جشنواره فیلم فجر | شعیبی: فیلم‌هایم سفارشی نیستند / با موضع کسانی که می‌گویند ایران را ترک کنید مسئله دارم

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، نشست رسانه‌ای فیلم سینمایی "بدون قرار قبلی" باحضور: محمود بابایی (تهیه‌کننده)، بهروز شعیبی (کارگردان)، مصطفی زمانی (بازیگر)، الهام کردا (بازیگر)، مسعود سخاوت‌دوست (آهنگساز)، کیوان مقدم (طراح لباس)، مهدی تراب‌بیگی (نویسنده)، محمد حدادی (مدیر فیلمبرداری)، صفا مهراد (تدوینگر)، امین میری (بازیگر) و حامی ترابی (بازیگر کودک فیلم) در خانه جشنواره برگزار شد.

در این نشست، بهروز شعیبی کارگردان فیلم در پاسخ به این پرسش که آیا خانواده‌ای که در فیلم به تصویر کشیده شده است، در واقعیت وجود دارند یا خیر، گفت: اگر کمی از زندگی روزمره فاصله بگیریم، بسیاری از این خانواده‌ها را می‌بینیم. ما به‌دلیل قرار گرفتن در تلاطم زندگی روزمره، چنین خانواده‌هایی را نمی‌بینیم. روابط خانواده‌ای که در فیلم می‌بینید، روابطی سالم و درست بود. این نوع خانواده‌ها در بسیاری از شهرها حتی در تهران هم وجود دارند. بنابراین ما سعی نکردیم در این‌باره تخیل کنیم یا بخواهیم چیزی را نشان دهیم که در واقعیت وجود ندارد.

وی افزود: گاهی در قصه و شکل کنش، به‌دنبال کشمکش بیرونی هستیم و گاهی چنین نیست. در فیلم‌هایی مثل "بدون قرار قبلی" قرار نیست غافلگیری عجیب یا نقطه عطفی وجود داشته باشد. این فیلم‌ها قرار است احساسی را منتقل کنند.

وی در پاسخ به این پرسش که اگر حمایت برخی نهادها و ارگان‌ها نباشد، آیا او قادر به ادامه فیلمسازی خواهد بود یا خیر، گفت: من به شما حق می‌دهم که فکر کنید من تحت حمایت ارگان‌های مختلف فیلم می‌سازم. اما باید به شما بگویم که هیچ‌کدام از این حمایت‌ها بر مبنای سفارش شکل نگرفته و پیگیری‌های من برای ساخت فیلم، باعث این حمایت‌ها شده است. من 25 سال است که در سینما هستم. اگر کارمند جایی بودم، اکنون دیگر در حال بازنشستگی بودم.

شعیبی ادامه داد: من قصه‌هایی که می‌سازم را دوست و به آنها باور دارم. هیچ‌گاه به سفارش جایی فیلم نساختم و هرگز مسیرم را عوض نمی‌کنم. من یک بار زندگی می‌کنم و به همین خاطر، حاضر نیستم این یک بار زندگی کردن را صرف انجام کارهایی کنم که دوستشان ندارم.

شعیبی درباره چرایی انتخاب پگاه آهنگرانی برای ایفای نقش اول فیلم، گفت: سینما یک رسانه و صنعت است. مواضع آدم‌ها امری حقیقی و شخصی است. من با مواضع کسی کاری ندارم. آنچه برایم اولویت دارد، ذات یک سینمای خوب و سینمایی است که پیام انسانی داشته باشد.

وی بیان کرد: هنگامی‌که دنبال بازیگر نقش یاسمین بودیم، به گزینه‌های مختلفی فکر کردیم. برای من مهم بود بازیگری این نقش را بازی کند که تا به حال چنین نقشی را بازی نکرده است؛ بازیگری که بتواند صورت تازه‌ای از این نقش نشان دهد. پگاه آهنگرانی پس‌از خواندن فیلمنامه، با هیجان پیشنهاد حضور در فیلم را پذیرفت. او حتی حاضر شد که آلمانی بخواند. آهنگرانی بازیگر با اخلاق، همراه و حرفه‌ای است.

شعیبی در پاسخ به این پرسش که آیا این فیلم پاسخی به کسانی است که مردم را برای ترک ایران ترغیب می‌کنند، گفت: ما با این موضع مسئله داریم. اینجا سرزمین ما است. اگر نگران نسل فردا هستیم، باید خوبی بکاریم تا آنها خوبی برداشت کنند.

بهروز شعیبی درباره سبک فیلمسازی خود گفت: بعد از ساخت "دهلیز" با خودم قرار گذاشتم که به سراغ ژانرها و گونه‌های مختلف بروم. در آن زمان بیشتر، پیشنهاد ساخت فیلم‌های اجتماعی را داشتم اما سعی کردم تجربه‌های مختلفی را رقم بزنم. روابط انسانی برایم بسیار مهم است و نمی‌توانم از آن جدا شوم و در همه فیلم‌هایم این مفهوم تکرار شده است.

بهروز شعیبی در پاسخ این پرسش که پیام فیلم چیست، گفت: درباره پیام فیلم بهتر است چیزی نگویم. هرچه شما برداشت کردید، درست‌ترین چیز است. از امروز دیگر فیلم متعلق به شما است و مال من نیست. من هرچه بود را در تصویر فیلم گذاشته‌ام.

بهروز شعیبی درباره اینکه چرا کشور آلمان را برای نمایش در فیلم انتخاب کرده است، گفت: ما کشورهایی که مهاجرت ایرانی‌ها به آنها زیاد بود را بررسی کردیم. به‌دنبال فضای متفاوتی با فرهنگ خودمان بودیم تا بتوانیم احساس غربت کسی که ریشه در این سرزمین دارد را بهتر نشان دهیم.

محمود بابایی تهیه‌کننده فیلم نیز درباره حمایت‌هایی که از فیلم صورت گرفته است، گفت: ما پیش‌از آغاز تولید، با چالش‌هایی مواجه شدیم که ممکن بود باعث منتفی شدن ساخت فیلم شود. اگر پشتیبانی‌های آستان قدس رضوی نبود، ما نمی‌توانستیم چنین فیلمی بسازیم. البته این پشتیبانی‌ها لزوما مالی نبوده‌اند. در مجموع، فیلم از حیث برآورد هزینه، بسیار معقول و حتی نسبتا کم‌هزینه بوده است.

این تهیه‌کننده در پاسخ به این پرسش که تیم سازنده برای فیلمبرداری سکانس‌های آلمان چند روز در این کشور حضور داشته است، گفت: حضورمان در آلمان فقط یک هفته طول کشید.

وی درباره میزان مشارکت بنیاد فارابی در ساخت فیلم گفت: من اجازه ندارم که درباره میزان مشارکت بنیاد فارابی حرف بزنم. بنیاد فارابی در راستای سیاست شفافیت‌زای خود، میزان و عدد دقیق مشارکت را در آینده منتشر خواهد کرد.

مهدی تراب‌بیگی نویسنده فیلم نیز درباره دلیل پرداختن به بیماری اوتیسم در "بدون قرار قبلی" گفت: ما به این فکر کردیم که نمود رفتار بیرونی یک فرد درون‌گرا چگونه خواهد بود. به همین‌دلیل، به موضوع اوتیسم پرداختیم که نمادی از ترسیم تشویش‌های درونی بود. یاسی در این قصه به شدت درون‌گرا است و نمی‌تواند احساساتش را بیرونی کند. بازیگر نقش الکس، نماینده آشوب‌های درونی یاسمین بود.

این نویسنده عنوان کرد: ایده اصلی فیلم، بازگشت و هویت است. فیلم می‌تواند لایه‌های زیادی داشته باشد و مفاهیم بسیاری را مطرح کند. داستان فیلم، خلوت و لاغر است و اصرار بر این بود که چنین باشد. بهتر بود که تکثر مفاهیم در فیلم وجود نداشته باشد.

مصطفی زمانی بازیگر فیلم نیز درباره دلیل کم‌کاری‌اش در سینما گفت: در دوران کرونا سعی کردم کمتر کارهایی که لوکیشن‌های داخلی داشتند، را قبول کنم. وقتی آقای شعیبی پیشنهاد بازی در فیلم دادند، دیدم بیشتر لوکیشن‌ها خارجی است و این، برایم مناسب بود.

وی افزود: نقش کوتاه بازی کردن خیلی سخت‌تر از نقش اصلی است. احساس می‌کردم که بهروز شعیبی کاراکتر را به‌خوبی می‌شناسد.

زمانی تصریح کرد: چند سال است که فیلم‌ها در محله‌هایی کار می‌شوند که من در آنها بزرگ نشدم و توانایی بازی چنین نقش‌هایی را ندارم. احساس کردم که می‌توانم این نقش را به‌شکلی بازی کنم که زیاد به فرم تبدیل نشود.

این بازیگر ادامه داد: بهروز شعیبی بازیگر بسیار خوبی است و من با او خیلی راحت بودم. او کارش را خیلی خوب بلد بود و لحظه را می‌شناخت. اختلاف سلیقه میان ما وجود داشت اما هدایت او بسیار کامل بود. من بازیگر کارگردان هستم و خودم چیزی بلد نیستم. وقتی کارگردان خوب باشد، می‌توانم خوب بازی کنم.

مسعود سخاوت‌دوست آهنگساز فیلم هم گفت: این فیلم نیاز به موسیقی ترمیمی نداشت و روایت، بدون موسیقی هم به سادگی و شاعرانگی پیش می‌رفت. آقای شعیبی اصرار داشت که موسیقی یا نقش همراهی داشته باشد و یا نقش تالیفی. به همین خاطر موسیقی در فیلم کم است.

محمد حدادی مدیر فیلمیرداری فیلم نیز گفت: سعی کردیم همه چیز را به اندازه استقاده کنیم. همیشه انتخاب‌های اولمان را برای قاب‌بندی و میزانسن کنار می‌گذاشتیم و سراغ ایده تازه‌تری می‌رفتیم.

حامی ترابی بازیگر کودک فیلم که نقش یک کودک مبتلا به اوتیسم را بازی می‌کند هم در سخنانی گفت: اوتیسم بیماری بدی است که بعضی بچه‌ها دچارش می‌شوند. باید در مواجهه با کودکان اوتیسم صبور باشیم. من تا قبل از حضور در این فیلم درباره اوتیسم چیزی نشنیده بودم اما الان با اوتیسم آشنایی کامل دارم. وقتی این بچه‌ها را می‌بینیم، باید صبور باشیم و اگر کار اشتباهی می‌کنند، از دستشان ناراحت نشویم.

کیوان مقدم طراح لباس فیلم هم در سخنان کوتاهی گفت: بعد از اینکه فیلم "روز بلوا" را دیدم، علاقه‌مند شدم که با آقای شعیبی کار کنم. وقتی او به من زنگ زد و درباره کار صحبت کردیم، فهمیدم که لوکیشن فیلم قرار است در مشهد باشد. من آشنایی زیادی با خراسان نداشتم و آقای شعیبی در شناخت خراسان کمک زیادی به من کرد.

امین میری دیگر بازیگر فیلم هم در سخنانی گفت: خوشحالم که با آقای شعیبی کار کردم. من لهجه‌های مختلف زیادی را بازی کردم و همیشه دوست داشتم نقشی با لهجه مشهدی را هم بازی کنم. لهجه مشهدی و نواختن دوتار، چالش‌هایی بود که من در این نقش با آن مواجه بودم. بازی کردن نقش یک آدم معمولی هم برایم چالش دیگری بود. آقای شعیبی در این مسیر به من کمک زیادی کرد. اینها برایم چالش‌های جذابی بودند.

وی افزود: در این فیلم، عشق جاری بود و عشق، حلقه گم‌شده جامعه ما است. اگر این عشق وجود داشت، ما شاهد وقوع چنین فاجعه‌ای برای آن دختر هفده ساله اهوازی نبودیم.

الهام کردا دیگر بازیگر "بدون قرار قبلی" نیز درباره لهجه مشهدی خود در فیلم گفت: برای صحبت کردن به لهجه مشهدی تمرین کردیم. قبل از آغاز فیلم، به مشهد رفتیم، چند خانواده مشهدی را دیدیم و با آنها گپ زدیم. آقای شعیبی لطف کردند و برایم معلم گرفتند تا لهجه مشهدی را با من کار کند. در طول فیلمبرداری هم معلم حضور داشت و اشکالات لهجه و گویشم را بیان می‌کرد.

کردا در توضیح دلیل غیبت پگاه آهنگرانی در نشست خبری فیلم، گفت: خانم آهنگرانی از همه تشکر کرد و به دلیل اینکه در سفر بود، نتوانست در اینجا حاضر شود و از این بابت، عذرخواهی کرد.