خدا هوای ما را دارد
فرمانده یگان حفاظت محیط زیست استان تهران به همراه یکی از محیط بانان قدیمی همزمان با روز ملی محیط بان از خاطرات و خطرات این شغل گفتند.
به گزارش ایسنا فرهاد زندی - فرمانده یگان حفاظت محیط زیست استان تهران - که به همراه محمد رستگاری - معاون نظارت و پایش محیط زیست استان تهران و محیط‌بان اسماعیل جعفری در میزگرد ایسنا به مناسبت روز ملی محیط بان شرکت کرده بود، درباره وضعیت تجهیزات محیطبانان گفت: تجهیزات محیطبانان نسبت به سال‌های گذشته وضعیت بهتری پیدا کرده است و قراردادی با وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح کشور منعقد شد تا تجهیزات راهبردی محیط زیست بازنگری و این تجهیزات تقویت شود.
فرمانده یگان حفاظت محیط زیست استان تهران ادامه داد: محیطبانان به تجهیزات انفرادی از جمله جلیقه‌های ضد گلوله مجهز شده‌اند همچنین چند دستگاه موتورسیکلت و خودرو جدید، دوربین‌های فیلمبرداری نصب روی پیشانی و روی جیب لباس نیز برای محیطبانان تهیه شد. با این حال هنوز به شرایط مطلوب در زمینه برخورداری از تجهیزات نرسیده‌ایم. با این حال هم تجهیزات محیطبانان و هم آموزش‌های ارایه شده به محیط بانان برای دستگیری شکارچیان و برخورد با متخلفان نسبت به سال‌های گذشته بهتر شده است.
وی اضافه کرد: با برنامه‌ریزی‌های یگان حفاظت سازمان حفاظت محیط زیست تمام محیطبانان کشور دوره‌های آموزشی لازم را در بدو ورود گذرانده‌اند و تمام نیروها از آمادگی لازم برخوردارند. هنوز مشکلاتی وجود دارد اما این مشکلات به‌گونه‌ای نیست که بتوان گفت به محیط زیست بی توجهی شده و اتفاق جدیدی رخ نداده است. از این رو شرایط از گذشته بهتر شده است و ما از وضعیت موجود کاملا راضی هستیم.
زندی با اشاره به اینکه جلیقه‌های ضدگلوله حدود 15 کیلوگرم وزن دارند، گفت: با توجه به شرایط و وظایفی که محیطبانان در مناطق دارند و لزوم تردد آن‌ها در مسیرهای صعب‌العبور برای تعقیب متخلفان، وزن این جلیقه‌ها زیاد است و رفت و آمد را برای محیطبانان دشوار می‌کند چراکه آنان علاوه‌بر این جلیقه‌ها وزن تجهیزات، اسلحه، کوله‌پشتی، آب و غذایی که با خود حمل می کنند را نیز باید تحمل کنند بنابراین جلیقه‌های ضدگلوله برای استفاده دائمی مناسب نیستند و تنها در ماموریت‌های حساسی که امکان درگیری با متخلفان وجود دارد قابل استفاده و مناسب هستند.
رییس پارک ملی لار در پاسخ به این پرسش ایسنا که تجهیزات محیطبانان چقدر به استانداردهای جهانی نزدیک است؟ اظهارکرد: ما توقع استاندارد روز دنیا را نداریم چراکه شرایط اقتصادی محیط زیست و کشور را درک می‌کنیم. با توجه به این شرایط تجهیزات ما بد نیستند اما تعداد آن‌ها کم است. ما نمونه‌های استاندارد روز دنیا را نداشته‌ایم و تا چند سال گذشته اصلا تجهیزاتی در اختیار نداشته‌ایم بنابراین هر تجهیزاتی که در اختیار ما قرار می‌دهند را مناسب می‌دانیم و آن را به دیده منت می‌پذیریم. همین تجهیزاتی که اکنون داریم برای ما خیلی خوب است و به ما در جهت حفظ محیط زیست و جلوگیری از به شهادت رسیدن محیطبانان کمک می‌کند.
*س_بیشتر آتش‌سوزی‌های عرصه‌های طبیعی استان تهران ناشی از عوامل انسانی است_س*زندی درباره آتش‌سوزی عرصه‌های طبیعی استان تهران ضمن بیان اینکه در بیشتر این موارد عوامل انسانی دخیل بوده‌اند، اظهار کرد: با توجه به بارندگی‌های خوبی که طی سال گذشته اتفاق افتاد و همزمانی آن با شیوع ویروس کرونا که منجربه حضور کمتر مردم در عرصه‌های طبیعی شد، مراتع استان تهران در شرایط مطلوب و انبوهی به‌لحاظ پوشش گیاهی قرار گرفتند اما اکنون این مراتع خشک و مستعد آتش‌سوزی شده‌اند و کاهش محدودیت‌های کرونایی باعث هجوم مردم به بوستان‌ها و مناطق طبیعی اطراف شهرها بویژه در ایام تعطیلات شده است.
وی ادامه داد: طی سه هفته اخیر شاهد آتش‌سوزی‌های زیادی در مناطق خجیر، سرخه‌حصار و لواسان بوده‌ایم که در بیشتر موارد عوامل انسانی چه به‌صورت سهوی چه به‌صورت عمدی عامل وقوع آن‌ها بوده است. این آتش‌سوزی‌ها عمدتا اواخر هفته و طی روزهای تعطیل رخ داده و محیطبانان را درگیر اطفای حریق کرده است.
فرمانده یگان حفاظت محیط زیست استان تهران با اشاره به اینکه آتش‌سوزی‌های اخیر آسیب زیادی به مراتع استان تهران وارد کرده است، گفت: زمانی‌که مراتع و عرصه‌های طبیعی دچار حریق می‌شوند، بسیاری از گونه‌های گیاهی از بین می‌روند که برخی از آن‌ها منحصربه‌فرد و بعضی از آن‌ها منبع تغذیه حیات وحش هستند. ازاین رو این آتش‌سوزی‌ها برای سازمان حفاظت محیط زیست بسیار اهمیت دارد و حتی اگر این آتش‌سوزی‌ها در مناطق چهارگانه تحت مدیریت سازمان محیط زیست نباشد و در مناطق آزاد رخ دهد، محیط زیست اقدام به اطفای آن می‌کند.
وی تعداد آتش‌سوزی‌هایی که در عرصه‌های طبیعی استان تهران از ابتدای سال جاری رخ داده است را حدود 94 فقره برشمرد و گفت: علی‌رغم اینکه در پی این آتش‌سوزی‌ها برخی محیطبانان تا حدودی آسیب دیدند و این آتش‌سوزی‌ها هزینه‌هایی برای محیط زیست به‌همراه داشته است اما تاکنون نسبت به سال گذشته آمار آتش‌سوزی‌های استان تهران کمتر بوده و به‌لحاظ وسعت حدود 400 هکتار از عرصه‌های طبیعی استان کمتر از سال گذشته دچار حریق شده است.
رییس پارک ملی لار درباره وضعیت دسترسی محیط زیست به بالگرد گفت: اکنون سازمان حفاظت محیط زیست بالگردی در اختیار ندارد و تنها وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح و به بالگرد مجهز هستند چرا که هلیکوپتر دستگاهی تخصصی است که نیاز به خلبان، مکان و هزینه زیادی برای نگهداری دارد، همچنین استخدام متخصصان برای تعمیر و آموزش محیطبانان زمان‌بر است بنابراین فعلا بالگردی در اختیار نداریم.
*س_حمایت قضایی مهمترین دغدغه محیط بانان_س*زندی درباره مهمترین دغدغه محیطبانان اظهارکرد: حمایت قضایی مهمترین دغدغه ماست. زمانی‌که محیطبانان با متخلفان درگیر می‌شوند یا شکارچیان را دستگیر می‌کنند نیاز به حمایت قضایی و برخورد سخت قضایی با متخلفان را دارند تا متخلفان اجازه تخلف مجدد و مقاومت مسلحانه دربرابر محیط بانان را به خود ندهند. قوه قضاییه با روی کار آمدن آقای رییسی بهتر شده است و حمایت بیشتری از محیطبانان می‌کند.
وی در مورد تاثیر تصویب قانون حمایت از محیطبانان بر حمایت قضایی از آنان گفت: با اینکه برخی افراد از آن ایرادهایی می‌گیرند ولی تصویب آن برای ما خیلی مهم بود و از مشکلات ما کم کرد. این قانون شامل موضوعاتی مربوط به بیمه، حمایت قضایی از محیطبانان و به‌کارگیری سلاح است و مواردی که در این لایحه دیده شده خیلی برای ما راهگشا است.
فرمانده یگان حفاظت محیط زیست استان تهران افزود: تصویب لایحه حمایت از محیطبانان اتفاق خیلی خوبی است و ما در آینده شاهد اتفاقات بهتری خواهیم بود چراکه براساس این لایحه از محیطبانان و شغل محیط‌بانی حمایت می‌شود و دیگر متخلفان و متصرفان به خودشان اجازه نمی‌دهند با محیطبانان ما و مامورین یگان حفاظت محیط زیست درگیر شوند و به سمت آنان شلیک کنند. این لایحه دارای نواقصی است که نیاز به اصلاح دارد اما تاکنون برای ما خیلی خوب بوده و از هیچی بهتر است.
*س_یکی از دغدغه محیطبانان ترویج و احقاق شعار "80 میلیون نفر محیط‌بان" است_س*زندی یکی دیگر از دغدغه‌ها و مطالبات محیطبانان را فرهنگسازی، ترویج و احقاق شعار "80 میلیون نفر محیط‌بان" دانست و تاکید کرد: فرهنگسازی در سطح جامعه باید به‌قدری افزایش پیدا کند که شعار "80 میلیون نفر محیط‌بان" را بتواند تحقق پیدا کند و همه مردم محیط‌بان شوند.
وی در ادامه خاطرنشان کرد: محیطبانان هرچه تجهیزات خود را بیشتر و به‌روزتر کنند، متخلفان باز هم یک قدم جلوتر خواهند بود و از تجهیزات جدیدتری استفاده خواهند کرد بنابراین تنها افزایش و به‌روز رسانی تجهیزات محیط‌بانی نمی‌تواند تغییری در وضعیت محیط زیست ایجاد کند اما اگر همه مردم کشور محیط‌بان شوند؛ بدین معنی که محیط زیست به یکی از دغدغه‌های آحاد جامعه تبدیل شود کمک جدی و بزرگی به آن می‌شود.
*س_جرایم درنظر گرفته شده برای متخلفان بازدارنده نیست_س*رییس پارک ملی لار از میزان جرایم و مجازات درنظر گرفته شده برای متخلفان زیست محیطی انتقاد کرد و گفت: جرایمی که برای متخلفان در نظر گرفته می‌شود بازدارنده نیست، یک جریمه ساده یا یک حکم به متخلف داده می‌شود که متخلف با توجه به وضعیت و شغلی که دارد این جرایم خیلی برای او مهم نیست. یک جریمه 500 هزار تومانی یا یک یا دو میلیون تومانی خیلی بازدارنده نیست. از این رو متخلف به خود اجازه تخلف مجدد را می‌دهد.
وی در ادامه درباره جرایم درنظر گرفته شده برای شکارچیان حیات وحش گفت: جرایم نقدی شکار حیات وحش و گونه‌های جانوری طبق آخرین مصوبه شورای عالی حفاظت محیط زیست افزایش بیش از 50 برابری داشته است و از آن زمان سطح تخلفات در این زمینه کمتر شده است و دیگر مانند گذشته متخلفان به خود اجازه شکار غیرمجاز حیات وحش را نمی‌دهند.
زندی با اشاره به اینکه جرایم شکار حیات وحش با توجه به نوع گونه و جنسیت گونه متفاوت است، گفت: جرایم شکار رقم‌های میلیونی دارد و برای گونه‌های قوچ و میش و کل و بز از10 میلیون تا 75 میلیون تومان درنظر گرفته شده است و شاهد کاهش این تخلف بوده‌ایم. با این حال در زمینه کیفری نیاز است مجازات‌هایی برای متخلفان درنظر گرفته شود تا بازدارندگی بیشتری ایجاد کند؛ مجازاتی مانند مدتی خدمت در طبیعت و محیط زیست تا تخلفی که مرتکب شده‌اند را جبران کنند چراکه این دست جرایم همیشه بهتر جواب داده است.
وی ضمن بیان اینکه دغدغه‌ها و چالش‌ها در حوزه محیط‌بانی بسیار زیاد است، تصریح کرد: محیط‌بانی شغلی است که شما در طبیعت و بیابان و از جامعه شهری خیلی دور هستید. محیط بان در طبیعت خودش است و خودش بنابراین اگر اتفاق یا درگیری با متخلفان رخ دهد شاهدی وجود ندارد تا درباره عامل اصلی و نحوه درگیری شهادت دهد اما با تصویب لایحه حمایت از محیطبانان، آنان با توجه قوانین به کارگیری سلاح اجازه استفاده از سلاح را دارند.
*س_حقوق محیطبانان نسبت به وظایفشان خیلی کم است_س*فرمانده یگان حفاظت محیط زیست استان تهران درباره وضعیت معیشتی محیطبانان با اشاره به اینکه موضوع معیشت مساله‌ای درون سازمانی است و بستگی به بودجه و اعتبارات در نظر گرفته شده دارد، گفت: محیط‌بانی که یک هفته تا 10 روز در عرصه طبیعی حضور دارد و از خانواده و امکانات شهری دور می‌شود، اگر در عوض حمایت معیشتی شود و حقوق و مزایایی به او تعلق گیرد، حداقل خانواده‌اش از آسایش نسبی بیشتری برخوردار می‌شوند و با مشکلات مالی و اقتصادی دست و پنجه نرم نمی‌کنند. درچنین شرایطی محیط بان نیز با فکری آزاد از این گونه مسائل می‌تواند با دقت بیشتری به وظایف خود و کاری که به آن عشق و علاقه دارد،عمل کند.
وی ادامه داد: محیط‌بانی جزو مشاغل سخت در نظر گرفته نمی‌شود و با توجه به وظایف و شرایطی که در مناطق طبیعی خدمت می‌کنند نسبت به مشاغل دیگر درصد مزایای کمتری دارند. دستمزد محیطبانان نسبت به وظایفی که دارند خیلی پایین است و گاهی به 2 میلیون و 800 هزار تومان هم نمی‌رسد.
زندی افزود: بیشتر محیطبانان به‌خاطر عشق و علاقه‌ای که به کارشان و طبیعت دارند این شغل را قبول کردند و نه بخاطر حقوق و مزایای آن. از سال 96، افزایش 50 درصد حقوق ابلاغ شد و امسال اعمال شد که شرایط را کمی برای محیطبانان بهتر کرد.
*س_کمبود حدود 20 تا 30 نفر محیط‌بان در استان تهران_س*فرمانده یگان حفاظت محیط زیست استان تهران با اشاره به اینکه اکنون حدود 197 محیط‌بان در استان تهران فعالیت می‌کنند، گفت: این تعداد محیط‌بان برای استان تهران کم است و ما حدود 20 تا 30 نفر محیط‌بان کم داریم تا به استاندارد استان تهران برسیم.
وی ادامه داد: اکنون تعدادی سرباز وظیفه نیروی انتظامی در پاسگاه‌های محیط‌بانی حضور دارند و به ما کمک می‌کنند تا در مواقعی که محیطبانان برای گشت و کنترل به عرصه می‌روند با حضور در پاسگاه‌های محیط‌بانی از آن حفاظت کنند. حضور سربازان وظیفه در پاسگاه‌های محیط‌بانی تا حدودی خلا نیروهای ما را جبران می‌کند اما نیاز به محیطبانان بیشتری در مناطق وجود دارد.
زندی افزود: سال گذشته آزمونی برگزار شد و حدود 10 نفر محیط‌بان به نیروهای ما اضافه شدند و قرار است در سال جاری 10 نفر دیگر هم به نیروهای ما اضافه شوند.
*س_جنس ما محیطبانان به سختی‌ها عادت دارد، ما زاده شدیم برای زندگی در شرایط سخت_س*در ادامه این نشست اسماعیل جعفری - محیط‌بان قدیمی اداره حفاظت محیط زیست استان تهران که اکنون در پارک ملی خجیر خدمت می‌کند - گفت: محیط‌بان همانطور که از نامش بر می‌آید باید حافظ محیط زیست باشد اما باید به‌تنهایی این کار را انجام دهد بنابراین حفاظت از محیط زیست مستلزم یاری، کمک و همکاری مردم است اما متاسفانه در برخی مناطق مردم به اندازه کافی همیاری نمی‌کنند.
وی ادامه داد: همکاران بنده با حداقل امکانات و با شرایطی کاملا نابرابر با متخلفان باید از مناطق و عرصه‌های طبیعی کشور دفاع و با موتورسیکلت، لندکروز متخلفان را تعقیب کنند. من به عنوان یک محیط بان می‌گویم که همکاران من در کل ایران با حداقل امکانات، حداقل حقوق و مزایا در حال انجام وظیفه هستند.
این محیط‌بان افزود: شرایط محیطبانان نسبت به‌سال‌های گذشته خیلی بهتر شده و امکاناتی که از طرف سازمان حفاظت محیط زیست به‌تازگی به ما تزریق شده و حمایت‌های قضایی که از طرف قوه قضایی صورت گرفته است خیلی به ما کمک و دلگرم کرده است و باعث شده تا ما با شدت بیشتر و بهتری از مناطق حفاظت کنیم.
جعفری ضمن بیان اینکه ما در گذشته تنها بودیم، گفت: اکنون سرهنگ جمشید محبت‌خانی - فرمانده یگان حفاظت محیط زیست کشور - با یک فرماندهی درست و با شناخت از مشکلاتی که محیطبانان دارند تلاش کرده تا این مشکلات را برطرف کند.
وی در ادامه عدم آموزش محیطبانان در گذشته را عامل شهادت بیش از 140 تن از همکاران خود دانست و گفت: اکنون بسیاری از همکاران ما کاملا به‌لحاظ حفاظت از مناطق آموزش دیده‌اند و دوره‌های محیط‌بانی را گذرانده‌اند. همچنین به‌لحاظ قضایی ضابط قضایی هستند اما هنوز در زمینه تجهیزات و امکانات خیلی خیلی عقب هستیم.
*س_تغییر نحوه شیفت‌بندی محیط بانان_س*جعفری درباره وضعیت شغلی و شیفت کاری محیطبانان اظهار کرد: اکنون با حمایت‌هایی که از سوی سازمان محیط زیست شده است ما به‌صورت «نصف، نصف» شیفت هستیم. به عنوان مثال به ازای هر 15 روز شیفت کاری، 15 روز استراحت می‌کنند. با این حال حقوق و مزایایی که برای ما در نظر گرفته شده است، به ما آسیب می‌رساند چون هر فردی حتی محیط بان اگر دغدغه تامین معیشت خانواده‌اش را داشته باشد، نمی‌تواند به‌درستی خدمت کند.
وی ادامه داد: یک مامور محیط زیست با دو میلیون و 300 هزار تومان دستمزد ماهانه چه کاری می تواند انجام دهد؟ البته جنس ما محیطبانان به سختی‌ها عادت دارد. ما زاده شدیم برای زندگی در شرایط سخت. خانواده‌های ما نیز با تحمل همین سختی‌ها در کنار ما دارند بار می‌آیند،خانواده‌های ما نیز محیط‌بان هستند، دختر من هم یک محیط‌بان است و همیشه در زمینه‌های مختلف از جمله زباله به من تذکر می‌دهد.
*س_جان شیرینم در مقابل گلوله است_س*این محیط‌بان با اشاره به اینکه حدود 20 سال است که در سازمان حفاظت محیط زیست خدمت می‌کند، گفت: پیش از اینکه به شغل شریف محیط‌بانی رو بیاورم، کار آزاد داشتم با درآمد بسیار مکفی وعالی اما آن شغل را رها کردم و برحسب عشق و علاقه‌ای که به محیط زیست داشتم، محیط‌بان شدم.
وی بااشاره به مشکلات معیشتی محیط بانان و خانواده‌هایشان ادامه داد: دغدغه ما تنها معیشت و درآمد محیط‌بان است و همه هم می‌دانند درآمد محیطبانان خیلی کم است. شاید یکی از همکاران من 100 هزار تومان بیشتر یا کمتر از من دریافت کند. با این حال حداقل دستمزد را دریافت می‌کنیم و توقع داریم دستمزد ما را افزایش دهند و سختی کار ما را در نظر بگیرند. هیچکس نمی‌تواند تصور کند من در طول 24 روز در دشت، کوه یا بیابان با چه خطراتی مواجه هستم که اصلا نمی‌توان آن را با ریال مقایسه کرد، جان شیرینم در مقابل گلوله است.
جعفری ضمن بیان اینکه معیشت محیط‌بان حرف اول را می‌زند، خاطرنشان کرد: نمی‌خواهیم بگوییم پول، ما اگر فکر پول بودیم محیط زیست، رویارویی با متخلفان شکار و صید و گلوله را انتخاب نمی‌کردیم. تنها گلوله نیست، شبگذرانی در مناطق یعنی مواجهه با صدها نوع خطر، از امکان مواجهه با انواع حیوانات که بگذریم، احتمال وقوع حوادثی مانند پرت شدن از ارتفاع هم وجود دارد.
*س_ خدا هوای ما را دارد_س*وی در ادامه به بیان یک خاطره از خود پرداخت و گفت: در یک زمستان سخت در اوایل دهه 80 من و همسرم موفق شدیم با همدیگر یک خودرو به مبلغ 8 میلیون و 20 هزار تومان تهیه کنیم و این خودرو مایه شادی من و همسرم و فرزندم در زندگی شد.
این محیط‌بان ادامه داد: نقشه کشیدیم با این ماشین چه کنیم، اولین سفرمان کجا باشد، 24 اسفند ماه 85 با همسرم تصمیم گرفتیم صبح اساس را ببندیم بریم پابوس امام رضا، شب ساعت 3.5 نصف شب با صدای مهیب انفجار از خواب بیدار شدیم. تنها داشته من، همسر و فرزندم یک خودرو پراید بود که به وسیله یک شخص متخلف شکار و صید به آتش کشیده شد.
جعفری اضافه کرد: ظرف حمل بنزین، فندکی که با آن آتش‌سوزی ایجاد کرده بود، مستندات وقوع این جرم بود. منظورم از بیان این خاطره از بین رفتن 8 میلیون و 20 هزار تومان نیست چون داشته من همسر و فرزندم هستند. به‌عنوان یک شنونده چه احساسی به شما دست می‌دهد که زنی باردار که چندی بعد باید زایمان کند، با چنین حادثه‌ای مواجه شود؟ این مورد را شخص متخلفی انجام داد که چندی قبل از آن من به‌علت شکار غیرمجاز موفق به دستگیری و ضبط سلاح غیرمجازش شده بودم. دو مرتبه چنین پرونده‌ای را با اوداشتم و او آن شب تصمیم به گرفتن انتقام گرفت. متاسفانه یا خوشبختانه همان شب هم این فرد به‌علت بی‌مبالاتی خودش از ناحیه سر و گردن دچار سوختگی شد. این خودرو را من هنوز نگه‌داشته‌ام.
جعفری در پایان گفت: من چه خاطراتی می‌توانم به عنوان یک محیط‌بان داشته باشم؟ دغدغه خاطر؟ معیشت؟ این خاطرات من است. شما خودتان تشخیص دهید که خاطرات خوش است یا تلخ. خاطرات خوش من هم این است که همه‌اش در بیابان هستم و دلم را خوش کرده‌ام که حامی حیات وحش هستم و همیشه اثرات خوب آن را در زندگی دیده‌ام وگرنه من حقوقم را تقدیم شما می‌کنم و شما تنها یک هفته با آن زندگی کنید، نمی‌خواهد یک ماه با آن زندگی کنید. این است که خدا هوای ما را دارد.
در پایان این نشست محمد رستگاری - معاون نظارت و پایش محیط زیست استان تهران - درباره شغل محیط‌بانی گفت: محیط بانان علاوه‌بر اینکه وظیفه کمک به حفظ تنوع زیستی عرصه‌های طبیعی را دارند، دارای وظیفه دیگری هستند که کمتر به آن توجه شده است. آنان در واقع وظیفه اعمال حاکمیت دولت را در این عرصه‌ها برعهده دارند.
وی در پایان گفت: عرصه‌های بزرگی در کشور وجود دارد که هیچ دستگاه اداری یا دولتی در آن حضور ندارند و تنها نشانی که از حاکمیت کشور در آن مناطق دیده می‌شود یک محیط بان است که منطقه را حفاظت می‌کند. محیط بان در مناطق ما تقریبا باید وظیفه تمام دستگاه‌ها را انجام دهد. از این رو حضور محیطبانان در عرصه‌ها علاوه‌بر فوایدی که برای محیط زیست دارد،می‌تواند کمک‌های شایسته‌ای در جهت حفظ کشور کند و این منظری از محیط‌بانی است که باید به آن توجه بیشتری شود.
مرورگر شما از ویدئو پشتیبانی نمی‌کند. فایل آن‌را از اینجا دانلود کنید: video/mp4انتهای پیام
