تذهیب؛ هنری که باعث پالایش روح و جسم هنرمند می‌شود
یک هنرمند حوزه تذهیب گفت: تذهیب به صورت ناخواسته روی ذهن هنرمند تأثیر می‌گذارد و هر هنرمندی که واقعا به این هنر روی آورده به آن وابسته شده است.
زینب شاهی از هنرمندان رشته تذهیب و کتاب آرایی است که سابقه فعالیتش به بیش از یک دهه می‌رسد و در سال‌های اخیر، موفق به اخذ مدرک درجه دو هنری از وزارت فرهنگ و هنر ارشاد اسلامی شده و دوره‌های حرفه‌ای نقاشی و نگارگری را گذرانده است.
این هنرمند با حضور در نمایشگاه‌های مختلف داخلی و خارجی توانسته است جوایز بسیاری کسب کند که از آن جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
شرکت در هشتمین دوسالانه ملی نگارگری، حضور در سومین جشنواره بین المللی هنرهای تجسمی فجر، نفر برگزیده در نخستین دوره جشنواره شمسه، تقدیر در دومین جشنواره شمسه، شرکت در بینال گروهی شارجه در کشور امارات - الفنون، حضور در ششمین جشنواره بین المللی فجر، شرکت در نمایشگاه گروهی به مناسبت روز زن از سوی یونسکو در مجموعه سعدآباد، شرکت در هفتمین نمایشگاه جمعی خوشنویسان شهر ری در مجموعه سعدآباد، شرکت در کارگاه مجموعه جشنواره شمسه، شرکت در هفتمین جشنواره بین المللی هنرهای تجسمی فجر، حضور در مسابقه البرده (وزارت جوانان امارات)، نفر برگزیده در بیست و سومین نمایشگاه قرآن در بخش تذهیب، شرکت در دومین حراج ملی ایران، حضور در نمایشگاه گروهی سالیانه انجمن نگارگری در کاخ نیاوران، شرکت در نمایشگاه بین المللی قرآن کریم، نفر برگزیده در نمایشگاه ملی رضوی امام رضا (ع) در اصفهان، رتبه دوم در دوسالانه تذهیب‌های قرآنی رضوی در مشهد، نفر سوم در دوسالانه نگارگری در تهران، رتبه اول جشنواره بین المللی ارسیکا در تبریز، نفر دوم جشنواره شمیم وحی از سوی شهرداری تهران، شرکت در نمایشگاه گروهی در هفته فرهنگی ایران در باکوی آذربایجان، حضور در فستیوال بین المللی مهرجان در الجزایر، برگزیده فستیوال زیتون برانا در ترکیه، برگزیده فستیوال بین المللی هنرهای تجسمی فجر در سال 97، برنده سرو سیمین جشنواره فجر صنایع دستی تهران، برگزیده جشنواره بین المللی قونیه در ترکیه، برگزارکننده نمایشگاه انفرادی در شارجه امارات، شرکت در فستیوال هنری دانمارک، برگزیده نمایشگاه هنری لبنان در سال 1400، دریافت کننده نشان ملی و مهر اصالت از سازمان میراث فرهنگی تهران در سال 1401، دارای گواهی نامه مهر اصالت ملی و...
زینب شاهی، هنرمند عرصه تذهیب و نگارگری درمورد نحوه ورود خود به این رشته هنری بیان کرد: پیش از آن که وارد رشته تذهیب و کتاب آرایی شوم در زمینه هنرهای نگارگری و نقاشی فعالیت می‌کردم و بعد از مدتی، متوجه شدم که باید بتوانم کسب درآمد کنم و در جریان آن بود که با حوزه تذهیب قطع خوشنویسی آشنا شدم که از لحاظ بازار کار خوب بود. بعد از آن تلاش کردم تا یک دوره کوتاه مدت تذهیب نزد استاد محسن آقامیری بگذرانم و پس از آن بود که ایشان پیشنهاد فعالیت در کارگاه خود را به بنده دادند و پس از مدتی مشغول به فعالیت در زمینه تذهیب و کتاب آرایی شدم و در همان سال، موفق شدم درجه یک هنری خود را از وزارت فرهنگ و ارشاد کسب کنم و در طول مسیر هنری ام در رویداد‌های مختلف داخلی و خارجی شرکت کردم و حائز رتبه شدم.
شاهی درمورد این که رشته تذهیب و کتاب آرایی را به صورت آکادمیک یا شاگرد - استادی دنبال کرده است؟ گفت: این رشته هنری را به طور آکادمیک و دانشگاهی دنبال نکردم و از محضر استاد استفاده کرده و به صورت شاگرد - استادی یاد گرفتم و همین تجربی کار کردنم باعث شد تا آثاری که خلق کردم مورد ارزیابی قرار بگیرند و موفق به دریافت درجه یک هنری شوم. البته این را بگویم تذهیب رشته‌ای است که از طریق شاگرد - استادی می‌توان به خوبی رشد کرد و فارغ التحصیلان دانشگاهی دیده ام که نتوانسته اند به توانمندی خوب و مطلوبی در حد کتاب آرایی و موزه‌ای دست پیدا کنند و اگرچه همیشه دوست داشته ام فضای دانشگاهی را تجربه کنم، اما متأسفانه، می‌بینم که هنرجویان دنبال کننده این رشته به صورت آکادمیک از لحاظ اجرایی سطح‌های به شدت پایینی دارند و بیش از این که عملی قوی داشته باشند تئوریسین‌های این حوزه هستند، در حالی که تذهیب از جمله هنر‌هایی است که مستلزم کار به صورت سنتی و کارگاهی است؛ هم در زمینه آموزش و فراگیری و هم اجرا.
تفاوت هنرجوهای نسل های قدیم و جدید
شاهی با بیان این که هنرجوهای نسل قدیم و نسل جدید با یکدیگر تفاوت‌هایی دارند، مطرح کرد: نکته‌ای که وجود دارد این است که هنرجوهای نسل قدیم برای آموزش تعصب و صبوری خاصی را در پیش می‌گرفتند تا جایی که بنده، هنوز خودم را شاگرد استادم می‌دانم و در کارگاه ایشان همانند یک شاگرد مبتدی فعالیت می‌کنم. این در حالی است که نسل جدید می‌خواهد به سرعت کار را یاد بگیرد و پس از آن به صورت مستقل برای خودش کار کند و نمی‌خواهد متحمل سختی شود، در حالی که باید توجه کرد شرایط همیشه به صورتی پیش نمی‌رود تا هنرجو پشت میز بنشیند و برخی از مراحل کار به گونه‌ای است که سختی‌های خاص خود را دارد و از فرد انرژی می‌گیرد و با توجه به این که بسیاری از هنرجویان نسل جدید کم حوصله هستند اصلاً به خود سختی نمی‌دهند که یک هنر را فرا بگیرند. ولی نسل ما به صورتی دیگر عمل می‌کرد و صبورتر بود؛ به طوری که هنوز هم، حس شاگردی داریم.
این هنرمند رشته تذهیب با اشاره به این که فراگیری این هنر مستلزم صبوری و تلاش بسیار است، تصریح کرد: تذهیب هنری است که ریاضت دارد و صبوری زیادی را می‌طلبد. اما افرادی هستند که برق طلا آن‌ها را جذب می‌کند؛ به طوری که با گذشت مدتی، پس از خلق یکی دو اثر به ظاهر زیبا خسته می‌شوند و این رشته را آن قدر با عشق دنبال نمی‌کنند که به خلق اثر هنری خاص منتهی شود و خلاقیت و تفکری را وارد تذهیب کنند تا به هنرمندی ماندگار در این عرصه تبدیل شوند. بنابراین، هنر این نیست که کپی آثار هنری دیگران را به وجود آوریم بلکه هنرمند باید از خود اثر واقعی به جای بگذارد. اما متأسفانه، ما در جامعه شاهد کپی کاری زیادی هستیم.
او با بیان این که یکی از ویژگی های خوب فعالیت در زمینه تذهیب این است که باعث ایجاد آرامش و صبوری اش شده است گفت: تکرار کردن یک فرم به صورت مداوم برای من مثل حالت ذکرگونه‌ای است که نفجسم را پالایش کرده و همچنین، ذهنم را بسیار تمیز می‌کند و علتش این است که تذهیب به صورت ناخواسته روی ذهن و تمرکز هنرمند تأثیر زیادی می‌گذارد و هر هنرمندی که واقعاً به این هنر روی آورده به آن وابسته شده است.
تفاوت سی‌امین جشنواره هنرهای تجسمی جوانان ایران با ادوار گذشته
زینب شاهی، به عنوان یکی از اعضای شورای سیاست گذاری سی‌امین جشنواره هنرهای تجسمی جوانان ایران که در ماه‌های گذشته برگزار شد درمورد تفاوت این دوره با دوره‌های قبلی اظهار کرد: در این دوره از جشنواره هنرهای تجسمی جوانان ایران تلاش بر تفکیک دو گروه سنی نوجوان و جوان شده بود. چون انصاف این بود که ارزیابی هنرجوی 18-15 ساله به عنوان دانش آموز متفاوت از دانشجویی باشد که در حال گذراندن دوره‌های آکادمیک‌تر است و این نشان می‌داد این دوره از جشنواره هنرهای تجسمی جوانان ایران در مقایسه با ادوار گذشته اش به روزتر شده بود.
او در رابطه با جوایز درنظر گرفته شده در جشنواره سی‌ام هنرهای تجسمی جوانان ایران تصریح کرد: جوایزی که برای سی‌امین جشنواره هنرهای تجسمی جوانان ایران درنظر گرفته شد با توجه به تورم جامعه و شرایط اقتصادی دچار تغییراتی شده بود تا جایی که برای برگزیده‌های هر رشته در گروه‌های سنی موردنظر، سه جایزه درنظر گرفته شد تا شرکت کنندگان بتوانند براحتی و با انگیزه بیشتری در این جشنواره حضور پیدا کنند و دلیلش هم، حمایت اعضای شورای سیاست گذاری این دوره از جشنواره هنرهای تجسمی جوانان ایران بود که تمام تلاش خود را کردند تا از هنرمندان حمایت کنند و در این راستا، به شکل همدلانه و متحدانه‌ای اعلام کردند که حاضر هستند از حق و حقوق خود بگذرند و در مقابل، این هزینه‌ها برای جایزه شرکت کنندگان صرف شود تا آن‌ها نیز، به هنر حرفه ای‌تر توجه کنند و همه این‌ها نشان دهنده نگاه سالم اعضای شورای سیاست گذاری به جامعه هنری بود.
این هنرمند با اشاره به برخی از شرکت کنندگان جشنواره‌های دیروز به عنوان بعضی از اعضای شورای سیاست گذاری امروز سی‌امین جشنواره هنرهای تجسمی جوانان ایران مطرح کرد: یکی از نکات حائز اهمیت درمورد خروجی چنین جشنواره هایی این است افرادی که در جشنواره‌های قبلی موفق به کسب رتبه‌های برتر شده بودند و آثارشان به صورت نمایشگاه جمعی به نمایش درآمد توانستند هنرمندان معروف امروز شوند تا جایی که برخی از آن‌ها اعضای شورای سیاست گذاری سی امین جشنواره هنرهای تجسمی جوانان بودند و این موضوع بیانگر رویکرد مطلوب جشنواره بوده است. اما با توجه به این که جشنواره‌های این چنینی بستر رشد هنرمندان به شمار می‌آیند مسئولان و برگزارکنندگان باید تمهیدات خوبی برای این رویداد‌ها قائل شوند تا برگزاری حرفه ای‌تر آن‌ها باعث شود که به سطح جهانی و بین المللی دست پیدا کنند.
شاهی با بیان این که تربیت نسل نوجوان و جوان در هنر از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است، افزود: اگر پایه و تفکرات ذهنی افراد در مقاطع سنی نوجوانان و جوانان به خصوص در زمینه هنر شکل خوبی به خود بگیرد نسل‌های بعدی هنر نیز، خوب خواهند بود. چون هنرمندان موثرترین اقشار جامعه هستند.
باشگاه خبرنگاران جوان فرهنگی هنری موسیقی و هنرهای تجسمی