خواب آشفته واشنگتن؛ ماجرای بلعیدن ثروت پادشاهی های خلیج فارس توسط اژدهای زرد
اقتصاد نیوز: انفعال واشنگتن در ارائه تضمین های امنیتی به پادشاهی های خلیج فارس، بستر را برای نزدیکی این گروه از بازیگران به چین هموار کرده است.
به گزارش اقتصادنیوز، پادشاهی های نفت خیز خلیج فارس در میانه نگرانی در مورد آینده مشارکت امنیتی طولانی مدت خود با ایالات متحده از ثروت خود برای تعمیق روابط با چین استفاده می کنند. هفت ماه پس از حضور شی جین پینگ در اولین اجلاس سران چین و خلیج فارس در ریاض، تبادلات اقتصادی بین دومین اقتصاد بزرگ جهان و کشورهایی مانند عربستان سعودی و امارات متحده عربی - فراتر از خرید نفت خام - شتاب گرفته است.
تعامل پکن با پادشاهی های خلیج فارس شتاب گرفته است
یکی از معاملاتی احتمال دارد از روابط نزدیک‌تر چین و بازیگران عرب در ماه‌های آینده منتفع شود، عرضه اولیه سهام غول بذر چینی سینجینتا به ارزش 9 میلیارد دلار در شانگهای است. به گفته منابع آگاه، مشاوران این شرکت با پکن با اعضای صندوق‌های مستقل خاورمیانه از جمله سازمان سرمایه‌گذاری ابوظبی و صندوق سرمایه‌گذاری عمومی عربستان رایزنی داشتند. بر اساس داده‌های جمع‌آوری‌شده توسط بلومبرگ، ارزش تملک و سرمایه‌گذاری‌های شرکت‌های خلیج‌فارس در چین نسبت به سال قبل بیش از هزار درصد افزایش یافته و به 5.3 میلیارد دلار رسیده است. داده ها نشان می دهد که سال جاری در آستانه تبدیل شدن به شلوغ ترین سال معامله های تاریخی از نظر تعداد است.
به گفته منابع آگاه، صندوق دارایی 280 میلیارد دلاری ابوظبی، موبادالا، در صدد افزایش فعالیت هایش در چین برای جستجوی سرمایه گذار است. دبی پس از برگزاری نمایشگاه در این کشور آسیایی شاهد افزایش حضور 24 درصدی شرکت های چینی در منطقه آزاد کالاهای خود بوده است. مقامات ریاض چین را به عنوان یک شریک ضروری برای چشم انداز 2030؛ طرح تحول اقتصادی و اجتماعی چند تریلیون دلاری ولیعهد محمد بن سلمان، توصیف می کنند. مجموعه ای از شرکت های چینی برای شهر آینده نگر «نئوم» قرارداد بسته اند. این روابط در خارج از جبهه اقتصادی نیز در حال گسترش است. در نشست دسامبر، شی پیشنهاد احیای روابط دیپلماتیک تهران و ریاض را مطرح کرد؛ خواسته ای که منجر به توافقی مهم در ماه مارس شد.
سیگنال منفی برای واشنگتن
در چنین شرایطی برخی در واشنگتن نگرانی‌هایی را مطرح کرده و می گویند که نفوذ برجسته چین در خاورمیانه می‌تواند منافع آمریکا را در درازمدت به چالش بکشد. این موضع گیری در حالی مطرح شد که ایالات متحده همچنان شریک نظامی اصلی کشورهای خلیج فارس است، با این حال ژنرال مایکل ای. کوریلا، رئیس فرماندهی مرکزی ایالات متحده، در شهادت اخیر کنگره درباره تلاش های هماهنگ چین برای تضعیف این امر هشدار داد و به افزایش نرخ تجارت و فروش تجهیزات نظامی پکن به کشورهای منطقه اشاره کرد.
حسن الحسن، پژوهشگر مستقر در بحرین در این باره گفت که نارضایتی از چتر امنیتی چند دهه ای ایالات متحده در خاورمیانه در حال شکل گیری است، رخدادی که به دلیل سیاست های غیرقابل پیش بینی ایالات متحده در ارتباط با منطقه توسط کشورهای خلیج فارس تشدید شده است. از منظر او پادشاهی های خلیج فارس روابطی را در اولویت قرار خواهند داد که در خدمت دیدگاه های اقتصادی ملی شان باشد. مقام های کشورهای خلیج فارس می گویند که نزدیکی شان به چین با هدف جایگزینی واشنگتن نیست. با این همه بر خواست جهت تعامل گسترده تر با جهان تاکید دارند. فیصل بن فرحان، وزیر امور خارجه عربستان سعودی در کنفرانس مطبوعاتی ژوئن با آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه ایالات متحده، گفت: من به این بازی حاصل جمع صفر نسبت نمی دهم. تصور می کنم همه ما می‌توانیم شراکت‌های متعدد و تعامل‌های متعدد داشته باشیم، و ایالات متحده در بسیاری از این رویکرد پیروی می کند.
تاکید پکن بر بازی برد - برد
همزمان وو سایک، نماینده سابق چین در خاورمیانه، در کنفرانسی در ماه ژوئیه در دانشگاه تسینگ‌هوا پکن، از بازیگران منطقه خواست تا از چندجانبه‌گرایی واقعی پیروی کنند. به گفته او، چین و سایر کشورها می توانند از یکدیگر بیاموزند، از یکدیگر حمایت کنند و به سمت همکاری برد - برد حرکت کنند. ماه گذشته، هزاران کارآفرین و مقام های دولتی چین برای بزرگترین گردهمایی تجاری اعراب - چینی وارد ریاض شدند. دولت عربستان سعودی گفت که تفاهم نامه هایی به ارزش بیش از 10 میلیارد دلار امضا شده است.
در همین حال، در ابوظبی، شرکت هوش مصنوعی جی -42 به ریاست شیخ طحنون بن زاید آل نهیان، مشاور امنیت ملی، چین را به عنوان بازار برتر برای استقرار سرمایه در خارج از کشور معرفی کرده است. سخنگوی G42 از اظهار نظر خودداری کرد. سخنگوی موبادالا در این باب گفت که ما همچنان به دنبال فرصت‌های امیدوارکننده در سراسر آسیا هستیم، در بازارهایی که با استراتژی بلندمدت ما همسو هستند.
مخالفت خوانی های پادشاهی های خلیج فارس
داشتن شرکای جایگزین، وابستگی قدرت های خلیج فارس به ایالات متحده را کاهش می دهد. در ماه‌های اخیر، عربستان سعودی، امارات متحده عربی و سایر تولیدکنندگان اوپک بارها از فشار برای باز کردن شیرها سرپیچی کرده‌اند، زیرا ایالات متحده به دنبال جلوگیری از تحریک بهای نفت بود. این در حالی است که واشنگتن برای احیای روابط خود با کشورهای خلیج فارس خیز برداشته است. در ماه‌های اخیر، مقام های ارشد ایالات متحده به شهر جده رفته‌اند تا با ولیعهد دیدار کرده و زمینه را برای تحقق توافق ابراهیم را هموار سازند. همزمان ایالات متحده وانمود می کند که از حضور چین در حیاط خلوت خود نگران نیست. بلینکن ماه ژوئن گفت: در رابطه با چین، ما صراحتا گفته‌ایم که از کسی نمی‌خواهیم بین ایالات متحده و چین یکی را انتخاب کند. ما صرفا در تلاش هستیم تا مزایای مشارکت خود را نشان دهیم.
نفت؛ کلید تعامل پکن و اعراب
تجارت، نفت، کلید روابط بین چین و خلیج فارس است. جریان تجاری دو طرفه بین عربستان سعودی و چین از 834 میلیون دلار در سه دهه قبل به 117 میلیارد دلار در سال گذشته افزایش یافت. بر اساس داده های جمع آوری شده توسط بلومبرگ، تجارت دوجانبه امارات و چین تقریباً صد برابر شده و به 107 میلیارد دلار در سال 2022 از 1.15 میلیارد دلار در سال 1992 رسیده است. امارات متحده عربی در بیانیه ای اعلام کرد که انتظار دارد "تجارت با چین مانند سایر شرکای کلیدی اقتصادی افزایش یابد. همزمان تعاملات در حوزه انرژی عمیق تر شده است. در آخرین معامله بزرگ، عربستان سعودی قراردادی به ارزش 3.6 میلیارد دلار برای خرید 10 درصد از شرکت پتروشیمی رونگ شنگ چین امضا کرد.
با این حال واشنگتن همچنان حامی اصلی امنیتی کشورهای خلیج فارس محسوب می شود. با این حال، ایالات متحده تمایلی برای ارائه ضمانت‌های امنیتی و تسلیحات پیشرفته به عربستان سعودی و امارات؛ تجهیزاتی چون جت‌های جنگنده F-35 ندارد. کوریلا، ژنرال ارشد آمریکایی در اظهارات خود به کنگره گفت که فروش تجهیزات نظامی چین به منطقه طی دهه گذشته 80 درصد افزایش یافته است. او درباره رقابت میان همگرایی با شرکای واشنگتن و نفوذ چین به منطقه هشدار داد. در سال 2021، امارات متحده عربی پس از رد شرایط ایالات متحده از جمله درخواست برای حذف شرکت فن آوری هواوی از شبکه مخابراتی خود، مذاکرات در مورد معامله 23 میلیارد دلاری برای خرید جت های F-35 و سایر تسلیحات را به حالت تعلیق درآورد. امارات پس از آن با خرید جت های آموزشی سبک جنگی و تهاجمی L15 چینی موافقت کرد.
چرخش جز و مدی چین در خاورمیانه
دیپلمات های غربی و مقام های اماراتی می گویند که امارات از تاخیر ایالات متحده در تقویت کمک های نظامی پس از حمله موشکی انصار الله به ابوظبی در ژانویه 2022 ناراحت است. یکی از مقام های امارات متحده عربی که خواست نامش فاش نشود در این باب گفت: هر چه آمریکا کمتر درگیر باشد، فضای بیشتری برای چین وجود خواهد داشت. یک مقام ارشد سعودی نیز خاطر نشان کرد که کشورش نیاز به کاهش تنش ها با دیگر کشورهای منطقه و یافتن شرکای دیگری برای همکاری دارد زیرا آمریکا را شریک امنیتی قابل اعتمادی نمی داند. سخنگویان دولت عربستان سعودی به درخواست ها برای اظهار نظر پاسخ ندادند.
به باور گالیا لاوی، کارشناس روابط چین و خاورمیانه در موسسه مطالعات امنیت ملی، امروز کشورهای خلیج فارس هیچ جایگزین واقعی برای ایالات متحده ندارند. چین به هیچ وجه ضمانت امنیتی نمی دهد، بنابراین بهتر است گروهی از این بازیگران با آمریکا هم صدا باشند. ویکتور گائو، نایب رئیس مرکز چین و جهانی شدن، یک اندیشکده پکن، نیز بر این باور است که چین در خاورمیانه، شاهد چرخش جزر و مدی است. پکن در موضعش انعطاف پذیر است تا بدین طریق متوجه شود طرف مقابل چه می خواهد؟
همچنین بخوانید
