حکمتی از امام سجاد (ع)؛ "محدوده انسانیت" کجاست؟
به گزارش مشرق، محمد ایمانی، مطلبی را در کانال تلگرامی خود منتشر کرد و نوشت: این بیان حکیمانه از امیر مؤمنان (ع) در حکمت 196 نهج البلاغه است که فرمود: "کُلُ وِعَاء یَضِیقُ بِمَا جُعِلَ فِیهِ اِلَا وِعَاءَ العِلمِ فَاِنَهُ یَتَسِعُ بِهِ. هر ظرفی بدانچه در آن نهند تنگ شود جز ظرف علم که هر چه در آن نهند وسیع تر گردد". دعا و درخواست هر کس از پروردگار به اندازه ظرف وجود و معرفت اوست. حضرت زین العابدین امام علی بن الحسین (علیهما السلام) در دعای اول صحیفه سجادیه (ع)، مرز انسانیت و حیوانیت را حمد و شکر می شمارد: "... وَ الحَمدُ لِلَهِ الَذِی لَو حَبَسَ عَن عِبَادِهِ مَعرِفَهَ حَمدِهِ عَلَی مَا أَبلَاهُم مِن مِنَنِهِ المُتَتَابِعَهِ، وَ أَسبَغَ عَلَیهِم مِن نِعَمِهِ المُتَظَاهِرَهِ، لَتَصَرَفُوا فِی مِنَنِهِ فَلَم یَحمَدُوهُ، وَ تَوَسَعُوا فِی رِزقِهِ فَلَم یَشکُرُوهُ. وَ لَو کَانُوا کَذَلِکَ لَخَرَجُوا مِن حُدُودِ الاِنسَانِیَهِ اِلَی حَدِ البَهِیمِیَهِ فَکَانُوا کَمَا وَصَفَ فِی مُحکَمِ کِتَابِهِ «اِن هُم اِلَا کَالأَنعامِ بَل هُم أَضَلُ سَبِیلًا.» وَ الحَمدُ لِلَهِ عَلَی مَا عَرَفَنَا مِن نَفسِهِ، وَ أَلهَمَنَا مِن شُکرِهِ، وَ فَتَحَ لَنَا مِن أَبوَابِ العِلمِ بِرُبُوبِیَتِهِ، وَ دَلَنَا عَلَیهِ مِنَ الاِخلَاصِ لَهُ فِی تَوحِیدِهِ، وَ جَنَبَنَا مِنَ الاِلحَادِ وَ الشَکِ فِی أَمرِهِ... حَمداً یُضِیءُ لَنَا بِهِ ظُلُمَاتِ البَرزَخِ، وَ یُسَهِلُ عَلَینَا بِهِ سَبِیلَ المَبعَثِ... وَ الحَمدُ لِلَهِ الَذِی أَغلَقَ عَنَا بَابَ الحَاجَهِ اِلَا اِلَیهِ، فَکَیفَ نُطِیقُ حَمدَهُ أَم مَتَی نُؤَدِی شُکرَهُ لَا، مَتَ... امَرَنَا لِیَختَبِرَ طَاعَتَنَا، وَ نَهَانَا لِیَبتَلِیَ شُکرَنَا، فَخَالَفنَا عَن طَرِیقِ أَمرِهِ، وَ رَکِبنَا مُتُونَ زَجرِهِ، فَلَم یَبتَدِرنَا بِعُقُوبَتِهِ، وَ لَم یُعَاجِلنَا بِنِقمَتِهِ، بَل تَأَنَانَا بِرَحمَتِهِ تَکَرُماً، وَ انتَظَرَ مُرَاجَعَتَنَا بِرَأفَتِهِ حِلماً. وَ الحَمدُ لِلَهِ الَذِی دَلَنَا عَلَی التَوبَهِ الَتِی لَم نُفِدهَا اِلَا مِن فَضلِهِ... ثُمَ لَهُ الحَمدُ... حَمداً یَکُونُ وُصلَهً اِلَی طَاعَتِهِ وَ عَفوِهِ، وَ سَبَباً اِلَی رِضوَانِهِ، وَ ذَرِیعَهً اِلَی مَغفِرَتِهِ... وَ ظَهِیراً عَلَی طَاعَتِهِ، وَ حَاجِزاً عَن مَعصِیَتِهِ، وَ عَوناً عَلَی تَأدِیَهِ حَقِهِ وَ وَظَائِفِهِ. حَمداً نَسعَدُ بِهِ فِی السُعَدَاءِ مِن أَولِیَائِهِ، وَ نَصِیرُ بِهِ فِی نَظمِ الشُهَدَاءِ بِسُیُوفِ أَعدَائِهِ، اِنَهُ وَلِی حَمِید. حمد و سپاس خداوندی را که اگر معرفت حمد خویش را از بندگان خود دریغ می داشت، در برابر آن همه نعمت ها که از پس یکدیگر بر آنان فرو می‌فرستاد، آن نعمتها به کار می داشتند و لب به سپاسش نمی گشودند، به رزق او فراخ روزی می جستند و شکرش نمی گفتند. و اگر چنین می بودند، از دایره انسانیت برون می افتادند و در زمره چارپایان در می آمدند. چنان می شدند که خدای تعالی در محکم تنزیل خود گفته است: «چون چارپایانند، بلکه از چارپایان هم گمراه تر»... حمد و سپاس خداوندی را که خود را به ما شناسانید و شیوه سپاسگزاری اش را به ما الهام کرد و ابواب علم ربوبیت خویش را به روی ما گشود و ما را به اخلاص در توحید او راه نمود و از الحاد و تردید در امر وی به دور داشت... آن چنان سپاسی که تابشش تاریکی وحشت افزای قبر را بر ما روشن گرداند... حمد خداوندی را که ما را به توبه راه نمود. و اگر پرتو فضل او نبود، هرگز بدان راه نمی یافتیم... حمدی که ما را به فرمانبرداری و بخشایش او رساند و خشنودی اش را سبب گردد و آمرزش او را وسیله باشد و راهی باشد به بهشت او. پناهگاهی باشد از عذاب او و آسایشی از خشم او و یاوری بُوَد بر طاعت او و مانعی باشد از معصیت او. حمدی که ما را در میان دوستان سعادتمندش کامروا کند و به زمره آنان که به شمشیر دشمنانش به فوز شهادت رسیده اند، درآورد. همانا او سرپرست مؤمنان، و نیکو خصال است".
*بازنشر مطالب شبکه‌های اجتماعی به منزله تأیید محتوای آن نیست و صرفا جهت آگاهی مخاطبان از فضای این شبکه‌ها منتشر می‌شود.