تفاوت دارد. دفتر این مرجع مبلغ کفاره روزه غیرعمد را 15 هزار تومان و کفاره روزه عمد را 900 هزار تومان اعلام کرده است.
دفتر آیت الله صانعی سال گذشته مبلغ کفاره غیرعمد را 10 هزار تومان و کفاره عمد را 600 هزار تومان اعلام کرده بود تا در سال 1403 به ترتیب افزایش پنج هزار تومانی و 300 هزار تومانی داشته باشد.
این در حالیست که آیت الله خامنه ای، نوری همدانی، جوادی آملی و مکارم شیرازی کفاره روزه غیرعمد و عمد را به ترتیب 16 هزار تومان و 960 هزار تومان محاسبه کرده اند.
البته رهبر انقلاب در سال 1402 تنها مبلغ کفاره غیرعمد را اعلام کردند که آن هم 12 هزار تومان بود، اما آیت الله نوری همدانی، جوادی آملی و مکارم شیرازی در رمضان سال گذشته، کفاره روزه غیرعمد را 12 هزار تومان و روزه عمد را 720 هزار تومان برای هر روز در نظر گرفتند تا امسال به ترتیب شاهد افزایش چهار هزار تومانی و 240 هزار تومانی میزان کفاره باشیم.
