حاشیه سود 3 درصدی در صنایع لبنی!

به گزارش اقتصادنیوز؛ در دومین همایش صنعت لبنیات و صنایع وابسته که با محوریت «سرانه مصرف لبنیات» برگزاری شد؛ رضا باکری دبیر انجمن صنایع لبنی به این نکته اشاره کرد که نباید فراموش کنیم که توسعه تولید بدون توزیع عادلانه ثروت و قدرت خرید خانوار، غیرممکن است و اساسا انباشت سرمایه در بخش تولید در چنین شرایطی امکان‌پذیر نخواهد بود. در مسیر رشد توسعه و تولید بایستی سرمایه گذاری انبوه در رشد درآمد سرانه خانوار و طبقات متعدد مدنظر قرار بگیرد. در یک کلام، سرانه مصرف ریشه اصلی رشد تولید است. پس بهتر است به افزایش مصرف بیندیشم تا رشد تولید امکا ن پذیر شود.

شکل گیری و تداوم انحصار، بحران بزرگ صنعت لبنیات

در این همایش همچنین گزارشی از روزنه های امید و امکان برای سرمایه گذاری در صنعت لبنیات منتشر شد. هادی حدادی و محسن عزیزیان، به زمینه‌های ایجاد انگیزه های مهم برای ایجاد تناسب در صنعت لبنیات برای سرمایه گذاری پرداختند و به این نکته اشاره کردند که مهم ترین دلیل این مشکل به «اشباع و تراکم فضای سرمایه گذاری در صنعت در برابر کاهش تعداد و حجم مشتریان» باز می‌گردد. به گفته حدادی دلایل بالابودن موانع ورود به صنعت در برگیرنده سه موضوع می شود که در این خصوص می‌توان به «بالانبودن تمایز محصولات برای ممانعت از ورود رقبای تازه»، «پایین بودن میزان هزینه مصرف کننده برای جایگزینی محصولات تازه وارد» و «بهره مندی از سرمایه اولیه برای ورود به صنعت و تولید در مقیاس گسترده» اشاره کرد.

عزیزیان ادامه داد: برآوردهای فائو به ما می گوید تا 2030 ما با بحران جدی در تعداد گاو شیرده و نتیجتا، بهره برداری از فرآورده های صنعت لبنیات مواجه خواهیم شد.

در ادامه، حدادی به این نکته اشاره کرد که صنعت لبنی با 4 بحران جدی و بزرگ روبه روست که این موارد شامل «بحران تأمین پایدار نهاده و شیر خام»، «بهره وری پایین تولید در حلقه شیر خام»، «افزاش هزینه های تأمین و تولید در زنجیره لبنی» و «افزایش فروشگاه های آنلاین و نتیجتا، کاهش قدرت چانه زنی صنعت» اشاره کرد.

وی در ادامه گفت: حتی بازار خارجی هم برای سرمایه گذاری سهل الوصول نیست. با اینکه آن ها عموما در همین منطقه، بازاری با بیش از 5 میلیارد دلار سودِ خالص دارند، اما آمار و ارقام جهانی گویای تغییر و تحولِ ذائقه مصرف کننده عمومی بواسطه تغییر سبک زندگی است. جنبش های تغذیه ای اخیر از جمله رشد و گسترش تبلیغات گیاه خواری، باعث شده تا سلیقه عمومی به سرانه مصرف پایین تر لبنیات سوق داده شود.

 هشدار به وزیر بهداشت

محمود نجفی عرب رئیس اتاق بازرگانی تهران در ادامه مراسم ضمن ابراز امیدواری به «درمانِ وضعیت نچندان مطلوب» صنعت لبنیات، گفت: متأسفانه از سال 89 با قطع یارانه شیر برای دهک پایین و مسئله شیر مدارس دچار اشتباه بزرگی شد.

نجفی عرب با اشاره به اهمیت محصولات لبنی در سلامت جامعه گفت: تا سال 1389 با شیر مدارس و شیر یارانه ای که به سه دهک پایین جامعه تخصیص می یافت، توانستیم سرانه مصرف لبنیات را به حدود 100کیلوگرم برسانیم.

وی ادامه داد: من به وزیر بهداشت هشدار می دهم، چرا که ایشان متوجه نیست قطعِ شیر برای قشر ضعیف جامعه، چه آسیب هایی را به این طبقه وارد خواهد کرد و چگونه در رشد مغزی و فیزیولوژیکی اقشار مختلف تأثیر منفی بزرگی خواهد گذاشت. حجم بالایی از پوکی استخوانی که این سال ها شاهد آن هستیم، حاصل همین بی توجهی ها و سیاست گذاری های نادرست است. چطور است که به روغن و شکر، دو چیزی که ضد سلامت هستند یارانه می دهیم، اما برای لبنیات که این همه در سلامت و پویایی تن و روان یکایک افراد جامعه نقش مهمی ایفا می کند، یارانه که هیچ، همان شیر مدارس را هم قطع می کنیم! شخصا از تمام سران حاکمیتی خواهشمندم که جلوی چنین مسائلی را بگیرند. همه ما نیز به نوبه خودمان باید فشار بیاوریم تا مانع از این اتفاقات شویم.

رئیس اتاق بازرگانی تهران افزود: صنعت لبنیات کشور با وجود پتانسیل بسیار بالایی که دارد، تنها 5 درصد حاشیه سود دارد! کجای این مسئله منطقی است؟ در هیچ کجای دنیا حتی کشورهایی به مراتب با جمعیت هایی پایین تر که نیاز کمتری به مصرف لبنیات نسبت به ما دارند، اینگونه نیست. نجفی عرب در پایان، با انتقاد از سیاست دستوری دولت و سیستم سوبسیدی صنایع لبنی، گفت: بصورت کاملا علمی و مستند، بررسی های بسیاری انجام شده و امروز به این نتیجه رسیده ایم که سیستم رانتی - یارانه ای دولت در قبال کارخانجات و صنایع لبنی، نتیجه عکس می دهد. لذا بهترین شیوه ممکن باز گذاشتن بازار برای رقابت و دوری از انحصار است. سیاست دستوری دولت در تعیین نرخ و قیمت گذاری، نه تنها هیچ سودی به گوشه ای از صنعت لبنیات نمی رساند، که تا می تواند آن را به قهقرا نیز می برد.

حاشیه سود 3 درصدی صنعت لبنیات

محمد فاضلی، جامعه شناس و استادیار سابق دانشگاه شهید بهشتی نیز با اشاره به ملزومات بهبود در صنعت لبنیات پیامدهای مداخله دولت در قیمت گذاری، مورد ارزیابی قرار داد و به این نکته اشاره کرد که نظارت سخت دولت در قیمت گذاری محصولات لبنی بدلیل نگرانی از تاثیر افزایش قیمت بر تورم و نارضایتی مردم بوجود می آید که خودِ این مسئله، ناشی از آثار تورمی بخش پیر، شیر و تخم مرغ است. نتیجه این سیاست مداخله گر، پایین نگه داشتن حاشیه سود و کاهش انگیزه سرمایه گذاری است.

فاضلی توضیح داد: درحال حاضر، حاشیه سود صنعت لبنیات کمتر از 3 درصد است.

وی با بیان این مسئله که «کنشگری» نقش تعیین کننده ای در اصلاحات ایفا می کند، گفت: اصلاحات نیازمند سطح بالایی از تعامل (فردی و سازمانی) میان سیاست آفرینان در دولت و اصلاح جویانِ پیشرو در بخش خصوصی است.

فاضلی در پایان با اشاره به ملزومات اصلاحات در محیط پیچیده، گفت: اصلاحات مستلزم تعریف پروژه های مشترک میان بخش خصوصلی، دولت و جامعه است. هر دستور کار پروژه مشترکی نیازمند تعیین هزینه - فایده برای هر سه ضلع همکاری است. تقسیم و تسهیم هزینه - فایده برای هر اصلاح دردناکی ضروری است.

محمدمهدی برادران معاونت صنایع عمومی وزارت صمت نیز با تاکید بر لزوم توجه به امنیت غذایی، گفت: «امنیت غذایی» از محورهای اساسی توسعه سلامتی است. ما برای تأمین این مسئله تمرکزمان را روی برخی از صنایع غذایی از جمله قند و شکر، غلات و حتی لبنیات بیشتر کرده ایم که لبنیات سهم 22 درصدی دارد و از این نظر، در قیاس با دولت های قبلی پیشرفت قابل توجهی داشته است.

وی افزود: شیر پاستوریزه 30 درصد، پنیر 25 درصد، انواع ماست 20 درصد، شیر خشک 12 درصد، دوغ 4 درصد، و بستنی، خامه، کره و کشک 8 درصد از تولید صنایع لبنی را به خود اختصاص می‌دهند.

برادران با تأکید بر اهمیت افزایش سرانه مصرف لبنیات و شیر، گفت: مردم در سراسر جهان باید از شیر به عنوان منبع تغذیه مهم استفاده کنند. همانطور که پیش بینی می شود، جمعیت جهان به 9.7 میلیارد تا سال 2050 می رسد، بنابراین افراد باید به افزایش استفاده از شیر به عنوان منبع غذایی غنی برای رشد روی بیاورند، روز جهانی شیر زمان مهمی است تا درباره نوآوری ها در زمینه روش های کشاورزی و سیاست هایی که به پایداری در طول فرآیند تولید مواد غذایی و در نهایت به امنیت غذایی جهان کمک می کند، فکر شود.

برادران با ارائه آمارهای در سامانه نظارتی وزارت سمت، بیان کرد: در سامانه نظارتی وزارت بیش از 138 هزار نفر از صنف لبنیات ثبت نام کردند و پروانه صنفی دارند. بیش از 9 هزار تولیدی موجود است که تنها 1700 تا از آن ها فعال هستند. صنایع کوچک و بزرگی که در این حوزه فعالیت می کنند قریب 507 شرکت اند که با اشتغال بیش از 42 هزار نفر، سهم بسزایی در تولید انواع شیر خشک، ماست و شیر پاستوریزه در سراسر کشور دارند.

وی با اعلام افزایش میزان صادرات لبنیات کشور، افزود: میزان صادرات به کشورهای دیگر که جمع آن در سال گذشته محقق شد، به 700 میلیون دلار رسید که نسبت به سال گذشته افزایش 40 درصدی داشته است.

معاون وزیر سمت ادامه داد: در اکثر کشورها اگر یک واحد لبنی پروانه ای برای فعالیت می گیرد، می تواند تا 700 نوع محصول در حوزه های مختلف تولید کند. درصورت اعمال نظارت های تکمیلی و به شرط آنکه در چارچوب یک سند تفاهم شفاف قرار بگیرد، ایده آل ترین گزینه آن است که ما هم به این سمت برویم.

برادران با برشمردن تفاوت های اصناف تولیدی و مقوله صنعت، گفت: در کنار توجه ما به اصناف تولیدی، موضوع صنعت با آن متفاوت است؛ زیرا در صنعت صحبت از تولیدِ انبوه و بازار رقابتی است و در آن، خروجی کار بایستی بتواند کیفیت مناسب و بهداشتی داشته باشد و از قضا، تنوع سلیقه اقشار متفاوت در بازار را مورد توجه قرار دهد.

• مقایسه میزان آفلاتوکسین صنعت لبنیات آمریکا و ایران