حذف یارانه پنهان از بودجه دولت پزشکیان؟ | احمدزاده: اصلاحات اقتصادی بدون «سرمایه اجتماعی» امکانپذیر نیست
اقتصادنیوز: موسی احمدزاده، نایب‌رئیس اتاق ایران با تأکید بر اینکه بودجه سال 1405 بدون اراده سیاسی نمی‌تواند به ابزار اصلاحات تبدیل شود، از بی‌توجهی به نظرات کارشناسی و پژوهش‌های اتاق ایران انتقاد کرد.
به گزارش اقتصادنیوز، بودجه سال 1405 از نگاه اقتصاددانان و تحلیلگران اقتصادی و البته سیاسیون بودجه ای مهم و حساس است، چه آنکه سال آینده سالی توأم با مشکلات ناشی از ناترازی ها، بازگشت تحریم های شورای امنیت، خشکسالی و... است.
موسی احمدزاده نائب رئیس اول کمیسیون اقتصاد کلان اتاق ایران در گفتگو با اقتصادنیوز با انتقاد از اینکه نقطه نظرات بخش خصوصی در بودجه کمتر لحاظ می شود، می گوید: «برای بخش خصوصی گوش شنوایی نیست، انتظار داریم بخش خصوصی را به جای مشاور، به عنوان مشارکت کننده در بودجه نویسی قبول کنند تا ببینند زمین بازی را برای آنها عوض می کنیم یا نه.»
خبر مرتبط بودجه 1405 زیر سایه تحریم، ناترازی و خشکسالی | لاهوتی: بودجه نهادهای خاص کم می‌شود | قادری: درآمدهای نفتی کاهش مییابداقتصادنیوز: با توجه به اینکه سال آینده، اقتصاد کشور و بودجه از اثرات مکانیسم ماشه و تشدید تحریم‌ها، خشکسالی و ناترازی‌ها رنج می‌برد، دو نماینده مجلس شورای اسلامی بر این باورند بودجه نهادهای خاص باید کمرنگ‌تر شود و مجلس هم باید از این موضوع حمایت می‌کند.
وی بر ضرورت ورود به اصلاحات اقتصادی تاکید دارد اما این را می گوید که؛«اگر به دنبال اصلاحات اقتصادی هستیم، انجام آن بدون سرمایه اجتماعی اصلاً امکانپذیر نیست.»
گفتگوی اقتصادنیوز را با موسی احمدزاده می خوانید.
*****
*آقای احمدزاده! بنا به تحلیل اقتصاددانان، سال آینده به دلیل بحران هایی مثل ناترازی آب و برق، خشکسالی و اثرات مکانیسم ماشه، سال اقتصادی سخت تری خواهد بود. برهمین اساس تاکید می شود بودجه 1405 با حساسیت و دقت بیشتری تدوین شود. از نگاه شما در بودجه سال آینده چه ظرافت ها و حساسیت هایی باید لحاظ شود؟
در کمیسیون اقتصاد کلان اتاق ایران با چهار نفر از اقتصاددانان و سایر کمیسیون های اتاق برای بررسی بودجه سال آینده جلساتی برگزار شد. همین‌طور با همکاری مرکز پژوهش‌های اتاق ایران، مطالعه عمیقی درباره وضعیت بودجه سال آینده به عمل آوردیم. در این مسیر، شرایط معیشت قشر کم‌درآمد و متوسط هم با کسانی که بازیگران اصلی بودجه بودند، مورد بررسی قرار گرفت. چون نمی خواهیم اتفاقی که برای بودجه 1404 افتاد برای بودجه 1405 هم تکرار شود.
بودجه سال آینده می تواند ابزار قدرتمند اصلاحات باشد اگر...
اما در این باره گوش شنوایی نیست. در کمیسیون اقتصاد کلان بارها و بارها به اتفاق تعدادی از کارشناسان، چندین اسلاید، گراف و نمودار برای بودجه تهیه کردیم اما هیچ کدام اجرایی نشد. اگر اراده سیاسی وجود داشته باشد، بودجه‌ای که می‌خواهیم برای سال آینده ارائه دهیم، می‌تواند یک ابزار قدرتمند برای اصلاحات باشد. اگر اراده‌ای هست پس راهی هم هست. اما اراده سیاسی قوی می‌خواهد.
اصلاحات اقتصادی بدون سرمایه اجتماعی امکانپذیر نیست
*براساس مطالعاتی که انجام شده و جنابعالی عنوان کردید، چه مولفه هایی باید در بودجه 1405 بیشتر مورد توجه قرار گیرد؟
باید این نکته را در نظر بگیریم که شکاف دولت و ملت را کم کنیم. یعنی چه؟ یعنی توجه به سرمایه اجتماعی. بدون سرمایه اجتماعی چه چیزی داریم؟ هیچ. اگر به دنبال اصلاحات اقتصادی هستیم، انجام آن بدون سرمایه اجتماعی اصلاً امکانپذیر نیست. شما نمی‌توانید همه فشار و درد را روی دوش مردم بیندازید، آن هم مردم کم‌درآمد یا متوسطی که پروتئین در بدنشان نیست؛ از پوشش و سبک زندگی تا راه رفتن‌شان مشخص است که شرایط مالی مناسبی ندارند. شما چهره این فرد را در کنار جامعه ای توسعه یافته ببینید؛ اصلا قابل مقایسه نیست.
اگر افراد را نگاه کنید، بار سختی ها روی دوش آنها آنقدر زیاد است که خم شده‌اند. بعد دوباره می خواهید بودجه سال آینده را روی دوش ملت بگذارید؟ اگر بار بودجه را روی جامعه بگذاریم، آسیب‌های اجتماعی هزار برابر خواهد شد.
بودجه‌ریزی درست می تواند اعتماد مردم را به دولتمردان برگرداند
*در این میان نقش بخش خصوصی چیست؟
بر اساس پژوهش های انجام شده، بودجه می‌تواند کاری کند که اعتماد و اطمینان مردم به دولتمردان سیاسی یا بودجه‌ریزان برگردد. چون سرمایه ما، سرمایه اجتماعی به خصوص جوانان دانش‌محور است. کسانی که این کشور را رها نکردند، مانده‌اند و تاب‌آوری‌شان را بالا برده‌اند. بنابراین دولت باید یک بار برای همیشه بودجه را شفاف کند.
خبر مرتبط تعامل دولت و مجلس با بخش خصوصی در بودجه 1405؟ | نجفی: مشارکتی در کار نیست، خودشان می‌بُرند و میدوزنداقتصادنیوز: رئیس کمیسیون انرژی اتاق ایران تأکید می‌کند که کشور در وضعیت جنگی قرار دارد و بودجه سال آینده تنها با واقع بینی، اصلاح هزینه کرد و تعامل واقعی دولت و مجلس با بخش خصوصی می تواند از چالش‌های پیش‌رو عبور کند.
پیش از این در جایی خوانده بودم علی طیب نیا وزیر وقت اقتصاد گفته بود: «من ثروت عمومی و دارایی‌های دولت را در خصوصی سازی نمی‌دانم چیست.» این یعنی دولت نمی داند چه دارایی هایی مثل ساختمان، جاده، بیمارستان یا بنگاه اقتصادی دارد که می تواند خصوصی سازی کند. ما در بخش خصوصی می گوییم نباید بودجه را روی دوش قشر کم درآمد بگذارند چون سرمایه اجتماعی را از دست می‌دهیم. اما اگر بودجه عادلانه و شفاف باشد، اعتماد از دست رفته مردم بر می گردد که این موضوع اراده سیاسی می‌خواهد.
به جای مکانیسم ماشه، ماشه های داخلی را حل کنید
* چه راهکاری پیشنهاد می دهید؟
در کمیسیون اقتصاد کلان اتاق ایران می توانیم دو دستی تجربه‌های علمی و تجربه‌محور را ارائه دهیم. یارانه‌های بیهوده و برج های دولت باید حذف شود. آقای پزشکیان، شما با این شعار آمدید. حالا که می‌خواهید به بازار جهان برگردید به جای مکانیسم ماشه، ماشه های داخلی را حل کنید. در بودجه کالاهای ضروری و اساسی، ارز باید به صورت تدریجی تک‌نرخی شود.
نمی توانید بگویید مالیات بخش خصوصی را زیاد می کنیم، چون 14 تا 15 درصد اقتصاد ایران مربوط به بخش خصوصی است. اگر مالیات بخش خصوصی زیاد شود، کالایش را به مردم گران تر می فروشد. بنابراین باید اقتصاد پنهان و فرار مالیاتی را به سمت و سوی اقتصاد کاملا رقابتی و اقتدارگرایانه هدایت کنیم. دولت باید هزینه‌هایش را کم و اصلاحات را از درون خودش آغاز کند.
یارانه پنهان را برای اصلاح بودجه ساماندهی کنید
اگر می‌خواهیم بودجه درست شود باید ابتدا یارانه پنهان و قاچاق را ساماندهی کنیم. در حوزه قاچاق لوازم آرایشی و بهداشتی می توانم بگویم بیش از 2 میلیارد و 400 میلیون دلار قاچاق داریم. اما اگر همین لوازم آرایشی و بهداشتی از مبادی رسمی وارد شود بودجه دولت محقق و تورم مهار می‌شود. اگر تسهیلگری صورت گیرد و قاچاق در کشور اتفاق نیفتد بودجه هم به سمت اصلاح می رود. این در حالی است که ما بیش از 25 میلیارد دلار قاچاق در کشور داریم.
بنابراین نگاه و نگرش دولتمردان باید به سمت سیستم‌سازی، شبکه‌سازی، اصل شفافیت و توزیع عادلانه ثروت به قشر آسیب‌پذیر جامعه برگردد. دولت باید بودجه برخی قسمت ها را که نیاز ندارند قطع کند یا به حداقل برساند. جایی که کارایی ندارد باید تعطیل شود. به تازگی هم زیان انباشته بانک‌ها را دیدید که بار این زیان ها روی دوش مردم است. سیاستگذار با قواعد قدیمی و بروکراسی نمی‌تواند در دنیای فناوری و انقلاب پنجم فناوری پاسخ به وضع موجود بدهد.
اگر بودجه اصلاح نشود مدیون مردم مظلوم می مانیم
اگر بودجه درست نوشته نشود، کشورهای حاشیه خلیج فارس با سرعت نور جلو می‌افتند، ما عقب می‌مانیم و مدیون مردم مظلوم می شویم. بنابراین حکمرانی باید عمیق‌تر، منصفانه‌تر و شفاف‌تر از کسانی که در اقتصاد پنهان قلدری می کنند، مالیات دریافت کند.
انتقادات اتاق ایران سازنده است نه مغرضانه. اگر تا الان به پیشنهادهای اتاق ایران گوش داده بودند کسری بودجه آرام‌آرام کم می‌شد. متخصص‌ترین اقتصاددانان در اتاق ایران همراه ما هستند؛ از تولیدکنندگان تا صادرکنندگان و تأمین‌کنندگان که نگاه جهانی دارند. با کمک این گروه می توانستیم درآمد کشور را افزایش دهیم و برای مطلوبیت به سمت توسعه حرکت کنیم.
بخش خصوصی را قبول کنند تا زمین بازی را عوض کنیم
برای بخش خصوصی گوش شنوایی نیست و به گفته رئیس کمیسیون اقتصاد کلان اتاق ایران، انتظار داریم بخش خصوصی را به جای مشاور، به عنوان مشارکت در بودجه نویسی قبول کنند تا ببینند زمین بازی را برای آنها عوض می کنیم یا نه.
* مجلس برای راهکارهای اقتصادی و بودجه سال آینده وارد تعامل با بخش خصوصی شده است؟
ما فقط صدایش را شنیده ایم. اما هنوز لایحه را ندیده ایم. در صورت ارسال لایحه بودجه، بخش خصوصی حتما نظرات خود را ارائه می‌دهد. سال گذشته اصلاحاتی روی بودجه اعمال کردیم که فقط بخش کوچکی از این پیشنهادهای بخش خصوصی البته با اصلاحات زیادی در بودجه اجرایی شد.
*دولت چطور؟ آیا در تدوین بودجه با بخش خصوصی رایزنی داشته است؟
دولت حتما با بخش خصوصی درباره بودجه رایزنی می کند اما مهم این است که اصلاحات بخش خصوصی را بپذیرد.
به نظر من هنوز در دوره منسوخ شده و تفکر قدیمی هستند. چون منافع خودشان را نگاه می‌کنند نه مصالح ملی را. اولین نکته در بودجه نویسی، آموزش و بعد امنیت است. به جای اینکه بودجه برای فلان نهاد و سازمان تصویب شود، آموزش را باید قوی کنند. وقتی آموزش قوی باشد، آلایندگی و مشکلات اجتماعی کم می‌شود. آزادی، مستلزم آگاهی است.
بعد از آموزش، بالاترین بودجه باید به امنیت ملی اختصاص داده شود. به جای اینکه بودجه در راه هایی خرج شود که هیچ بازگشت سرمایه ای ندارد، صرف رشد و توسعه فایده ایران و بهبود معیشت مردم شود.
همچنین بخوانید- کشف 2000 ماینر قاچاق + جزئیات
- خشکسالی حاصل تصمیم‌های بدون داده؛ انتقاد تند نصیرزاده از مدل حکمرانی در ایران
- آب تهران وارد وضعیت قرمز شد؛ جریمه سنگین برای مصرف‌کنندگان بی‌ملاحظه / قطع 12 تا 24 ساعته آبِ مشترکانِ بی توجه
- فرجی‌دانا: ناترازی اصلی کشور آب و برق نیست؛ ناترازی عقلانیت است / تا عقلانیت به مدیریت کشور برنگردد، توسعه رخ نمی‌دهد
