تبعات فاصله گرفتن از فرهنگ دفاع مقدس را در اتفاقات اخیر شاهد بودیم / راهیان نور حافظ امنیت کشور

گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، اردو‌های راهیان نور را باید به عنوان یکی از اصلی‌ترین برنامه‌های نظام برای انتقال روحیه ایثار و شهادت در بین نسل جدید و به ویژه دانشجویان دانست؛ اما اینکه این اردو‌ها چقدر توانسته اند در انتقال مفاهیم ارزشمند ایثار و شهادت اثرگذار باشند و جامعه را نسبت به این مفاهیم دغدغه‌مند سازد موضوعی است که باید به واکاوی آن پرداخت. مسئله‌ای که نمی‌توان از آن غافل شد این است که در جریان اتفاقات اخیر جامعه دانشجویی کشورمان به واسطه شیوع ویروس کرونا و توقف فعالیت‌های حضوری در دانشگاه فرصت حضور در اردو‌های راهیان نور را از دست داد؛ پس چه بسا شاید بتوان از دست رفتن این فرصت را یکی از عوامل تاثیرگذار در تشدید التهابات اخیر در دانشگاه‌ها برشمرد. بقینا اگر دانشجویان به عنوان اصلی‌ترین مخاطبان اردو‌های راهیان نور به درستی بفهمند که چه خون‌هایی در هشت سال دفاع مقدس برای صیانت و پاسداری از انقلاب اسلامی و جمهوری اسلامی ریخته شده نه تنهاهیچ گاه امنیت و اقتدار جمهوری اسلامی را با وقوع هر اتفاقی ولو تلخ به چالش نمی‌کشند؛ بلکه تلاش می‌کنند تا با جهاد تبیین به بیان واقعیت‌ها برای مردم بپردازند تا کسی به راحتی فریب بازی‌های رسانه‌ای دشمنان را نخورد و این قابلیتی است که می‌توان بخش عمده‌ای از آن را با استفاده از ظرفیت اردو‌های راهیان نور در دانشجویان به وجود آورد. با این اوصاف «خبرگزاری دانشجو» به منظور بررسی میزان اثرگذاری اردو‌های راهیان نور روی جامعه دانشجویی و همچنین میزان استفاده از ظرفیت‌های موجود در این اردو‌ها با ریحانه رحیم پناه، مسئول سابق اردو‌های راهیان نور دانشگاه علامه طباطبایی و زینب قلی زاده، مسئول پیشین بسیج دانشجویی دانشگاه الزهرا (س) در قالب ویژه برنامه 16 آذر به گفتگو پرداخته که در ادامه مشروح این گفتگو را می‌خوانید.

دانشجو: هدف از برگزاری اردو‌های راهیان نور چیست و چه قشری جامعه هدف این اردو‌ها هستند؟

رحیم‌پناه: دفاع مقدس و فرهنگ ایثار و شهادت به عنوان احیاء گر آرمان‌های انقلاب اسلامی و عنصر بقاء آن نیازمند توجه و زنده نگاه داشتن است. از طرفی اردو‌های راهیان ارتباط ببین نسل‌ها را برقرار می‌کند. ما در این اردو‌ها با کسانی مواجه هستیم که نسل جدید ورودی دانشگاه هستند و این خیلی خوب است که نسل جدید دهه 80 اینگونه ارتباط خودش را با نسل‌های قدیم که جان و مال خود را برای دفاع از عزت و شرف مردم کشورمان در هشت سال دفاع مقدس گذاشتند آشنا می‌شوند. در اردو‌های راهیان نور نسل جدید در کنار مسائل تئوریک و شنیده‌های خود از جنگ از نزدیک با واقعیت‌های دفاع مقدس آشنا می‌شود و می‌تواند با شهدا و افرادی که رفتند تا ما بمانیم و زندگی کنیم ارتباط برقرار کنند و این خیلی خوب است که نسل جدید بخواهد نسبت و جایگاه خود را با نسل دوران دفاع مقدس و شهدایی مانند شهید آوینی، باقری و یا شهید ضرغام پیدا کند و ادامه دهنده راه آن‌ها باشد. ورودی‌های جدید دانشگاه‌ها با هر تفکر و ظاهری از مخاطبین اردو‌های راهیان نور محسوب می‌شوند. این افراد در جریان برگزاری اردو‌ها همدل و متحد در کنار همدیگر قرار می‌گیرند و وقتی وارد یادمان‌ها می‌شوند این دیگر شهدا هستند که نقش آفرینی می‌کنند. به زعم بنده یادمان‌ها و خاکی که دانشجویان بر آن قدم می‌گذارند و هوایی که آن را نفس می‌کشند به نوبه خود یک دانشگاه انسان ساز محسوب می‌شوند. در اردو‌های راهیان نور دانشجویان با نسلی آشنا می‌شوند که در دوران جنگ هم‌سن و یا حتی کوچکتر از خودشان بوده اند، ولی به خودباوری و خودسازی لازم رسیده بودند و از این حیث راهیان نور می‌تواند اثر تربیتی داشته باشد. وقتی می‌گوییم شهدا می‌توانند بهترین الگو برای دانشجویان باشند معنایش این نیست که هر دانشجویی حتما باید به یک علم الهدی و باقری تبدیل شود؛ بلکه با توجه به سیری که این شهدا داشته اند دانشجویان می‌توانند زیست خود را به آن‌ها نزدیک کنند و زیست شهدایی داشته باشند تا به مانند آن‌ها به تعالی برسند. در واقع اگر شهید باقری در جنگ نسبت خود را این دانسته که از خبرنگاری به طراحی جنگ برسد امروز من دانشجو هم باید ببینیم که جامعه امروز نیازمند چیست و من چگونه می‌توانم نسبت خود را پیدا کنم که بتوانم راه تعالی را در پیش بگیرم. دانشجو: در صحبت هایتان اشاره کردید که دانشجویانی با هر تفکر و ظاهری در اردو‌های راهیان نور حضور پیدا می‌کنند با توجه به سابقه فعالیت شما در این عرصه از تجربیات خود در مواجهه با این دانشجویان بگویید؟ رحیم‌پناه: امسال در جریان انجام مصاحبه‌های خادمان راهیان نور نکته جالب این بود که آدم‌هایی با افکار و ظاهری متفاوت برای خادمی ثبت نام کرده بودند با این وجود وقتی از آن‌ها می‌پرسیدیم که چرا می‌خواهند خادم راهیان نور شوند در پاسخ می‌گفتند ما در این مدت خیلی از فضای دفاع مقدس فاصله گرفته ایم و دوست داریم که در مناطق عملیاتی به عنوان خادم و در کنار مردم این فضا و حال و هوا را تجربه کنیم. بنده اتفاقا سفر راهیان نور را مختص به دانشجویان و قشر مذهبی نمی‌دانم، چون شهدایی که خون شان در مناطق عملیاتی ریخته شده دیگر مختص به من دانشجوی مذهبی و انقلابی نیستند. مضاف بر این اگر راهیان نور به نماد خودباری و استقلال ملی تبدیل شده دلیلش این است که اتحاد، خودباوری و روحیه ضد نفاق مختص به همه ملت ایران و دانشجویان است و همه ما شهدا و کسانی را که جان خود را برای حفظ عزت و استقلال کشور نثار کردند قبول داریم و این نگرش و روحیه فقط مختص به مذهبی‌ها و انقلابی‌ها نیست. به هر روی ما خیلی دوست داریم اردو‌های راهیان نور و مفاهیم دفاع مقدس را با کسانی که ظاهر و تفکر متفاوتی دارند تجربه کنیم. دانشجو: اردو‌های راهیان نور به عنوان یک اقدام فرهنگ ساز و جریان ساز چقدر در ترویج فرهنگ ایثار و شهادت و مقاومت اثرگذار بوده و اثرگذاری آن را چقدر در اجتماع دیده ایم؟ رحیم‌پناه: به زعم بنده اردو‌های راهیان تا جایی که توانسته تاثیر خود را در ترویج فرهنگ ایثار و شهادت داشته است؛ مثلا در راهپیمایی 22 بهمن بار دیگر شاهد اتحاد و انسجام ملت ایران بودیم و این بدان معناست که مردم با وجود همه مشکلات هنوز نظام را قبول دارند و استقلال، اتحاد و استقامت همچنان در کشور برقرار است و این مقوله نیز جدای از دفاع مقدس نیست. همانطور که اشاره کردم دفاع مقدس یک الگوست تا ما نسبت خود را با مشکلاتی که در جامعه وجود دارد پیدا کنیم و با خودباوری و تلاش در جهت حل این مشکلات گام برداریم. دانشجو: بیش از 20 سال از زمان برگزاری اردو‌های راهیان نور در کشور می‌گذرد به نظر شما اگر این اردو‌ها برگزار نشوند اگر چه در دوران کرونا هم برگزار نشدند این عدم برگزاری چه آسیب‌ها و خلاء‌هایی در پی دارد؟ رحیم‌پناه: اینکه دانشجویان می‌گویند ما با هدف نزدیک شدن به حال و هوای شهدا به اردو‌های راهیان نور می‌رویم خودش گویای همه چیز است. معنویت بخشی از اثرگذاری اردو‌های راهیان نور است و ما از طریق این اردو‌ها می‌توانیم هر ساله برای ادامه مسیر خود یک تجدید عهد و قوا داشته باشیم. مضاف بر این اردو‌های راهیان نور حافظ امنیت است؛ چرا که وقتی دشمن روحیه ضد نفاق و اتحاد مردم را در جریان برگزاری راهیان نور می‌بیند ترس و ضعف در او بیشتر می‌شود. ما در شهر و دانشگاه محل تحصیل خود شهدای زیادی داریم، ولی وقتی وارد فضایی مانند مناطق عملیاتی می‌شویم که شهدا در آنجا نفس کشیده اند معنا و مفاهیمی را که مدنظرمان است خیلی راحت‌تر و سریعتر منتقل می‌شوند؛ مثلا ما وقتی می‌خواهیم مفاهیمی مانند خودباوری و مردمی بودن را به دانشجویان منتقل کنیم این مفاهیم در حسینیه دو کوهه، یادمان هویزه و یا یادمان شهید باقری خیلی برایمان ملموس‌تر هستند. به زعم بنده اگر ما بخواهیم راهیان نور را کنار بگذاریم هم خلاء معنویت به وجود می‌آید و هم یک بستر مناسب برای تجدید قوا در جهت انگیزه یافتن برای حرکت در مسیر پیشرفت و حل مشکلات کشور را از دست می‌دهیم. شنیده‌های ما در مورد یک اتفاق زمانی قابل لمس‌تر است که محل وقوع آن اتفاق را هم بتوانیم از نزدیک ببینم و دفاع مقدس نیز از این قاعده مستثنی نیست و بنده تصور می‌کنم شاخصه‌های شهدا اعم از ایمان، اخلاص، خودباوری و خلقیات آن‌ها هنوز که هنوز است در مناطق عملیاتی هشت سال دفاع مقدس ساری و جاری است و قرار گرفتن در چنین فضایی موجب می‌شود که ما با خود در مورد نسبت مان با جامعه و چگونگی نقش آفرینی در این جامعه بیندشیم. دانشجو: آیا ما توانسته ایم از تمام ظرفیت‌های اردو‌های راهیان نور استفاده کنیم؟ به نظر شما در برگزاری این اردو‌ها چقدر بین فکر تا عمل فاصله وجود دارد؟ قلی زاده: اردو‌های راهیان نور به عنوان یک فن آوری نوین دارای ظرفیت‌های زیادی است؛ لذا همانطور که رهبر معظم انقلاب هم تاکید کردند ما باید از این فن آوری به صورت کامل و درست استفاده کنیم. با این اوصاف ما هنوز به طور کامل نتوانسته ایم از این ظرفیت بهره ببریم. ما با مفاهیمی همچون مقاومت، فداکاری، ما می‌توانیم و اخلاص توانستیم دفاع مقدس را پیش ببریم و این‌ها مفاهیمی هستند که جامعه امروز ما نیز خیلی به آن‌ها نیاز دارد. به زعم بنده اگر ما بتوانیم به صورت کاربردی از این مفاهیم در مسائل اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی استفاده کنیم هم می‌توانیم به اهداف خود برسیم و هم به رشد انقلابی دست پیدا کنیم و اگر این روند اتفاق بیفتد می‌توانیم در مسیر تحقق اهداف انقلاب اسلامی گام برداریم و در نهایت به ظهور امام زمان (عج) نزدیک شویم. به نظر می‌رسد که خیلی از ظرفیت‌های اردو‌های راهیان نور دست نخورده باقی مانده از این رو می‌طلبد تا دستگاه‌های مختلف برای استفاده از این ظرفیت‌ها وقت و هزینه بیشتری صرف کنند؛ اما متاسفانه می‌بینیم این دستگاه‌ها نه تنها کمک نمی‌کنند؛ بلکه کارشکنی هم می‌کنند تا اعزام‌ها با ظرفیت کمتری انجام شوند. تمام ارگان‌ها و دانشگاه‌ها باید پای کار بیایند تا بتوانیم مفاهیم دفاع مقدس اعم از مقاومت، فداکاری، ما می‌توانیم و اخلاص را به نسل جوان منتقل کنیم. چون ما هر چقدر از فرهنگ دفاع مقدس دور شویم نتیجه آن وقوع اتفاقاتی خواهد بود که طی چند ماه اخیر در کشور شاهد بودیم؛ اما تجربه ثابت کرده که ما هر چقدر از این مفاهیم بهره برده ایم توانسته ایم پیشرفت کنیم و به اهداف انقلاب نزدیک‌تر شویم. دانشجو: به نظر شما آیا اردو‌های راهیان نور منجر به رشد انقلابی نسل جوان شده است؟ با توجه به ظرفیت‌های اردو‌های راهیان نور چه اقداماتی را می‌توان در جهت بهبود این اردو‌ها انجام داد؟ قلی زاده: به زعم بنده رشد انقلابی اتفاق افتاده، اما کافی نبوده است و این می‌طلبد که اردو‌های راهیان نور با همت عوامل دانشجویی اعزام‌ها و مسئولین با ظرفیت و قوای بیشتری استمرار پیدا کنند. مسئولین باید برخی امکانات را تامین کنند تا اردو‌های راهیان نور برگزار شوند و اگر این اتفاق به خوبی بیفتد دیگر لازم نیست که دانشجویان برگزار کننده اردو‌ها همت و توان خود را برای تامین امکانات صرف کنند. در چنین شرایطی عوامل دانشجویی اردو‌ها به جای درگیر شدن برای تامین امکانات وقت خود را صرف تبیین اهداف راهیان نور می‌کنند و اگر این اهداف به درستی تبیین شوند رشد انقلابی اتفاق می‌افتد. دانشجو: آیا بودجه‌ای که تاکنون برای برگزاری اردو‌های راهیان نور اختصاص یافته کافی نبوده است؟ قلی زاده: طی سال‌هایی که بنده درگیر اعزام کاروان‌های راهیان نور به مناطق عملیاتی هشت سال دفاع مقدس بوده ام آنگونه که باید و شاید حمایتی صورت نمی‌گرفت و ما با مضیقه مالی مواجه بودیم و امروز نیز این اتفاق می‌افتد. به زعم بنده ستاد راهیان نور به عنوان مجری این اردو‌ها باید راهکار‌هایی را پیش بینی کند که اعزام‌های دانشجویی تسهیل شود، چون بعضا بچه‌ها در بحث مالی و اجرایی به معنای واقعی اذیت می‌شوند و آن انرژی را که باید در حوزه مسائل فرهنگی و محتوایی صرف کنند گرفته می‌شود.