تحلیل دویچه وله از روابط تهران - ریاض و سفر هیئت سعودی به ایران

شبکه دویچه وله در گزارشی درباره رایزنی‌های اخیر میان ایران و عربستان برای از سرگیری روابط میان دو کشور مدعی شد که یک هیئت سعودی نیز به تهران سفر کرده است.

به گزارش ایسنا، شبکه دویچه وله در گزارش خود با اشاره به برگزاری چهار دوره مذاکره میان تهران و ریاض آن را نشانه‌ای از ادامه تلاش‌ها برای بهبود روابط میان دو کشور که از سال 2016 تاکنون قطع شده بود، توصیف کرد.

این شبکه آلمانی در ادامه با اشاره به اینکه از آن زمان، این دو کشور تقریبا در تمام موارد به‌ویژه جنگ یمن، سوریه و لبنان در دو جبهه مخالف قرار داشتند، افزود: بنابراین، می توان اظهارات محمد بن سلمان، ولیعهد سعودی را به عنوان یک رویداد قابل توجه در نظر گرفت که ابراز امیدواری کرده بود "مذاکرات با ایران به نتایج ملموسی برای ایجاد اعتماد و احیای روابط دوجانبه منجر شود."

عدنان طباطبایی مدیرعامل و کارشناس مرکز تحقیقاتی کارپو در آلمان در گفت‌وگو با دویچه وله تصریح کرد: در حال حاضر، این یک نشانه مثبت است که مذاکرات آنها ادامه داشته و دیگر انکار نمی‌شود. با این حال، وقتی نشانه‌ها از سوی تهران و ریاض را مقایسه می‌کنیم، ایران نسبت به آیتده مثبت این رایزنی‌ها اطمینان بیشتری دارد.

دویچه وله ادامه داد: اعتماد به نفس بیشتر ایران منطبق با تصور این کشور از موقعیت قوی‌تر خود در منطقه، علی‌رغم تحریم‌های آمریکا و تاثیرات مخرب اقتصادی آن است. عدنان طباطبایی معتقد است که ایران تمایل زیادی به گسترش روابط تجاری با منطقه دارد. چراکه به نظر می‌رسد عربستان سعودی که بزرگ‌ترین کشور در خاورمیانه و پس از مصر، دومین بازار بزرگ از نظر جمعیت در جهان عرب است، یک شریک تجاری مورد استقبال برای اقتصاد ایران باشد.

صنم وکیل معاون بخش خاورمیانه و شمال آفریقا در اندیشکده چتم هاوس مستقر در لندن نیز به دویچه وله گفت: احیای روابط میان ایران و عربستان حامل این پیام برای کل منطقه است که ایران یک قدرت منطقه‌ای است و باید با آن کنار بیاییم.

شبکه دویچه وله تاکید کرد: هرچند این فقط ایران نیست که به دنبال تحقق اهداف اقتصادی خود است.

این کارشناس افزود: من بر این باورم که عربستان سعودی در شرایط کرونا و جنگ کنونی در یمن، منافع امنیتی و اقتصادی خود را در اولویت قرار داده است. از منظر عربستان سعودی پایان دادن به جنگ یمن، پرداختن به چشم انداز 2030 و جذب سرمایه‌گذاری جدی در پادشاهی سعودی تنها از طریق تنش زدایی با ایران قابل تحقق خواهد بود.

چشم‌انداز 2030 سعودی شامل اصلاحاتی هدفمند در زمینه اقتصادی، دفاعی، گردشگری و انرژی بازگشت‌پذیر در عربستان می‌شود.

دویچه وله در ادامه با اشاره به اینکه "عربستان سعودی به تازگی به پایان دادن جنگ در یمن متمایل شده است و به‌علاوه در روند بازگرداندن بشار اسد به عنوان صاحب کرسی سوریه در اتحادیه عرب مشارکت دارد" نوشت: ریاض یک دلیل خوب دیگر برای تعدیل سیاست ژئوپولیتیک خود دارد؛ روی کار آمدن دولت جو بایدن (در آمریکا) باعث به وجود آمدن نگرانی‌های بیشتری نسبت به تصمیمات ایالات متحده برای پایان دادن به اقدامات خود در خاورمیانه شده است.

صنم وکیل در این باره گفت: با خروج آمریکا از افغانستان آنها (سعودی‌ها) اطمینان یافته‌اند که ایالات متحده لزوما برای محافظت از شرکای خود در منطقه تمایل ندارد، برای آن سرمایه گذاری نمی‌کند و مایل نیست تلاش زیادی در این زمینه انجام دهد. هرچند، پیش از این نیز در جریان حمله به تاسیسات بزرگ نفتی عربستان در سال 2019 که به توقف نیمی از تولیدات نفت ریاض منجر شد، واشنگتن چندان حمایتی از این کشور نکرد.

ریاض پس از وقوع این حادثه تهران را به دست داشتن در آن متهم کرد اما ایران به‌طور قوی این اتهامات را رد کرد. صنم وکیل معتقد است که این حادثه تاثیر بسیار زیادی در ارزیابی‌های ژئوپولتیک عربستان سعودی داشته است.

شبکه دویچه وله همچنین گزارش داد: گفته شده است که یک هیئت سعودی برای بازدید از دفاتر دیپلماتیک سابق خود در ایران به این کشور سفر کرده اما این موضوع به‌طور رسمی تائید نشده است.

عدنان طبابایی در این باره اظهار داشت: مسائل متعددی وجود دارد که دو کشور را پس از چند سال پر تنش به هم نزدیک می‌کند. من به تازگی از ریاض بازگشته‌ام و باور رایج این است که اکنون پنجره‌ای از فرصت‌ها برای بهبود روابط با ایران وجود دارد.

وی افزود: با این حال، من فکر نمی‌کنم که به زودی شاهد بازگشت سفیران عربستان و ایران به پایتخت‌های یکدیگر باشیم اما گشایش یک دفتر دیپلماتیک واقع بینانه است که در حال حاضر، یک گام بسیار مثبت خواهد بود.