تحلیل بحران کرونا از منظر مناسبات طبقاتی / ایده دیوید هاروی چیست؟

چاپ دوم کتاب «بیماری فراگیر در عصر نئولیبرال» از دیوید هاروی با ترجمه مریم وحدتی توسط نشر افکار منتشر شد. هاروی در این کتاب بحران کرونا را از منظر مناسبات طبقاتی موضوع تحلیل قرار داده است.

به گزارش خبرنگار مهر، نشر افکار چاپ دوم کتاب «بیماری فراگیر در عصر نئولیبرال» از دیوید هاروی به ضمیمه مقالاتی از الن بدیو، کین برچ، شری برمن و بن ارنرایک، گزینش و ویرایش وحدتی در 126 صفحه و بهای 25 هزار تومان منتشر شد. چاپ نخست این کتاب ابتدای تابستان امسال با همین مشخصات، در دسترس مخاطبان قرار گرفت.

این کتاب تلاش دارد برخی گفتارها و نوشتارهای متأثر از ویروس کرونا در میان نحله فکری انتقادی را بازتاب دهد. تمرکز اصلی کتاب بر نوشته‌های دیوید هاروی، متفکر چپ‌گرای بریتانیایی است که در قرنطینه خانگی به یکی از مهم‌ترین شارحان وضعیت کنونی بدل گشته است. او با بازخوانی اندیشه‌های مارکس، که سال‌های درازی بدان مشغول است، می‌کوشد نسبت میان اپیدمی و نظام جهانی نئولیبرال را تبیین کند و برنامه عملی‌تری پیشنهاد دهد.

هاروی به‌عنوان مفسر آرای مارکس، بحران کرونا را از منظر مناسبات طبقاتی موضوع تحلیل قرار داده است. به قول او «تأثیرات اقتصادی و اجتماعی از فیلتر تبعیض‌های «مرسوم» می‌گذرند که همه‌جا قابل رؤیت‌اند... این «طبقه‌ی کارگر جدید» در خط مقدم حاضر است و یا باید بار بدل‌شدن به نیروی کاری را به دوش کشد که به‌خاطر شغل‌اش بیشتر در معرض خطر ابتلا به ویروس قرار دارد و یا در پی سیاست تعدیل اقتصادی برآمده از ویروس، بدون هیچ منبع مالی از کار برکنار شود. این مسأله شکاف اجتماعی را تشدید می‌کند و این پرسش را برمی‌انگیزاند که چه کسی در صورت تماس با فرد بیمار یا عفونت، می‌تواند خود را ایزوله یا قرنطینه کند (با یا بدون پرداخت مالی). درست به همان سیاقی که آموختم زلزله‌های نیکاراگوئه (1973) و مکزیکوسیتی (1985) را «زلزله‌های طبقاتی» بنامم، پیشرفت کووید -19 ویژگی‌های یک همه‌گیری طبقاتی، جنسیتی و نژادی را به تمامی نشانم می‌دهد. در حالی که تلاش‌ها برای تخفیف و سبک‌سازی موضوع به راحتی در لفاظی‌هایی چون «ما همه با هم هستیم» پوشانده شده‌اند، رویه‌ها، به‌ویژه از سوی دولت‌های ملی، انگیزه‌های شوم‌تری را نشان می‌دهند.»

مقدمه کتاب متنی از کین برچ، پژوهشگر بریتانیایی اقتصاد سیاسی و دانشیار دانشگاه یورک در تورنتوی کاناداست که در آن به تعریفی اجمالی از نئولیبرالیسم و تاریخچه آن پرداخته است. در پیوست کتاب هم سه مقاله ضمیمه شده است که نخستین آنها گزارشی از بن ارنرایک - روزنامه‌نگار و رمان‌نویس آمریکایی - درباره بحران متأخر اقتصادی جهانی و چگونگی سربرآوردن جنبش‌های مردمی در سراسر دنیاست.

متن دوم، مقاله‌ای از شری برمن، استاد علوم سیاسی در کالج بارنارد نیویورک است که کتاب او «دموکراسی و دیکتاتوری در اروپا: از رژیم کهن تا روزگار ما» در انتشارات دانشگاه آکسفورد چاپ شده. این متن درباره مخاطرات پیش‌رو است. او در مقاله‌اش هشدار می‌دهد که اگر منتقدان سرمایه‌داری نتوانند برای وضعیت بحران‌زده کنونی پاسخی عملی بیابند، نئومحافظه‌کاران با احیای تجربه فاشیسم این فقدان را در میان هلهله مردم خسته از وضعیت، پر خواهند کرد. متن سوم، یادداشتی از الن بدیو، فیلسوف فرانسوی، است که با شرحی از وضعیت فعلی، باورش را به این‌که اپیدمی کنونی هیچ پیامد سیاسی خاصی نخواهد داشت، بیان می‌کند.