جزئیاتی جدید از ابعاد جنگ 12 روزه / خنثی‌سازی 20 هزار حمله سایبری / تولید بنزین چقدر اضافه شد؟
در جریان جنگ 12 روزه، ایران با تکیه بر نظام پدافند غیرعامل توانست در حوزه‌های امداد و نجات، دفاع پرتوی، امنیت سایبری و رسانه‌ای، پایداری ملی و استمرار خدمات حیاتی را حفظ کند.
جنگ 12 روزه، صحنه‌ای از رویارویی همه‌جانبه در عرصه‌های نظامی، سایبری، رسانه‌ای و امدادی بود؛ اما در دل این بحران، نظام پدافند غیرعامل کشور با تکیه بر ظرفیت‌های مردمی، فناوری بومی و مدیریت هماهنگ، توانست الگوی موفقی از تاب‌آوری ملی را به نمایش بگذارد.
نجات 70 درصد مجروحان جنگ 12 روزه توسط امدادگران مردمی
در نظام پدافند غیرعامل و بر اساس سند پدافند مردم‌محور، امداد و نجات جایگاهی محوری دارد. هدف این نظام، حفظ جان انسان‌ها، تداوم خدمات حیاتی و بازگرداندن ثبات در شرایط بحران است. به‌بیان‌دیگر، امداد و نجات چهره انسانی پدافند غیرعامل است؛ جایی که مدیریت بحران، فناوری و فداکاری انسانی در قالب یک شبکه منسجم و هماهنگ به‌کار گرفته می‌شود.
این نظام بر پایه سه لایه اصلی طراحی شده اس. اول پیشگیری و آماده‌سازی که تمرکز این مرحله بر آموزش همگانی، آمایش امدادی کشور و شناسایی نقاط پرخطر برای استقرار تجهیزات و نیروهای واکنش سریع است. هدف آن، افزایش آمادگی عمومی و کاهش تلفات احتمالی در هنگام وقوع بحران است.
دوم عملیات واکنش سریع که در لحظه بحران، نیروهای تخصصی جمعیت هلال احمر، اورژانس، آتش‌نشانی و داوطلبان مردمی با محوریت اصل «زمان طلایی» وارد عمل می‌شوند؛ چرا که در این مرحله، هر دقیقه برابر با نجات یک جان انسانی است.
سوم بازسازی و بازتوانی پس از بحران که در این مرحله شامل اسکان اضطراری، ارائه خدمات درمانی، حمایت‌های روانی و بازسازی زیرساخت‌های آسیب‌دیده است و نقش مهمی در بازگشت جامعه به شرایط عادی دارد.
جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی ایران به‌عنوان بازوی اصلی این نظام، با بیش از سه‌ونیم میلیون داوطلب و 70 هزار نیروی امدادی فعال، در چارچوب «طرح آمایش امدادی کشور» فعالیت می‌کند. ناوگان مجهز به خودروهای امدادی، بیمارستان‌های سریع‌الاستقرار، تیم‌های حمایت روانی و شبکه ارتباطات بحران، ساختار پشتیبان این نظام را تشکیل می‌دهد.
تجربه جنگ 12 روزه نشان داد که در عصر تهدیدات ترکیبی، پدافند غیرعامل تنها در سازه‌ها و سامانه‌ها معنا نمی‌یابد؛ بلکه در دستان انسان‌هایی است که با دانش، ایمان و ایثار، نظام امداد و نجات را به خط مقدم پایداری ملی تبدیل کردند.
عدم نشت آلودگی هسته‌ای پس از حمله آمریکا به سایت‌های هسته‌ای
پدافند پرتوی یکی از پیچیده‌ترین و حساس‌ترین لایه‌های نظام پدافند غیرعامل کشور است؛ حوزه‌ای که در آن علم، فناوری و مدیریت بحران در هم تنیده می‌شوند تا از جان انسان‌ها و زیست‌بوم ملی در برابر تهدیدات هسته‌ای و رادیولوژیکی محافظت شود.
در سال‌های اخیر، با افزایش تهدیدات رژیم صهیونیستی و ایالات متحده علیه زیرساخت‌های هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران، شورای عالی امنیت ملی و ستاد کل نیروهای مسلح تدابیر ویژه‌ای را در قالب طرح پدافند پیش‌دستانه پرتوی طراحی و اجرا کردند. هدف این طرح، صرفاً مقابله با حادثه پس از وقوع نبود، بلکه پیشگیری از بروز پیامدها و کاهش آسیب‌پذیری پیش از تهدید بود.
در این چارچوب، اقداماتی از جمله ایجاد سامانه‌های هشدار و آشکارس پرتویی، شبیه‌سازی سناریوهای حمله و طراحی مسیرهای واکنش سریع در دستور کار قرار گرفت. یکی از مهم‌ترین رویدادهای این حوزه، رزمایش شهید حاجی‌حاتم بود که به عنوان دقیق‌ترین مانور پرتوی کشور، به‌صورت هم‌زمان در سایت‌های هسته‌ای فوردو، نطنز، کاشان و اصفهان برگزار شد.
نتیجه این رزمایش‌ها، شکل‌گیری ساختاری چندلایه و هوشمند در دفاع پرتوی بود. در این ساختار، از سامانه‌های پایش لحظه‌ای، تجهیزات خودرویی و هوایی پایش پرتو و شبکه ارتباطات امن برای انتقال داده‌های پرتوزا استفاده شد. این تمهیدات، در کنار ارتقای ایمنی تأسیسات، آموزش‌های تخصصی نیروهای عملیاتی و توسعه زیرساخت‌های فنی، توانمندی کشور را در مدیریت بحران‌های پرتوی به‌طور چشمگیری افزایش داد.
در حمله اخیر آمریکا به سایت‌های فوردو، نطنز و اصفهان که نقض آشکار معاهده NPT و کلیه مقررات بین‌المللی ایمنی هسته‌ای به‌شمار می‌رود با فعال‌سازی فوری مرکز نظام ایمنی هسته‌ای کشور، فرایند رصد پرتوی بلافاصله آغاز شد. بر اساس داده‌های ثبت‌شده در سامانه‌های آشکارس مواد پرتوزا، هیچ‌گونه نشتی یا آلودگی پرتوی در اطراف سایت‌ها مشاهده نشد.
این نتیجه، دستاورد مستقیم اقدامات پیش‌دستانه و علمی در چارچوب طرح ملی پدافند پرتوی بود؛ طرحی که نشان داد ایران در حوزه ایمنی و دفاع پرتوی، از مرحله «واکنش اضطراری» عبور کرده و به مرحله پیش‌دستی علمی و فنی رسیده است.
خنثی‌سازی 20 هزار حمله سایبری دشمن در 12 روز جنگ تحمیلی
در جریان جنگ 12 روزه، فضای سایبری کشور شاهد یکی از گسترده‌ترین و پیچیده‌ترین موج‌های حملات سایبری تاریخ خود بود. بیش از 20 هزار حمله سایبری از مبدأهای داخلی و خارجی، زیرساخت‌های حیاتی کشور را هدف قرار دادند. این حملات بخشی از جنگ ترکیبی دشمن با هدف ایجاد اختلال در خدمات عمومی، تضعیف شبکه‌های ارتباطی و مختل کردن زیست‌بوم اقتصاد دیجیتال ایران طراحی شده بود.
با آغاز درگیری‌ها، مرکز ملی فضای مجازی، وزارت ارتباطات و سایر دستگاه‌های مسئول با رویکرد پدافند غیرعامل، مدیریت بحران سایبری را در مقیاس ملی سازمان‌دهی کردند. در برخی بازه‌های زمانی، حجم ترافیک مخرب به 500 گیگابیت بر ثانیه رسید، اما شبکه ملی اطلاعات و سامانه‌های دفاع سایبری کشور با واکنش سریع و تفکیک هوشمند ترافیک مخرب در لایه‌های مختلف توانستند پایداری خدمات را حفظ کنند.
در طول این نبرد سایبری، تلاش شد هیچ‌یک از سرویس‌های حیاتی کشور از شبکه بانکی و پستی گرفته تا خدمات دولت الکترونیک و ارتباطات عمومی از مدار خدمت خارج نشود. هرچند دو بانک مورد حمله قرار گرفتند، اما با اجرای پروتکل‌های بازیابی سریع، در مدت کوتاهی فعالیت خود را از سر گرفتند.
پایداری حاصل‌شده، نتیجه‌ی اجرای الگوی پدافند سایبری چندلایه بود؛ الگویی که بر سه محور اصلی استوار است؛ اول پایش هوشمند و تشخیص سریع تهدیدات از طریق سامانه‌های ملی رصد و هشدار؛ دوم واکنش لحظه‌ای و مهار حملات در مراکز پاک‌سازی داخلی و همکاری با مراکز خارجی هم‌پوشان و سوم تداوم خدمات حیاتی بدون قطع ارتباطات عمومی و با حفظ پایداری شبکه ملی اطلاعات.
در این دوره، اگرچه 30 درصد کاهش اشتغال در بخش اقتصاد دیجیتال گزارش شد و برآوردها نشان می‌دهد که به‌طور میانگین هر دو روز بیش از یک همت خسارت به این بخش وارد شده است، اما ساختار دفاعی کشور توانست از فروپاشی شبکه‌های حیاتی جلوگیری کند.
الگوی پدافند سایبری در جنگ 12 روزه نمادی از بلوغ دفاع دیجیتال ایران بود؛ مدیریتی هوشمند و چندلایه که توانست در برابر حملات سازمان‌یافته و ترکیبی دشمن مقاومت کند، بدون آن‌که خدمات عمومی کشور به‌طور عمده متوقف شود.
رسانه ملی در خط مقدم دفاع غیرعامل و پایداری ملی
رسانه، یکی از زیرساخت‌های حیاتی ملی به شمار می‌آید؛ زیرساختی که مأموریت اصلی آن حفظ جریان اطلاع‌رسانی و تداوم ارتباط ملی در همه شرایط است. در این میان، سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران با گستره‌ای ملی و منطقه‌ای، در خط مقدم پایداری اطلاع‌رسانی کشور قرار دارد و از همین رو، صیانت از تداوم فنی و امنیتی آن بخشی از راهبرد کلان پدافند غیرعامل محسوب می‌شود.
در سال‌های اخیر، صدا و سیما بارها هدف حملات سایبری پیچیده و سازمان‌یافته قرار گرفته است؛ حملاتی که با هدف اخلال در شبکه‌های پخش، نفوذ به سامانه‌های محتوایی و تخریب اعتماد عمومی طراحی شده بودند. با این حال، با اتخاذ اقدامات پیش‌دستانه و تقویت لایه‌های دفاع سایبری، شبکه ملی رسانه توانست تاب‌آوری خود را حفظ کند و تداوم خدمات را تضمین نماید.
تهدیدها تنها به حوزه سایبری محدود نماند. در جریان جنگ 12 روزه رژیم صهیونیستی علیه کشورمان، استودیو شبکه خبر هدف حمله مستقیم نظامی قرار گرفت؛ رویدادی که نشان داد جریان اطلاع‌رسانی برای دشمنان همان‌قدر تهدیدآمیز است که یک مرکز فرماندهی نظامی.
از منظر پدافند غیرعامل، چنین رخدادهایی نشان می‌دهد که رسانه در قلب ساختار امنیت ملی کشور قرار دارد. ازاین‌رو، طراحی سامانه‌های پخش با مسیرهای جایگزین، ایجاد مراکز پشتیبان و توسعه شبکه‌های مقاوم سیگنال‌رسانی از مهم‌ترین الزامات فنی در حوزه پدافند رسانه‌ای محسوب می‌شوند.
بر همین اساس، طی سال‌های گذشته رزمایش‌های پدافند غیرعامل در سازمان صدا و سیما به‌طور مستمر برگزار شده است. این رزمایش‌ها با هدف سنجش پایداری شبکه سیگنال‌رسانی در برابر سناریوهای گوناگون تهدید از جمله قطع ارتباطات فیبر نوری، حملات سایبری و اختلال در ایستگاه‌های پخش اجرا می‌شوند. در این تمرین‌ها، شاخص‌هایی نظیر زمان بازیابی خدمات، کارایی مسیرهای جایگزین و میزان تاب‌آوری شبکه در شرایط بحرانی مورد ارزیابی قرار می‌گیرند.
پدافند غیرعامل در حوزه رسانه، صرفاً به حفاظت از زیرساخت‌های فنی محدود نمی‌شود؛ بلکه شامل صیانت از اعتماد عمومی و تداوم جریان آگاهی نیز هست. در دوران جنگ ترکیبی، خاموش شدن رسانه به معنای خاموش شدن بخشی از توان ملی کشور است؛ و از همین رو، رسانه پایدار، خود یکی از ارکان پایداری ملی به شمار می‌آید.
رشد 87 درصدی ترخیص کالاهای اساسی در میانه جنگ 12 روزه
اردیبهشت امسال اسکله شهید رجایی منفجر شد. این اسکله نقش حساسی در بازرگانی دریایی ایران دارد، به‌گونه‌ای که نزدیک به 80 درصد از کل محموله‌های تجاری از طریق این بندر به کشور صادر یا وارد می‌شوند. درست یک ماه بعد رژیم صهیونیستی به ایران حمله‌ور می‌شود، اما با تمام این مسائل در زمان جنگ 12 روزه شاهد رشد 87 درصدی ترخیص کالاهای اساسی بودیم به‌گونه‌ای که نیاز بازار بدون به‌کارگیری ذخایر راهبردی تامین شد.
افزایش 28 میلیون لیتری تولید روزانه بنزین در خلال جنگ 12 روزه
درحالی‌که دشمنان از سال‌ها قبل تحریم نفت ایران را کلید زده بودند تا از این طریق ملت ایران را تحت فشار قرار دهند، اما جنگ هم نتوانست جلوی تولید نفت ایران را بگیرد؛ بلکه تولیدبنزین به 28 میلیون لیتر روزانه افزایش یافت. از این طریق کارکرد زیرساختی کشور تداوم پیدا کرد.
بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.