تبادل زندانیان، زمینه مذاکرات گسترده‌تر بین تهران و واشنگتن را فراهم می‌کند؟
اقتصادنیوز: تقریبا یک سال پیش در چنین روزهایی ایالات متحده و ایران در مورد آنچه «متن نهایی» برای احیای مجدد توافق هسته ای عنوان شده بود، تبادل نظر کردند. اما امروز دیگر چنین متنی وجود ندارد.
به گطارش اقتصادنیوز به نقل از دنیای‌اقتصاد،المانیتور در گزارش تحلیلی نوشته است: تحلیلگران درباره چشم انداز مسائل مورد اختلاف بین ایران و آمریکا در سال 2024 معتقد هستند که دولت بایدن به جای تلاش برای مذاکره بر سر یک توافق جدید که شامل اعطای کاهش قابل‌توجه تحریم ها به تهران در طول یک سال انتخاباتی باشد، قصد دارد برنامه هسته ای ایران را از طریق یک تفاهم نانوشته کنترل کند.
علی واعظ، مدیر پروژه ایران گروه بحران بین‌المللی، گفت: «هدف تفاهم است نه توافق.» اما نزدیکی به انتخابات ایالات متحده باعث می‌شود که این تعامل دیپلماتیک چندان سازنده نباشد. دولت آمریکا در حال حاضر به دلیل توافقی که برای بازگرداندن پنج زندانی آمریکایی با ایران منعقد کرده، مورد انتقاد جمهوری‌خواهان قرار گرفته است.
بر اساس این توافق، واشنگتن دسترسی تهران به حدود 6 میلیارد دلار از دارایی های بلوکه شده اش در کره‌جنوبی را امکان‌پذیر کرده است. البته این پول فقط تحت نظارت آمریکا و برای خریدهای بشردوستانه می‌تواند استفاده شود.
مقامات ایالات متحده از این توافق به عنوان توافقی که واشنگتن بر آن نظارت قابل‌توجهی خواهد داشت، دفاع کرده اند. اما منتقدان این معامله با بیان اینکه دارایی های مالی ایران قابل جابه‌جایی هستند، با آن مخالفت می‌کنند. دولت بایدن از مدت ها پیش تاکید داشت که تلاش های دولت دموکرات برای آزادی زندانیان جدا از دیپلماسی با هدف نجات توافق هسته ای یا همان برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) پیگیری می‌شود. اما تحلیلگران می گویند که توافق درباره زندانیان، در صورت موفقیت‌آمیز بودن، می‌تواند چشم انداز همکاری ها در مورد برنامه هسته ای ایران را افزایش دهد؛ ایران از زمان خروج دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور سابق آمریکا از برجام در سال 2018، به طور پیوسته برنامه هسته ای خود را گسترش داده است.
علی واعظ گفت: «این واقعا به نفع هر دو طرف است که سعی کنند از زمانی که توانسته اند بخرند برای بحث در مورد عناصر یک توافق جانشین استفاده کنند تا در صورت انتخاب مجدد بایدن، آن را به سرعت نهایی و اجرا کنند.» اخبار مربوط به آزادی زندانیان پس از گفت‌وگوهای غیرمستقیم مقامات آمریکایی و ایرانی در عمان در ماه مه منتشر شد. از آن زمان به بعد به نظر می‌رسد هر دو طرف گام های متقابلی برای کاهش تنش ها برداشته اند. مارک فیتزپاتریک، یکی از مقامات سابق وزارت امور خارجه در زمینه منع اشاعه که در حال حاضر در موسسه بین‌المللی مطالعات استراتژیک مشغول است، می گوید: «در حالی که جزئیات به عنوان اسرار دولتی باقی می ماند، اما به نظر واضح است که ایران و ایالات متحده درگیر دیپلماسی برای رسیدن به «تفاهم» بوده اند.» اگر همه اینها از بین برود، ثابت خواهد شد که صرفا نمایشی دیپلماتیک بوده است. اما اگر همه اینها نتیجه دهد، نشان می‌دهد که نمایشی شگفت آور از جسارت دیپلماتیک است.
یک روز پس از انتقال چهار آمریکایی بازداشت‌شده توسط ایران به حبس خانگی، وال‌استریت ژورنال گزارش داد که ایران سرعت انباشت اورانیوم نزدیک به سطح تسلیحات را کاهش داده و بخشی از ذخایر اورانیوم غنی‌شده 60درصد خود را رقیق کرده است. المانیتور در این گزارش مدعی شده است که از دیگر نشانه های احتمالی کاهش تنش این است که در حملات گروه های تحت حمایت ایران در عراق و سوریه به نیروهای آمریکایی وقفه ایجاد شده و در عین حال طبق گزارش ها، ایالات متحده، ایران را تحت فشار قرار داده است تا فروش پهپادهای مسلح خود به روسیه را متوقف کند. در عین حال، از یکسو پنتاگون در خصوص پیشنهادش مبنی بر استقرار تفنگداران دریایی آمریکا بر روی نفتکش های تجاری در تنگه هرمز هنوز اقدامی نکرده و از سوی دیگر زهر تحریم های مرتبط با ایران از سوی وزارت خزانه داری و وزارت خارجه در اوایل ژوئن گرفته شد.
بهنام بن طالب لو، یکی از اعضای ارشد بنیاد دفاع از دموکراسی ها - اتاق فکر آمریکایی جنگ طلب و ضدایرانی - ادعا کرد: «شما شروع به انجام یکسری اقدامات در جهتی می کنید که بعدا دولت می‌تواند آن را محدودسازی تنش بنامد، اما ایران انگیزه دارد تا پشت اهداف خیرخواهانه، تشدید تنش را دنبال کند.» دولت بایدن بارها گفته است که هیچ «توافق» هسته ای روی میز وجود ندارد؛ درواقع منتقدان بر این باور هستند که بایدن با انتخاب واژه ها تلاش می‌کند تا از ارسال هرگونه توافقی برای تصویب در کنگره جلوگیری به عمل آورد. زیرا در کنگره اشتیاقی برای انعقاد توافق با کشوری که از نظر آنها به روسیه کمک نظامی کرده است، وجود ندارد.
همچنین بخوانید