تغییر پارادایم در نظام مالیاتی کشور به نفع مودیان / برقراری رابطه‌ای تازه میان دولت و مردم
رویکرد مشارکت دادن مردم در تعیین محل مصرف مالیات، منجر خواهد شد که مردم در نظام حکمرانی کشور تصمیم‌گیر شوند و در نهایت مالیات را از ابزاری برای تأمین هزینه‌های دولت به موتور محرک توسعه و عدالت اجتماعی تبدیل کرده است.
محمدعلی شایان اصل، کارشناس حوزه سیاست‌گذاری اقتصادی با اشاره به تغییر پارادایم در نظام مالیاتی کشور به نفع مودیان و مردم خاطرنشان کرد: یکی از اصول اساسی در زمینه مالیات‌ستانی، مشارکت مستقیم مردم در همه فرآیندهای مالیاتی است و به خصوص تعیین محل مصرف مالیات توسط خود مودی، اثر بزرگی در همکاری و تمکین مالیاتی دارد.
طرح نشان‌دار کردن مالیات‌ها طرحی است که بر اساس آن، مودیان مالیاتی می‌توانند تعیین کنند مالیات پرداختی آن‌ها در کدام پروژه عمرانی یا توسعه‌ای مصرف شود. به زبان ساده، این طرح رابطه‌ای تازه میان دولت و مردم برقرار می‌کند: دولت دریافت‌کننده مالیات است اما مردم تصمیم‌گیرندگان اصلی در مصرف آن هستند. این تغییر پارادایم نه‌تنها اعتماد عمومی را بازسازی کرده، بلکه موجب تحولی واقعی در کارکرد نظام مالیاتی کشور شده است.
وی ادامه داد: یکی از بزرگ‌ترین دستاوردهای این طرح، تغییر نگرش عمومی نسبت به مالیات است. در گذشته، فرد مالیات می‌پرداخت بدون آنکه بداند این پول دقیقاً در کجا هزینه خواهد شد. اما امروز او می‌تواند مشاهده کند که سهم پرداختی‌اش در ساخت یک پل، بیمارستان یا نیروگاه تجدیدپذیر به‌کار گرفته می‌شود. این شفافیت و امکان انتخاب، مالیات را از یک تکلیف به یک حق مشارکت تبدیل کرده است. در نتیجه، مردم دیگر احساس نمی‌کنند که منابعشان هدر می‌رود یا به مسیرهای غیرضروری اختصاص می‌یابد. برعکس، آنان اکنون بخشی از حکمرانی اقتصادی هستند و همین حس تعلق، سطح اعتماد اجتماعی به دولت را به‌طور قابل توجهی ارتقا داده است.
این کارشناس اقتصادی در ادامه با اشاره به عملکرد مثبت طرح نشان‌دار کردن مالیات‌ها در سال 1403 و تداوم آن با رشد پنجاه درصدی اعتبارات در سال 1404 گفت: برای سنجش واقعی بودن این دستاورد، کافی است به عملکرد سال 1403 توجه کنیم. در این سال، بیش از 1915 پروژه عمرانی در سراسر کشور به‌واسطه منابع نشان‌دار شده تکمیل شد. این عدد صرفاً یک آمار ساده نیست، بلکه نشانه‌ای از تحقق ملموس عدالت و توسعه در مناطق مختلف کشور است. برای نمونه، در برخی استان‌ها منابع نشان‌دار مردم صرف تکمیل طرح‌های نیمه‌تمام آبرسانی شد؛ در مناطق دیگر، راه‌های روستایی با همین منابع ساخته یا بازسازی شدند. حتی در برخی شهرها، مالیات‌های نشان‌دار به احداث مراکز درمانی و آموزشی اختصاص یافت.
به این ترتیب، مردم به چشم خود دیدند که مالیاتشان نه در حساب‌های نامعلوم بلکه در پروژه‌هایی قابل لمس هزینه می‌شود. این تجربه، اعتماد اجتماعی به نظام مالیاتی را به‌طور بی‌سابقه‌ای افزایش داد. بررسی‌ها نشان داد که در همان سال، نرخ تمکین مالیاتی به شکل محسوسی رشد کرده و انگیزه فرار مالیاتی در بسیاری از بخش‌ها کاهش یافته است.
رشد 50 درصدی اعتبارات طرح نشان‌دار کردن مالیات‌ها در سال 1404
وی افزود: موفقیت سال گذشته سبب شد دولت در سال 1404 اعتبارات مربوط به این طرح را 50 درصد افزایش دهد. این تصمیم نه‌تنها نشانه اعتماد به اثربخشی طرح است بلکه نشان می‌دهد نشان‌دار کردن مالیات‌ها از یک تجربه آزمایشی فراتر رفته و اکنون به یک سیاست پایدار و کلان در حکمرانی مالیاتی کشور تبدیل شده است.
شایان اصل در پایان گفت: رویکرد مشارکت دادن مردم در تعیین محل مصرف مالیات، منجر خواهد شد که مردم در نظام حکمرانی کشور تصمیم‌گیر شوند و در نهایت مالیات را از ابزاری برای تأمین هزینه‌های دولت به موتور محرک توسعه و عدالت اجتماعی تبدیل کرده است.
بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.