تقابل موافقان و مخالفان مالیات بر عایدی سرمایه / مالیات بر عایدی سرمایه و گره کور اقتصاد ایران

به گزارش گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو، تقاضای سوداگرانه از جمله عواملی است که موجب نوسانات قیمتی در بازار دارایی‌هایی همچون مسکن، خودرو، طلا و ارز می‌شود. افراد به دلیل انتظار افرایش قیمت این دارایی‌ها نسبت به خرید و نگهداری آن‌ها اقدام می‌کنند تا در آینده با قیمت بیشتری به فروش برسانند. این تقاضای سوداگرانه در کنار عوامل دیگری مانند رشد نقدینگی، موجب افزایش قیمت در این بازار‌ها شده و نیاز مصرفی مردم را با مشکل مواجه می‌کند.

در نظام مالیاتی ایران، از تولیدکنندگان و مشاغل مالیات اخذ می‌شود، ولی سوداگران بازار‌های ارز، سکه، مسکن و خودرو مالیاتی پرداخت نمی‌کنند. این تفاوت موجب شده برخی افراد صاحب سرمایه که قصد سرمایه گذاری دارند، بجای تولید، راه سوداگری را در پیش گیرند. با توجه به آنکه در اغلب اوقات عواید سفته‌بازی در ایران از میانگین سود بسیاری از فعالیت‌های تولیدی بیشتر است، شاهد خروج سرمایه از بخش مولد و تولیدی اقتصاد به سمت سوداگری و انحراف سرمایه به سمت فعالیت‌های غیرمولد هستیم. اما با وضع مالیات بر عایدی سرمایه به دلیل کاهش بازدهی بازار‌های دارایی، انگیزه افراد برای ورود به این بازار‌ها کاهش یافته و یکی از موانع ورود سرمایه‌ها به بخش مولد اقتصاد مرتفع می‌شود.

* هدف طرح مالیات بر عایدی سرمایه به نفع بخش خصوصی است

نماینده مردم تبریز، آذرشهر و اسکو در مجلس شورای اسلامی گفت: هدف طرح مالیات بر عایدی سرمایه به نفع بخش خصوصی است.

محمدرضا تاج‌الدینی اضافه کرد: اصل این طرح دفاع از واحد‌های صنعتی و تولیدی، قطع دست سوداگران از بازار و هدایت سرمایه‌ها به سمت تولید است.

وی رسیدن به عدالت مالیاتی را از دیگر اهداف این طرح عنوان کرد.

* به جای توجیه باید به حرف تولیدکنندگان گوش کنیم

نماینده مردم تبریز، آذرشهر و اسکو در مجلس تاکید کرد: نمایندگان مجلس باید به جای توجیه عملکرد دولت و مجلس، به حرف تولیدکنندگان گوش کنند.

مسعود پزشکیان ادامه داد: هر طرحی در حوزه صنعت، حتی اگر مثبت و کارشناسی شده باشد، در نهایت به بخش خصوصی مربوط می‌شود، بنابراین باید در ابتدا نظر آن‌ها را پرسیده و رضایت آن‌ها را جلب کنیم.

* تنها حوزه‌ای که عملکرد دولت خوب است، اخذ مالیات است

عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی تبریز همچنین گفت: تنها حوزه‌ای که عملکرد دولت خوب است، اخذ مالیات است.

مسعود بنابیان گفت: بهتر است دولت و مجلس واقعیت‌ها را شفاف مطرح کنند، از دید من مالیات بر عایدی سرمایه نه نفعی برای رشد تولید دارد و نه در کنترل و مهار تورم موثر است، و تنها دلیل مطرح شدن آن، تامین هزینه‌های دولت است.

وی با تاکید بر اینکه تنها حوزه‌ای که دولت توانسته خود را کارآمد نشان دهد، اخذ مالیات است، گفت: دولت در سال گذشته موفق به اخذ بیش از 100 درصد مالیات‌ها شده است، اما در زمینه‌های دیگر مانند آموزش، بهداشت و رفاه همچنان با مشکل مواجه است.

* سهم صنعت از اقتصاد ایران 40 درصد و سهم صنعت از پرداخت مالیات در کشور 60 درصد است

بنابیان با اشاره به اینکه سهم صنعت از اقتصاد ایران 40 درصد بوده، اما در مقابل سهم صنعت از پرداخت مالیات در کشور 60 درصد است، گفت: این دو آمار خود نشانگر واقعیت حوزه صنعت در کشور ما هستند و به همین دلیل است که فرار سرمایه در کشور و بخصوص در استان ما زیاد است.

وی در پایان بر ضرورت ساماندهی فضای کسب و کار در استان و تشکیل اتاق فکر در این زمینه تاکید کرد.

* جولان انتظارات تورمی در جامعه

رئیس دانشکده اقتصاد و مدیریت دانشگاه تبریز، وجود انتظارات تورمی در جامعه را مانع سرمایه‌گذاری در بخش تولید دانست.

زهرا کریمی افزود: در بحث مالیات بر عایدی سرمایه یک نکته بسیار مهم وجود دارد و آن این است که وقتی در جامعه انتظارات تورمی شکل بگیرد، ناخودآگاه مردم سرمایه‌های خود را به سمت مسیری سوق می‌دهند که در آینده سرمایه خود را چندین برابر کنند، بنابراین باید قبول کنیم تا دولت انضباط مالی نداشته باشد، نمی‌توان از جامعه و بخش خصوصی انتظار انضباط مالی داشت.

وی به بحث عدم شفافیت حساب‌های بانکی نیز اشاره کرد و گفت: عدم ایجاد شفافیت و تجمیع حساب‌های بانکی، یکی دیگر از عواملی است که مانع از برخورد با اخلال‌گران در نظام اقتصادی می‌شود.

کریمی با اشاره به اجرای طرح مولدسازی دارایی‌های دولت گفت: اگر این طرح بدون نگرش آمایش سرزمینی و بی‌توجه به شائبه‌های مطرح شده، اجرایی شود، شاهد تکرار بحث خصوصی‌سازی خواهیم بود.

وی در پایان خواستار چکش‌کاری تمام لایحه‌ها و مصوبات مطرح شده در مجلس و همچنین استفاده از نظر کارشناسان و متخصصان در این زمینه شد.

* بدنه دولت باید کوچک شود

عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی تبریز، بر ضرورت کوچک شدن بدنه دولت تاکید کرد.

سیدباقر شریف‌زاده گفت: بدنه دولت بسیار بزرگ است و هزینه زیادی برای اداره آن هزینه می‌شود.

وی عدم بودجه‌بندی درست توسط دولت و نبود سیستم انضباطی در امور را از موانع توسعه اقتصادی در کشور عنوان کرد.

* با اخذ مالیات بر عایدی سرمایه، بخش خصوصی ضعیف‌تر می‌شود

عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی تبریز گفت: با اخذ مالیات بر عایدی سرمایه، بخش خصوصی ضعیف‌تر از قبل می‌شود.

قاسم قویدل گفت: اجرای طرح اخذ مالیات عایدی بر سرمایه، موجب تضعیف بیشتر بخش خصوصی می‌شود، چرا که با تداوم این روند، رغبت به سرمایه‌گذاری در حوزه تولید و صنعت کاهش می‌یابد. در این شرایط بازماندگان حوزه صنعت یا ته‌نشین می‌شوند، یا راهی هوا شده و با سرمایه‌های خود از کشور می‌روند.

* تا اطلاع ثانوی، اجرای قانون عایدی بر سرمایه متوقف شود

یونس ژائله رئیس اتاق بازرگانی تبریز نیز اظهار کرد: با بررسی چالش‌های سرمایه‌گذاری در استان باید ببینیم که چه اتفاقی در حال رخ دادن است که به جای پیش‌روی به سمت و سوی شعار سال، در سمت عکس آن یعنی مهار تولید و رشد تورم حرکت می‌کنیم.

ژائله گفت: با توجه به این که مجلس شورای اسلامی در حوزه اقتصاد و سرمایه گذاری تصمیم‌گیر است به نظر من تا اطلاع ثانوی و تا بهبود وضعیت اقتصادی اجرای قانون عایدی بر سرمایه متوقف شود چرا که باعث خروج سرمایه و تشدید ابر تورم پیش‌رو می‌شود.

رئیس اتاق بازرگانی خاطرنشان کرد: با وجود اینکه 8 تا 9 درصد اقتصاد کشور در استان ما متمرکز است، اما سرمایه در گردش به میزان کافی تزریق نمی‌شود.

وی ادامه داد: در سال 2022 مبلغ 284 میلیارد دلار نقدینگی وارد کشور ترکیه شده است که بخشی از این مبلغ مربوط به سرمایه‌گذاران ایرانی بوده که باید بررسی شود.

یونس ژائله تاکید کرد: بهبود اقتصاد کشور نیازمند اصلاحات عملیاتی است و ما از تیم دانشگاه تبریز تقاضا داریم که پیشنهادات اقتصادی خود را ارائه دهند تا به دست تصمیم‌گیران برسد.

* اگر بخش خصوصی فعال نباشد، عملکرد دولت هم تضعیف می‌شود

رئیس سازمان و مدیریت برنامه‌ریزی آذربایجان‌شرقی، بر ضرورت و اهمیت وجود بخش خصوصی تاکید کرد.

محمد فرشکاران گفت: اگر بخش خصوصی فعال نباشد، عملکرد دولت هم تضعیف می‌شود.

وی با تاکید بر همت دولت در اجرای برنامه‌های مرتبط با رشد بخش تولید گفت: ما باید تصمیماتی اخذ کنیم که هم دولت راضی باشد و هم خواسته‌های بخش خصوصی محقق شود.

* مالیات بر عایدی سرمایه در اقتصاد تورم‌زده معنا ندارد

صمد حسن‌زاده عضو هیئت نمایندگان اتاق بازرگانی تبریز، اخذ مالیات بر عایدی سرمایه را در اقتصاد تورم‌زده بدون توجیه دانست.

وی ادامه داد: این در شرایطی است که اعتماد ملی بزرگترین سرمایه برای سیاست‌های دولتی محسوب می‌شود.

حسن‌زاده با اشاره به بحث اخذ مالیات بر عایدی سرمایه گفت: وقتی ما در کشور تورم 30 تا 40 درصدی داریم، به منزله اخذ مالیات پنهانی از سرمایه‌گذاران محسوب می‌شود و در این شرایط اقتصادی اخذ مالیات دوباره، هیچ‌گونه توجیه اقتصادی ندارد.

وی همچنین به بحث نرخ ارز و مشکلات ناشی از آن اشاره کرد و گفت: دولت از یک سو برای واحد‌های تولیدی ردیف اول ارز را به قیمت 28 هزار و 500 تومان و برای واحد‌های تولیدی ردیف دوم 39 هزار تومان می‌دهد، اما عملاً امکان دسترسی به این ارز برای ما تولیدکنندگان غیر ممکن است.

حسن‌زاده با اشاره به شعار سال مهار تورم و رونق تولید ابراز امیدواری کرد که تا با برنامه‌ریزی دقیق بتوانیم در آینده گام‌های موثری در مسیر تولید برداریم.

در پایان باید گفت، مالیات بر عایدی سرمایه به‌تن‌هایی نسخه شفابخش اقتصاد ایران نیست. درواقع اقتصاد کشور به دلیل سیاستگذاری اشتباه با مشکلات متعددی روبه‌رو است و تا زمانی که این مسائل مرتفع نشود نمی‌توان انتظار اتفاقات مثبت را داشت. همچنین به دلیل عدم تکمیل سامانه مودیان در کوتاه‌مدت، انتظار کاهش سوداگری یک خیال پوچ است. از سوی دیگر در برخی از بازار‌ها نظیر خودرو و مسکن تقاضا با عرضه در تناقض است.