ثبت جهانی بندر کنگ تا 3 سال دیگر / کنگ چگونه جهانی می شود؟

بافت تاریخی کنگ و هر آنچه که مربوط به آن است از جمله منظر و میراث فرهنگی ملموس و غیرملموس، در قالب پرونده میراث تاریخی در فهرست موقت یونسکو ثبت می‌شود تا سه سال دیگر مورد ارزیابی قرار گیرد.

ایوب زارعی شهردار بندر کنگ در استان هرمزگان و رئیس پایگاه بافت تاریخی این بندر درباره پرونده ثبت جهانی منظر فرهنگی بافت تاریخی بندر کنگ و اقداماتی که در راستای این بافت انجام شده به خبرنگار مهر گفت: سال گذشته پرونده میراث فرهنگی بندر کنگ را به معاونت میراث فرهنگی کشور ارسال کرده ایم تا این پرونده در فهرست میراث موقت یونسکو قرار گیرد. به نظر می‌رسد در سه سال آینده این پرونده مورد بررسی قرار گرفته و در فهرست میراث جهانی ثبت شود. به همین منظور اقداماتی را در راستای غنی سازی پرونده بافت تاریخی انجام داده ایم.

وی گفت: ما همیشه هر آسیبی که دیده ایم از فرهنگ‌های وارداتی بوده است. حالا یا این فرهنگ‌های وارداتی در ضوابط شهرسازی می آمده که منجر به تضاد و تقابل بین مردم می شده یا در رفتار و زندگی و غذا و میراث ناملموس ما نمود پیدا می‌کرد. مردم شهر کنگ از میراث شأن نگهداری می‌کردند اما داشتند به تدریج از میراث فرهنگی زده می‌شدند، چون وقتی وقتی می‌خواستند مجوز بگیرند سردرگم بودند از بندر باید دو ساعت تا بندرعباس می‌رفتند فقط برای گرفتن مجوز تعمیر خانه. کار فرهنگی در این زمینه نشده بود. شاید دو خانه تملک شده بود اما همان‌ها هم مرمت نشده بودند.

زارعی بیان کرد: ما خیلی وقت‌ها میراث فرهنگی، محیط زیست و منابع طبیعی را مانع می‌دانیم در حالی که اینها منبع هستند. میراث فرهنگی منبع لایزال جاری و ساری است. اگر ما به توسعه پایدار فکر کنیم باید به سمت حفاظت از داشته‌های فرهنگی مان برویم. همیشه در فکرمان این بود که چرا مردم با شهرداری مشکل دارند. جواب این چرایی‌ها در ضوابط و دستورالعمل‌های وارداتی بود. مثلا اگر می‌خواستیم طبق طرح تفصیلی عمل کنیم برای باز شدن معبر، باید میراث فرهنگی مان را از بین می‌بردیم. تا اینکه مطالعاتی در این زمینه انجام شد. مهم‌تر اینکه حس تعلقی را در بین مردم به وجود آوردیم. آن هم به وسیله کاربری‌های محرکی که به وجود آوردیم. به عنوان مثال خانه هنرمندان صنایع دستی یا موزه مردم شناسی را ایجاد کردیم. در عین حال مطالعات بافت تاریخی را انجام دادیم همه این کارها را همزمان با هم جلو بردیم. ما به رسانه و مخصوصا مدیا اعتقاد زیادی داریم چون می‌تواند انقلابی به وجود بیاورد. از آنچه ما غافل هستیم از نگاه یک فیلمبردار غافل نمی‌ماند. سال 92 فیلم اوزال را کار کردیم و باعث شد داشته‌هایمان را بهتر ببینیم. وقتی این داشته‌ها و ارزش‌ها به تصویر کشیده می‌شود بهتر می‌توانیم برنامه ریزی کنیم که ارزش‌های شهرمان چیست. اگر امروز بندر کنگ حرفی در مجامع دانشگاهی دارد؛ بخشی از آن به خاطر معرفی خوب و کار کردن در این زمینه است. ما حتی خودمان هزینه ساخت چند فیلم مستند را دادیم و منتظر وزارت ارشاد و صدا و سیما نشدیم. چون ما هم ذی نفع هستیم پس احساس مسئولیت کردیم.

گردشگر بی کیفیت نمی‌خواهیم

شهردار بندر کنگ درباره اقامتگاه‌های بافت تاریخی گفت: در حال حاضر در بافت تاریخی کنگ دو خانه بوم گردی داریم یک مجموعه اقامتی و گردشگری نیز در پارک کوهین داریم که 7 حجله سنتی به اقامتگاه تبدیل شده اند و برای گردشگران مورد استفاده قرار می‌گیرد و افرادی که به ما معرفی می‌شوند نیز می‌توانند از آن اقامتگاه‌ها برای مراسم ازدواج خود استفاده کنند. ما نمی‌خواهیم گردشگران بی کیفیت به بافت تاریخی وارد شوند باید کنترل شده باشد که مردم هم آسیب نبینند. بنابراین نمی‌خواهیم هر کسی با هر کیفیتی بوم گردی راه بیندازد. به همین دلیل کسی که متقاضی راه اندازی بوم گردی می‌شود باید بتواند استانداردها را رعایت کند و آموزش ببیند.

وی افزود: خانه یونسی با مالکیت دولتی در بافت تاریخی برای بوم گردی در اختیار فعالان گردشگری قرار گرفت. پس از آن خانه یوسفی به بوم گردی تبدیل شد و حالا هم سه خانه تاریخی شخصی درحال مرمت است تا به فضای اقامتی تبدیل شود. یک خانه تاریخی دیگر برای پایگاه دریانوردی و لنج سازی مرمت و به بهره برداری رسید. خانه‌ای هم برای پایگاه میراث فرهنگی بافت تاریخی بندر کنگ مرمت شد. موزه مردم شناسی هم قبل از من توسط ناخداهای قدیمی درحال تجهیز بود ما هم آن را کامل مرمت کردیم تا اکنون به عنوان موزه مردم شناسی و دریانوردی مورد استفاده قرار گیرد.

زارعی در پاسخ به اینکه اینکه چرا در خانه صنایع دستی بندر کنگ، آشپزخانه راه افتاده چون این بو و فضای بوجود آمده، با مکانی مختص به صنایع دستی در تضاد است گفت: هنرمندان صنایع دستی خیلی فروش نداشتند بنابراین می‌خواستند در کنار کاری که انجام می‌دهند، درآمد مکملی هم داشته باشند تا بتوانند مخارج این مکان را تأمین کنند. الان چند مغازه راه انداختند و کارهایی که مکمل فعالیت‌هایشان هست و حالا می‌توانند آشپزخانه مستقلی داشته باشد.

باید تعامل را یاد بگیریم

وی همچنین درباره تعامل میان میراث فرهنگی و شهرداری در بندر کنگ گفت: ما باید تعامل را یاد بگیریم زمانی که با میراث فرهنگی تعامل کنم آن وقت میراث فرهنگی به شهرداری از دیدگاه دیگر نگاه نمی‌کند بلکه می‌گوید شهرداری هم در تیم ماست. عملکرد شهرداری براساس طرح تفصیلی است و با نگاه میراث فرهنگی متضاد است ولی زمانی که نگاه‌ها در جهت حفاظت از میراث فرهنگی شهر باشد دیگر این دو نهاد با هم در تقابل نیستند. بنابراین ما در جایی سرمایه گذاری و هزینه کردیم که به عنوا مثال در تملک میراث فرهنگی بود چون معتقدیم کار برای شهر انجام شده است و مردم آن. نه برای اداره میراث فرهنگی.

زارعی بیان کرد: برای افزایش ظرفیت اقامتی بندر، هتل بوم گردی و یک هتل سه ستاره با چهار اتاق نیز افتتاح می‌شود. ما قطعا نمی‌توانیم جلوی ورود گردشگران را به بندر بگیریم اما سعی می‌کنیم با ظرفیت اقامتی مناسبی که ایجاد می‌کنیم و فعالانی که آموزش می‌دهیم کم کم زمینه جذب گردشگران با کیفیت را فراهم کنیم. تا انی بافت تاریخی شبیه به جزیره هرمز نشود و خارج از ظرفیت، گردشگر نپذیرد. به همین دلیل هر کسی که متقاضی ایجاد بوم گردی می‌شود باید بتواند استانداردهایی را رعایت کرده و آموزش ببیند. دفتر توسعه گردشگری و سرمایه گذاری شهرداری نیز برای همین کار ایجاد شده است.

استفاده از ظرفیت گردشگری کیش و قشم برای بندر کنگ

زارعی همچنین درباره استفاده از ظرفیت گردشگری جزایر و شهرهای دیگر نزدیک به بندر کنگ نیز گفت: در حال طراحی مسیری هستیم تا گردشگران از کیش و قشم بتوانند با شناور به بندر کنگ بیایند در این زمینه با مسئولان مناطق آزاد دو جزیره صحبت‌هایی نیز کرده ایم. بندر کنگ تنها شهر بندری است که در آن طرح ویژه به جای طرح تفصیلی کار می‌شود در حاشیه خلیج فارس چنین طرحی را نداشتیم. نگاه برنامه توسعه 20 ساله برای شهر و برنامه 50 ساله برای حفاظت از میراث و توسعه گردشگری داریم من معتقدم که شهردار شهر کنگ هستم نه شهردار شهرداری بندر کنگ. بنابراین اگر کاری هم در شهر انجام می‌شود همه درآمد است نه هزینه.

وی توضیح داد: ما با میراث فرهنگی برای حفاظت از بافت تاریخی همکاری کردیم اگر می‌خواستیم بافت را تخریب کنیم و چند خیابان باز کنیم، باید چندین برابر هزینه می‌دادیم اما با یک مطالعه درست آن را نگه داشتیم ضمن اینکه فرهنگ مان را هم نابود نکردیم. چون معتقدیم فرهنگ است که شهرها را از یکدیگر متمایز می‌کند. پس هر زمان روی این موضوع کار شد ما سود کرده ایم. ما معتقد نیستیم که به جای فعالیت‌های عمرانی در حال هزینه کرد هستیم چون هر روز اعتماد مردم را بیشتر به دست می‌آوریم. وقتی این اقدامات انجام می‌شود، افراد برای سرمایه گذاری راغب تر خواهند بود و ارزش زمین نیز بالاتر می‌رود. اینها برای شهر درآمد پایدار ایجاد می‌کند. ما شهری هستیم که نه بدهکاریم و نه فعالیت‌های عمرانی مان متوقف شده بلکه چون کار فرهنگی می‌کنیم؛ هر روز سود آن را می بریم.