تحلیل سیاست گذاری طرح تحول نظام سلامت

به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری دانشجو، مهدی الوندی در یادداشتی نوشت: توجه به سلامت و تلاش برای حفظ و ارتقای آن همواره یک اولویت مهم در حکومت‌ها و جوامع است به طوری که کاربرد اصطلاح «اصلاح نظام سلامت» در نوشته‌های مربوط به ارتقای سلامت روزافزون شده است. این توجه روزافزون سبب شده است که در کشور‌های در حال توسعه نیز راهبرد‌ها و گزینه‌ها برای رسیدن به اهداف نظام سلامت افزایش یابد. مشکلاتی مثل مصرف ناکارای منابع موجود، دسترسی ناکافی به مراقبت‌های لازم و عدم پاسخگویی به نیاز‌ها و انتظارات مردم اصلاحات نظام سلامت در کشور‌های در حال توسعه را ضروری می‌سازد. مأموریت اصلاح نظام سلامت، ارتقای سلامت و پاسخ‌گویی به نیاز‌های مردم و جامعه در حوزه سلامت و بیماری است. اصلاح نظام سلامت فرصتی برای شناخت نیاز‌های نو، پرکردن این خلاء و تزریق توان‌های لازم به نظام سلامت است تا از پس مأموریت اصلی خویش برآیند. اصلاحات در نظام سلامت می‌تواند شامل طیف وسیعی از فعالیت‌های نظام سلامت باشد. از طرفی گزارش سال 2000 سازمان جهانی بهداشت هدف‌های نظام سلامت را ارتقای سطح سلامت مردم و جامعه، پاسخ‌گویی به نیاز‌های غیرپزشکی مردم و مشارکت مالی عادلانه بیان کرده است. در گزارش 2008 سازمان جهانی بهداشت سه هدف مهم برای نظام‌های سلامت تعریف شده است. 1- افزایش سطح سلامتی مردم، 2- حفاظت مالی از شهروندان در مقابل هزینه‌های سلامت، 3- فراهم آوردن رضایت‌مندی مردم در کنار این سه هدف مهم، موضوع تأمین عدالت در بهره‌مندی از خدمات سلامت برای آحاد جامعه و کارایی نظام سلامت مورد توجه قرار گرفته است. از مجموعه این اهداف، با نگاه به شاخص‌های موجود و با توجه به آمار‌های سازمان جهانی بهداشت، در طی سال‌های اخیر وضعیت جمهوری اسلامی ایران در شاخص‌های مربوط به هدف سطح سلامتی نسبتا مطلوب بوده و به مدد شبکه بهداشتی درمانی و برنامه مراقبت‌های بهداشتی اولیه جاری در آن، موفقیت‌های چشمگیری حاصل شده است. آن چه همواره جمهوری اسلامی را در رتبه‌بندی‌های بین‌المللی در رده پایین نگه می‌داشته، هدف حفاظت مالی در مقابل هزینه‌های سلامت بوده است که به استناد مطالعه حساب‌های ملی سلامت، 7/53% هزینه‌های سلامت ازجیب مردم و در هنگام دریافت خدمات سلامت پرداخت می‌شده است؛ و در این شاخص کشور ما متأسفانه در رده غیرقابل‌قبولی در منطقه بوده و فقط کشور‌های با سطح اقتصادی بسیار ضعیف وضعیت بدتری نسبت به ما دارند. در شاخص هزینه‌های مصیبت‌بار سلامت و افتادن در فقر در اثر هزینه‌های سلامتی هم وضعیت نامناسب بوده است. همچنین با توجه به هزینه بالای سلامت در سبد هزینه‌ای مردم، غالبا در این بخش نارضایتی نسبی وجود داشته است. به این ترتیب اصلاح نظام سلامت می‌باید در راستای دست یابی به اهداف نظام سلامت باشد تا بتواند نتایج مطلوبی برای نظام سلامت داشته باشد. تغییر سیمای بیماری ها، تحول در مفاهیم سلامت، پیشرفت فناوری در شیوه‌های تشخیص، درمان و ارایه خدمات، همگی حاکی از سرعت تغییرات در سلامت هستند. این طرح زمانی در دستورکار قرار گرفت که بر اساس شواهد موجود، ایران در مقایسه با 191 کشور دنیا، از نظر سطح سلامت رتبه 96، توزیع سلامت رتبه 113، سطح و توزیع پاسخدهی به نیاز‌های غیرپزشکی به ترتیب رتبه‌های 100 و 93، مشارکت عادلانه در تأمین هزینه‌ها رتبه 112، و از نظر وضعیت کلی اهداف نظام سلامت رتبه 114 را داشت. تحلیل طرح تحول نظام سلامت در موضوع دستور گذاری به منظور تحلیل طرح تحول نظام سلامت در چارچوب موضوع دستورگذاری، لازم است به دو پرسش اساسی پاسخ گفت. چه مسئله‌ای در دستور کار قرار می‌گیرد؟ در واقع با توجه به اینکه مسائل و مشکلات عمومی مختلفی وجود دارد باید مشخص شود که کدام مسئله از اهمیت بیشتری برخوردار است و لازم است در دستور کار قرار گیرد. در پاسخ به این سوال عوامل مختلفی می‌توانند دخالت داشته باشند. یکی از این عواملی که باید به آن توجه داشت، شرایط کشور است. ممکن است کشور در شرایط خاصی مانند بحران‌های طبیعی قرار گرفته باشد و آن شرایط باعث در دستور کار قرار گرفتن آن مسئله شود. عامل دیگر رویکردی است که بازیگران عمده خط مشی گذاری نسبت به مسئله دارند. البته باید خاطر نشان کرد که نقش بازیگران دولتی در نوع مسئله‌ای که در دستور کار قرار می‌گیرد نسبت به سایر بازیگران خط مشی گذاری برجسته‌تر است به طوری که با روی کار آمدن دولت جدید ممکن است در نوع مسائلی که در دستور کار قرار می‌گیرند تغییر ایجاد شود. در پاسخ به پرسش نخست باید اشاره کرد که توجه به سلامت و تلاش برای حفظ و ارتقای آن همواره یک اولویت مهم بوده است. اگرچه در سال‌های اخیر نظام سلامت توانسته اسهت با استفاده از راهبرد مراقبت‌های بهداشتی اولیه به پیشرفت‌های چشمگیری در سطح کلی سلامت مردم و بالا رفتن شاخص‌های مربوط به آن برسد، اما هزینه‌های بالای پزشکی و عدم دسترسی یکسان به خدمات سلامت باعث اولویت یافتن آن شده است و طرح تحول نظام سلامت با سه رویکرد حفاظت مالی از مردم، ایجاد عدالت در دسترسی به خدمات سلامت و نیز ارتقای کیفیت خدمات در دستور کار قرار گرفت. دومین پرسشی که در مرحله دستورگذاری مطرح می‌شود این است که، چگونه مسئله‌ای در دستور کار قرار می‌گیرد؟ در پاسخ به پرسش دوم باید به این موضوع توجه کرد که چه گروه‌ها و جریان‌هایی در پدیده اجتماعی نقش دارند. در این طرح می‌توان ادعا نمود که مشکل ابتدا از طریق بازیگران اجتماعی که عموم مردم می‌باشند، مطرح شده است. اگرچه این مسئله در دولت بسیار مورد توجه است، اما در واقع آغازگر این مسئله جامعه است و بیان انتقاداتی در رابطه با هزینه‌های بالا و کیفیت نامناسب خدمات سلامت و عدم دسترسی یکسان به این خدمات از سوی عموم مردم، باعث شد که این مسئله در دستور کار دولت قرار گیرد. از طرف دیگر طبیعت حمایت عمومی از این طرح بالاست؛ بنابراین می‌توان گفت که طرح تحول نظام سلامت از نوع ابتکار بیرونی است. تحلیل طرح تحول نظام سلامت از منظر اجرای آن به منظور اجرایی شدن برنامه‌های طرح تحول نظام سلامت، دستورالعمل‌های نسبتا جامعی در راستای هر یک از برنامه‌های مذکور در این طرح تنظیم شد که شرح زیر می‌باشد: دستورالعمل برنامه کاهش میزان پرداختی بیماران بستری در بیمارستان‌های وابسته به وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی دستورالعمل برنامه حمایت از ماندگاری پزشکان در مناطق محروم دستورالعمل برنامه حضور پزشکان متخصص مقیم در بیمارستان‌های وابسته به وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی دستورالعمل ارتقای کیفیت خدمات ویزیت در بیمارستان‌های وابسته به وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی دستورالعمل برنامه ارتقاء کیفیت هتلینگ در بیمارستان‌های وابسته به وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی دستورالعمل برنامه حفاظت مالی از بیماران صعب العلاج، خاص و نیازمند دستورالعمل برنامه ترویج زایمان طبیعی ارکان خط مشی گذاری و اجرای سند طرح تحول سلامت: سازمان‌ها و بازیگران اجرای این طرح عبارتند از: ستاد کشوری اجرای برنامه تحول نظام سلامت: این ستاد مسئولیت خط مشی گذاری و راهبری برنامه‌های اجرایی را به عهده دارد. دبیرخانه ستاد کشوری اجرای برنامه تحول نظام سلامت: این دبیرخانه ذیل ستاد کشوری اجرای برنامه تحول وزارت بهداشت، در معاونت درمان تشکیل شده و مسئولیت هماهنگی کلیه برنامه‌های تحول را به عهده دارد. کمیته‌های فنی تابعه دبیر خانه به شرح موارد ذیل تشکیل می‌گردد: 1. خط مشی گذاری و برنامه ریزی 2. نظارت و بازرسی 3. دارو و تجهیزات پزشکی 4. بیمه و منابع 5. مدیریت اطلاعات و اطلاع رسانی دبیر ستاد کشوری اجرای برنامه تحول وزارت بهداشت، معاون درمان است که مسئولیت دبیرخانه ستاد، ابلاغ مصوبات، هماهنگی و مدیریت اجرایی و پایش برنامه‌ها را به عهده دارد. دبیرخانه مذکور رابط بین دانشگاه‌ها (دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی) و ستاد کشوری اجرای برنامه تحول سلامت برای پاسخگویی به سوالات و دریافت پیشنهادات می‌باشد. ستاد اجرای برنامه تحول نظام سلامت دانشگاه: این ستاد مسئولیت مدیریت اجرا در سطح دانشگاه و نظارت بر حسن اجرای برنامه در سطح بیمارستان‌های وابسته (تمامی بیمارستان‌های دانشگاهی وابسته به وزارت بهداشت) را به عهده دارد. کمیته‌های فنی ستاد دانشگاه متناظر با کمیته‌های ستاد کشوری تشکیل خواهند شد. ستاد اجرای برنامه تحول نظام سلامت شهرستان: این ستاد مسئولیت اجرای برنامه را در سطح شهرستان به عهده دارد. ستاد اجرای برنامه تحول نظام سلامت بیمارستان: این ستاد مسئولیت اجرای برنامه در سطح بیمارستان را به عهده دارد. کمیته اجرائی در بیمارستان با مسئولیت ریاست بیمارستان با عضویت معاون درمان بیمارستان، معاون آموزشی بیمارستان، مدیر بیمارستان، مترون بیمارستان، مدیر امور مالی، مدیر حراست، رئیس داروخانه، مدیر امور اداری جهت اجرای برنامه‌های ابلاغ شده و نظارت بر حسن اجرای وظایف تعریف شده و گزارش روزانه به معاون درمان دانشگاه تشکیل می‌شود. کمیته اخلاق بیمارستان با عضویت رئیس بیمارستان، معاون درمان و یا مدیر بیمارستان، مترون بیمارستان، معاون آموزشی بیمارستان، نماینده رؤسای بخش‌های بالینی و در صورت لزوم حراست بیمارستان جهت بررسی و تصمیم گیری در خصوص تخلفات پزشکان و پرسنل در اجرای برنامه‌های تحول سلامت تشکیل می‌شود. کمیته نظارت در دانشگاه جهت برنامه ریزی و نظارت بر حسن اجرای وظایف تعریف شده با عضویت نمایندگان معاونت‌های درمان، توسعه و مدیریت منابع، غذا و دارو، آموزشی و دفاتر پرستاری، رسیدگی به شکایات و تجهیزات پزشکی و سازمان بیمه سلامت ایرانیان تشکیل می‌شود. کمیته ویژه نظارت بر اجرای برنامه تحول نظام سلامت در وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با عضویت نمایندگان معاونت‌های درمان، بهداشت، توسعه و مدیریت منابع، غذا و دارو، آموزشی، پرستاری، دفتر بازرسی، ارزیابی عملکرد و پاسخگویی به شکایات و سازمان بیمه سلامت ایرانیان با محوریت حوزه درمان تشکیل می‌شود که معاونت درمان مدیریت اطلاعات و پاسخگوئی به شکایات واصله از طریق سامانه پیامکی، تلفن و پایگاه اینترنتی، پایش برنامه‌های ابلاغی و نظارت بر نحوه عملکرد دانشگاه و بیمارستان‌های تابعه در اجرای وظایف و مسئولیت‌های تعریف و ابلاغ شده را بر عهده دارد. ارزیابی خط مشی طرح تحول نظام سلامت: درخصوص ارزیابی خط مشی دیدگاه‌های متفاوتی از سوی صاحبنظران شده است. در یک تقسیم بندی، هاولت و رامش ارزیابی خط مشی‌ها را در سه رویکرد سیاسی، حقوقی / قضایی و مدیریتی / اداری طبقه بندی کرده اند. در تقسیم بندی دیگری، شریف زاده و الوانی ارزیابی خط مشی‌ها را به دو روش "کلی و سیاسی" و "محققانه و علمی" طبقه بندی کرده اند. در طرح حاضر از روش ارزیابی علمی مقایسه قبل و بعد از برنامه استفاده شده است. با توجه به گزارش برنامه تحول نظام سلامت از تاریخ 15/02/93 ارزیابی صورت گرفته به شرح زیر است: ردیف برنامه هدف اصلی اهداف اختصاصی دستاورد 1 حمایت از بیماران بستری (کاهش فرانشیز حفاظت مالی شهروندان دربرابر هزینه‌های سلامت با محوریت اقشار آسیب پذیر کاهش پرداخت مستقیم بیماران بستری شده واجد بیمه پایه سلامت جلوگیری از ارجاع بیماران برای خرید دارو، تجهیزات و لوازم مصرفی پزشکی و خدمات تشخیصی درمانی به خارج از بیمارستان حفاظت مالی از بیماران در برابر هزینههای بستری و کاهش هزینه بستری از 37% به 8% بهبود زیرساخت های مالی برای مدیریت بهتر منابع بهبود نظام تامین دارو و تجهیزات، زنجیره ارجاع تشخیصی و درمانی و پزشک خانواده و توجه به مناطق کم برخورداردتر کاهش قیمت دارو، تجهیزات و لوازم مصرفی از طریق برنامه‌های پشتیبان ایجاد یک سیستمی برای پوشش بیمه پایه سلامت آنی در بیمارستان‌ها و فعال کردن واحد مددکاری برای حفاظت مالی بیشتر از قشر محروم تمرکز اصلی بر هدف حفاظت مالی و سپس افزایش دسترسی به خدمات سلامت و افزایش کیفیت خدمات2 ارتقاء کیفیت هتلینگ یکپارچه سازی کمی و کیفی خدمات هتلینگ و استانداردسازی آن‌ها بر اساس نیاز‌ها و انتظارات خدمتگیرندگان ارتقاء کیفیت خدمات هتلینگ در همه بیمارستان‌های تحت پوشش وزارت بهداشت، درمان وآموزش پزشکی ایجاد تعریفی واحد از کیفیت خدمات هتلینگ بیمارستانی پاسخگویی به انتظارات بیماران با خدمات هتلینگ بیمارستان‌ها نظارت، ارزیابی و پایش مستمر کیفیت خدمات هتلینگ بیمارستانی ایجاد فضای رقابتی در بهبود خدمات هتلینگ دربیمارستان‌های تحت پوشش وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی افزایش رضایتمندی بیماران و همراهان افزایش رضایت از محیط بستری و کادر درمانی توزیع تجهیزات و اقام هتلینگ توسعه فضای فیزیکی بیمارستان‌های دولتی ارتقاء کمی و کیفی نیروی انسانی مرتبط با برنامه ارتقاء کیفیت تغذیه و توجه به خدمات رفاهی این حوزه توجه به توسعه و بهسازی بخشهای جدیدی همچون اورژانس، اتاقهای عمل، بخشهای ویژه و مراکز سرطان تمرکز اصلی بر هدف افزایش کیفیت خدمات جانبی سلامت و افزایش رضایت بیماران 3 مقیم کردن پزشکان بهره مندی به هنگام مردم از خدمات درمانی از طریق حضور دائم پزشکان متخصص در بیمارستان‌ها ارایه به موقع خدمات درمانی پاسخگویی 24 ساعته بیمارستان‌های درمانی / آموزشی درمانی تعیین تکلیف بیماران توسط متخصص مربوط در بخش اورژانس در حداقل زمان ممکن انجام به موقع ویزیت بیماران، اعمال جراحی و پروسیجر‌های اورژانسی افزایش رضایتمندی مردم شمول 412 بیمارستان در 219 شهر کشور در برنامه مقیمی فزایش تعداد پزشک مقیم از 942 نفر به 7242 نفر ارایه خدمات توسط 856 پزشک متخصص در 17 رشته تخصصی افزایش تعداد مجوز‌های پزشک مقیم از 91 مجوز به 1300 مجوز کاهش زمان رسیدگی به بیمار در اورژانسها به طورکلی و کاهش پیامدهای عدم معاینه به هنگام تمرکز اصلی بر هدف دسترسی به هنگام به خدمات سلامت و افزایش دسترسی به خدمات ردیف برنامه هدف اصلی اهداف اختصاصی دستاورد 4 حمایت از ماندگاری پزشکان ارتقاء کیفیت خدمات سلامت در مناطق کمتر توسعه یافته کشور، با هدف افزایش دسترسی مردم به خدمات و مراقبت‌های سلامت در سطح دوم و سوم با جذب و ماندگاری پزشکان در این مناطق جذب و ماندگاری پزشکان در مناطق کمتر توسعه یافته کشور ارتقاء عدالت در دسترسی و بهره مندی مردم به خدمات سلامت در مناطق محروم کاهش پرداخت از جیب مردم ساماندهی مناسبتر نظام ارجاع در سطح تخصصی و فوق تخصصی مناطق کمتر توسعه یافته حذف پرداخت‌های غیررسمی در این مناطق اجرای صحیح نظام سطحبندی در بخش نیروی انسانی و خدمات سرپایی و بستری فعالیت 5735 پزشک در 301 بیمارستان در 338 شهر منطقه محروم - افزایش تمام وقتی متخصصان از 5% به 100% - افزایش تعداد اعمال جراحی و ویزیت به نرخ دولتی در مناطق محروم - کاهش تاخیر در پرداخت کارانه و به موقع بودن پرداخت تشویقی تمرکز اصلی بر هدف افزایش عدالت در دسترسی به خدمات سلامت و افزایش کیفیت خدمات سلامت و سپس حفاظت مالی 5 ترویج زایمان طبیعی ارتقاء شاخص‌های سلامت مادران و نوزادان از طریق کاهش میزان سزارین - کاهش میزان سزارین به میزان 10% پایه تا پایان - افزایش رضایتمندی مادران باردار از طریق حفظ حریم خصوصی با بهینهسازی فضای فیزیکی اتاقهای زایمان - کاهش پرداخت از جیب مردم (رایگان شدن زایمان طبیعی در بیمارستان‌های دولتی) - افزایش انگیزه ارایهدهندگان خدمت و از این طریق افزایش میزان زایمان طبیعی در مراکز دولتی - کاهش 5/6 درصدی سزارین در کشور برابر 5/11 درصد پایه - انجام در حدود یک میلیون زایمان طبیعی بهصورت رایگان - ارایه آموزش‌های رایگان به بیش از 115 هزار مادر باردار - توسعه و بهسازی 366 بلوک زایمانی در راستای برنامههای خوشایندسازی - ارایه آموزشهای لازم به ارایهدهندگان خدمات و عقد تفاهمنامه همکاری با آنها در مراکز دولتی - فرهنگسازی در راستای ترویج زایمان فیزیولوژیکی - فراهم کردن شرایط امکان زایمان بیدرد، زایمان در آب، زایمان با حضور همراه آموزش دیده و غیره تمرکز اصلی بر هدف فرهنگسازی و افزایش کیفیت خدمات مرتبط و سپس حفاظت مالی از خانوار 6 ارتقاء کیفیت ویزیت سرپایی حداکثر استفاده از امکانات آموزشی و درمانی دانشگاه / دانشکده های علوم پزشکی افزایش انگیزه ارایه دهندگان خدمات. ارتقاء کیفیت ویزیت، ماندگاری پزشکان در بخش دولتی، حفظ اعضاء هیأت علمی تمام وقت جغرافیایی در جهت رضایتمندی - افزایش انگیزه ارایهدهندگان خدمات و ماندگاری پزشکان در بخش دولتی - حفظ و افزایش تعداد اعضای هیأت علمی تمام وقت جغرافیایی در دانشگاه‌های علوم پزشکی - استانداردسازی و ارتقاء کیفیت در ارایه خدمت ویزیت سرپایی - افزایش رضایت بیماران مراجعهکننده - تغییر رفتار پزشکان و ایجاد تمایل به سمت فعالیت در کلینیکهای ویژه با نرخ دولتی - بهبود فرآیندهای آموزشی از طریق افزایش کیفیت و زمان ویزیت سرپایی - فعالیت 16749 متخصص در 658 کلینیک ویژه در 352 شهر کشور - انجام در حدود یک میلیون ویزیت به نرخ دولتی - شروع عملیات ساخت 385380 هزار مترمربع فضای کلینیک ویژه - رویکرد نوین در طراحی و ساخت فضا‌های درمانی - ایجاد بستر‌هایی برای راهاندازی سامانه پرونده الکترونیک سلامت - که هر سه هدف کان وزارت بهداشت را تأمین میکند تمرکز اصلی بر هدف افزایش کیفیت خدمات ویزیت سرپایی و حفاظت مالی 7 ارتقاء کیفیت اوژانس هوایی کاهش مرگ و میر و آسیب ناشی از حوادث و بیماری‌ها با کاهش زمان انتقال بیمار از صحنه به همراه انجام خدمات فوریت‌های پزشکی هوایی - کاهش زمان رسیدن بر بالین بیمار و مصدوم نیازمند به خدمات فوریتهای پزشکی - کاهش زمان انتقال بیمار از صحنه حادثه به مراکز درمانی و یا بین مراکز درمانی برای ارایه خدمات تخصصی - انتقال متخصصان، تجهیزات، اندام پیوندی، پادزهر و غیره - امکان ارزیابی محل حادثه در حوادث پرتلفات و ارایه خدمات فوریتهای پزشکی - راهبری عملیات زمینی از آسمان - تحت پوشش قرار دادن راههای فرعی، روستای و صعب العبور از طریق 21 پایگاه - انجام 2687 سورتی پرواز و انتقال 4204 بیمار / مصدوم با توجه به اندیکاسیون‌های مصوب - ارایه آموزش مستمر به تکنسین‌های اورژانس هوایی و پایش و ارزیابی عملکرد - تدوین فرایندهای اورژانس هوایی جهت خدمات بهتر و سریعتر و ارتقاء استاندارد‌ها - اتخاذ رویکرد نجات بخشی که هر سه هدف کلان وزارت بهداشت را تأمین می‌کند تمرکز اصلی بر هدف افزایش دسترسی بههنگام به خدمات سلامت و سپس افزایش عدالت در دسترسی به خدمات 8 پرداخت مبتنی بر عملکرد ایجاد سیستمی برای پرداخت مبتنی بر عملکرد برای پزشکان و کارکنان غیرپزشک در بیمارستان‌ها - برقراری عدالت در پرداخت‌ها - افزایش بهرهوری و کارایی بیمارستان‌های دولتی با استقرار نظام کارمزدی بهجای نظام روز مزدی - تأکید بر کیفیت در پرداخت‌ها - مدیریت بهینه منابع انسانی - ایجاد نظام جامع اطاعاتی برای پرداخت در سطح بیمارستان‌ها - ایجاد عدالت در دریافتی پزشکان در رشته‌های تخصصی و فوق تخصصی مختلف و پزشک و پرستار - ارتباط میان رضایت بیماران و دریافتی پزشک و پرستار - ارتباط میان کیفیت عملکرد آموزشی عضو هیات علمی و میزان دریافتی - تقویت تماموقتی پزشکان در بخش دولتی - حمایت از رشته‌های پزشکی کمدرآمد در بیمارستان‌های دولتی - که هر سه هدف کان وزارت بهداشت را تأمین می‌کند تمرکز بر هدف کوتاهمدت عادلانه کردن روش پرداخت کارانه و هدف بلندمدت افزایش کیفیت خدمات سلامت منابع: درآمدی بر نظریه خط مشی گذاری عمومی: تقابل نظری عقلانیت گرا‌ها و و فرا اثبات گرا‌ها ترجمه حسن دانایی فرد، تهران: نشر صفار پایگاه اطلاع رسانی مقام معظم رهبری. سیاست‌های کلی سلامت ابلاغی مقام معظم رهبری. به آدرس: http://www.leader.ir/langs/fa/index.php?p=contentShow&id=11651 دبیرخانه اجرایی ستاد کشوری تحول نظام سلامت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به آدرس: http://tahavol.behdasht.gov.ir/index.aspx?siteid=426&fkeyid=&siteid=426&pageid=5655 قلیپور، ر. (1387) تصمیم گیری سازمانی و خط مشی گذاری عمومی تهران: سمت. سیاست گذاری و تحلیل سیاست‌های عمومی ترجمه: رحمت اله قلی پور و مهدی فقیهی، نشر مهکامه معاونت درمان وزارت بهداشت، مجموعه دستورالعمل‌های برنامه تحول نظام سلامت. تهران: وزارت بهداشت، درمان و اموزش پزشکی. به آدرس: http://darman.umsu.ac.ir/uploads/vizit_56662.pdf هاولت، و رامش، مطالعه خط مشی عمومی ترجمه عباس منوریان و ابراهیم گلشن، مرکز آموزش مدیریت دولتی