حذف عنوان «ماما» از شبکه بهداشت
رئیس انجمن علمی مامایی ایران گفت: سایه سنگین تعارض منافع بر سر دسترسی آسان زنان کشور به خدمات مامایی به وضوح دیده می شود. مساله ای که در کنار حذف هویت ماماها در شبکه بهداشت، ماماهای کشور را آزار می دهد و خدمات مورد نیاز مادران باردار را برای مردم و بیمه‌ها گران کرده است.
ناهید خداکرمی در گفت و گو با پایگاه خبری ساعت سلامت افزود: حدود 40 هزار مامای فعال در کشور مشغول فعالیت هستند. از این تعداد حدود 18 هزار و 500 نفر در شبکه بهداشتی وزارت بهداشت کار می‌کنند و از دورترین روستاها تا بزرگترین شهرها حضور دارند.
وی گفت: با وجود خدمات بی نظیر و موثر ماماها در تامین سلامت مادران، اکثر ماماهایی که در شبکه بهداشت کشور کار می کنند. بعد از اجرای طرح تحول سلامت دچار چالش‌های هویتی بسیار زیادی شدند. چالش‌هایی که هم برای زنان باردار دردسر و مشکلات زیادی ایجاد و هم نارضایی وسیعی را در بین ماماهای کشور ایجاد کرده است.
رئیس انجمن علمی مامایی ایران ادامه داد: جمعیت 18 هزار و 500 نفری ماماها که در بخش بهداشت فعالیت می کنند. به خصوص در دوره کرونا بیشترین خدمات را به زنان باردار کشور ارائه دادند. حدود 900 هزار مادر باردار را علیه کرونا واکسینه کردند و 18 هزار زایمان را در روستاها به تنهایی انجام دادند.
وی گفت: ماماها در دورترین نقاط کشور و جاهای صعب العبور با اسب و قاطر به زنان این کشور در روستاها خدمات رسانی و از مادران باردار مراقبت می کنند تا دوره بارداری و زایمان سالمی داشته باشند.
حذف پست ماما در شبکه بهداشت بعد از طرح تحول سلامت
خداکرمی افزود: ماماها با اینکه حقوق ناچیزی در برابر خدمات خود دریافت می کنند. چون به زنان سرزمین‌مان خدمت و به سلامت خانوده‌ها کمک می‌کنند از شغل خود راضی هستند اما آنچه آنان را ناراحت و ناراضی کرده و آنان را رنج می‌دهد این است که عنوان ماما در شبکه بهداشت حذف شده و با اسم ماما کار نمی کنند بلکه با عنوان مراقب سلامت یا مراقب ماما در شبکه بهداشتی کشور حضور دارند.
رئیس انجمن علمی مامایی ایران ادامه داد: در واقع به بهانه طرح تحول سلامت، پست سازمانی مامایی را در شبکه بهداشت کشور حذف کردند تا فرزندآوری در حاشیه قرار گیرد و این مساله برای هویت حرفه‌ای ماماها رنج آور است. چرا در کشوری که مشکل آن کاهش نرخ باروری است. هویت حرفه ای ماماها را تغییر داده و نادیده گرفته‌اند؟
وی گفت: سالهاست ماماها خواستار بازگشت پست سازمانی مامایی در شبکه بهداشت هستند اما هنوز این اتفاق نیفتاده است. ماماها در شبکه بهداشتی خدمات جامع مامایی را به زنان ارائه می‌کنند، چرا باید عنوان شغلی آنان مراقب سلامت یا مراقب ماما باشد؟
خداکرمی افزود: منطقی این بود که با عنوان مامای خانواده کار کنند. تا مردم و خانواده ها به شبکه بهداشت اعتماد کنند. بارها پیش آمده که زنان صبح در شبکه بهداشت از خدمات ماما استفاده کرده. اما بعد از ظهر دوباره در بخش خصوصی به مطب ماما مراجعه کرده‌اند. وقتی از آنها می پرسند. شما صبح به ماما مراجعه کرده بودید می گویند نه آن شخص که در شبکه بهداشت بود، ماما نبود. مراقب سلامت بود.
وی ادامه داد: در تمام دنیا ماماها را با همین نام می‌شناسند. و مثل یک پزشک به او اعتماد و مراجعه می کنند. وقتی این اسم عوض می شود. اعتماد مردم به پایگاه های سلامت سلب می‌شود.
بیمه‌ها از پوشش خدمات مامایی سر باز می‌زنند
رئیس انجمن علمی مامایی ایران ادامه داد: چالش بعدی ماماها مغایرت در آیین نامه خدمات آنهاست. در قوانین کشور بر خرید راهبردی خدمات سلامت از جمله خدمات مامایی تاکید شده است. موضوع هزینه - فایده در این خرید راهبردی موثر است اما سالهاست که خدمات ماماها تحت پوشش بیمه قرار نگرفته است.
وی گفت: سازمانهای بیمه و شورا عالی بیمه همچنان از پوشش بیمه‌ای خدمات مامایی سر باز می‌زنند. و علیرغم اینکه شرح وظایف مصوب و شفاف است، یک روز می گویند، گاید لاین بنویسید. گاید لاین می نویسیم، می گویند استاندارد بنویسیند. این کارها را انجام داده‌ایم. اما باز هم با مانع تراشی ادارات فنی وزارت بهداشت از پوشش بیمه‌ای خدمات ماماها خودداری می شود. در واقع سایه تعارض منافع را در نظام سلامت علیه دسترسی آسان زنان به خدمات ماماها به روشنی می بینیم.
خداکرمی افزود: سازمان های بیمه‌گر حاضر هستند. خدمات مامایی را از متخصص با قیمت گران خریداری کنند. اما حاضر نیستند همان خدمات را از ماما خریداری کند در حالی که خدمات مامایی ارزانتر و با کیفیت است. مداخلات غیر ضروری کمتری دارد. بار مالی مردم و بیمه ها را کم می‌کند و تولدی خوشایند را برای مادران رقم می زند.
رئیس انجمن علمی مامایی ایران ادامه داد: در قانون جوانی جمعیت به طور شفاف تاکید شده که بیمه ها خدمات مامایی را خریداری کنند. در این قانون تاکید شده استاندارد خدمات مامایی تدوین شود. استاندارد این خدمات با همکاری وزارت بهداشت تدوین شده. اما همچنان هر روز به یک بهانه از پوشش بیمه‌ای خدمات مامایی سر باز می‌زنند.
وی گفت: صندوق‌های بیمه خدمات گران و غیر ضروری را به هر قیمت پوشش می‌دهند. اما خدمات مامایی را که اثربخش، ارزان و مقرون به صرفه و به نفع سلامت مادران است. و با شعار خرید راهبردی خدمات در قانون منطبق است، پوشش نمی‌دهند.
11 میلیون ویزیت مامایی به کام دیگران
خداکرمی افزود: حجم زیادی از خدمات دوران بارداری و زایمان را ماماها در کشور ارائه می کند. تعداد بسیار زیادی از زنان تمایل دارند از خدمات ماماها استفاده کنند. سال گذشته 11 میلیون ویزیت مامایی در شبکه بهداشت کشور انجام شده است و بیش از 300 هزار زایمان طبیعی در زایشگاهها انجام داده اند. حتی در سامانه نام عامل زایمان را حذف کرده اند و منافع مالی آن متعلق به دیگران است. ویزیت و زایمان را ماما انجام می دهد اما منافع مالی آن متعلق به دیگران است.
وی ادامه داد: در بخش خصوصی حدود 7 هزار مطب خصوصی مامایی و حدود 200 مرکز مشاوره مامایی فعال در کشور وجود دارد. اما چنان فشاری بر این گروه است. و سایه تعارض منافع چنان ماماها را آزار می دهد. که تحمل آن بسیار سخت شده و کسی هم به فریاد این گروه نمی‌رسد.
رئیس انجمن علمی مامایی ایران گفت: اگر مادری به ماما مراجعه کند. نسخه آن را باید آزاد حساب کند. اما اگر همین مادر به مطب پزشک مراجعه کند. بیمه خدمات آن را با دو برابر قیمت پوشش می‌دهد. هزینه سونوگرافی و هر نوع اقدام دیگر را هم پوشش می دهد. اینجاست که با یک سوال بزرگ مواجه هستیم. کدام تعارض منافع باعث سنگ اندازی در مقابل سلامت زنان کشور و آزار جامعه مامایی کشور شده است؟
وی افزود: در بسیاری از استانها مانند خراسان رضوی. مادران و زنان باردار زیادی خواستار دریافت خدمات دوران بارداری به وسیله ماما هستند. اما صدایشان به جایی نمی‌رسد. ریشه همه این مسائل در تعارض منافعی است که در سیستم وجود دارد. کسانی گایدلاین‌های وزارت بهداشت و بیمه‌ها را می‌نویسند. که خودشان در بخش دولتی و خصوصی عامل افزایش سزارین و مداخلات غیر ضروری هستند.