داستان «خروج» از پیش تولید تا پخش اینترنتی

گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری دانشجو:

ماجرای پخش اینترنتی فیلم سینمایی «خروج» این روزها بسیار بر سر زبان‌ها افتاده و اینکه چگونه بیستمین اثر ابراهیم حاتمی کیا به این خط شکنی رسید. تمام ماجرای «خروج» از پیش تولید تا پخش اینترنتی به شکل کوتاهی در شش اپیزود در قالب گزارشی پیش روی شما قرار دارد. اپیزود اول) داستان از پاییز 97 کلید خورد. زمانی که یک فایل صوتی به ابراهیم حاتمی کیا می‌رسد. در این فایل شرح یک اتفاق مهم در یک شهر کوچک ایران روایت شده است. او تحقیقات روی ماجرا را آغاز و با بیش از 30 نفر از افراد مرتبط با واقع صحبت می‌کند. سرانجام وی تصمیم به نگارش فیلم‌نامه خروج می‌گیرد. حاتمی‌کیا نگارش فیلم‌نامه خروج را در زمستان 1397 آغاز می‌کند و فرآیند فیلم‌برداری از یکی از روستاهای شهرستان گچساران شروع و در قم به پایان می‌رسد.

اپیزود دوم) «خروج» حاتمی کیا برای سی‌وهشتمین جشنواره فیلم فجر مهیا می‌شود و برای نخستین بار در روز اول جشنواره به نمایش در می‌آید. واکنش‌ها به این فیلم متفاوت بود؛ برخی آن را ضعیف دانستند و برخی دیگر از آن به عنوان یک اثر ماندگار نام بردند. هرچه که بود همه بر بازی عالی فرامرز قریبیان در آن هم‌نظر بودند و سرانجام خروج حاتمی‌کیا موفق شد نامزد دریافت سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد، سیمرغ بلورین بهترین صدابرداری و بهترین صداگذاری، سیمرغ بلورین بهترین طراحی لباس شود و سیمرغ بلورین بهترین چهره‌پردازی و بهترین جلوه‌های ویژه بصری را هم دریافت کند. اپیزود سوم) زمان، زمان اکران است. اکران نوروز یکی از زمان‌هایی است که پای دلالان اکران وسط می‌آید و بی تعارف هرکه زورش بیشتر باشد اکران نوروز را از آن خود می‌کند. اما نوروز 99 ماجرایی دیگر دارد. کشور با اپیدمی کرونا روبرو می‌شود و سینماها تعطیل. شنای پروانه، پسرکشی، لامینور، لاله، بازیووو، خوب بد جلف2 و زن‌ها فرشته‌اند2 هفت فیلمی بودند که سهمیه اکران نوروزی گرفته داشتند و مهیای اکران می‌شدند که به یکبار ورق چرخید! و حالا این هفت تهیه‌کننده نشسته‌اند چشم انتظار پایان کرونا و تصمیمات جدید شورای صنفی و اکران فیلم‌هایشان.

اپیزود چهارم) «خروج» سهمی در اکران نوروزی ندارد. شرایط کشور بهم ریخته و فیلم‌های نوروزی هم مشخص نیست تا چه زمانی باید منتظر اکران باشند. طبیعتا فیلم‌های دیگر نیز پشت سر آنها در انتظار اکران ایستاده‌اند و صف اکران در سال 99 شلوغ می‌شود. اکنون زمان یک تصمیم مهم است. در صف انتظار برای اکران بایستی یا قواعد کلیشه‌ای سینمای ایران را برهم بزنی؟ اپیزود پنجم) دنیا بیش از یک دهه است که صنعت سینما را به پلتفرم‌های آنلاین گره زده است. نت‌فلیکس را باید پرچم‌دار اکران اینترنتی نامید. این کمپانی تولید کننده مجموعه‌های تلویزیونی آمریکایی درحالی قواعد اکران را برهم زد که تا پیش از آن فیلم‌ها تنها در صورتی برای اکران اینترنتی مجاز بودند که حداقل نود روز بین اکران در سینماهای بزرگ آمریکا و اکران اینترنتی آنها فاصله افتاده باشد. اما نت‌فلیکس این قانون نانوشته را زیرپا گذاشت و بعد از یک اکران محدود اقدام به پخش آنلاین فیلم‌هایش برای میلیون‌ها مشترکی اینترنتی کرد.

نت فلیکس در این مدت با به‌کارگیری روش‌ها و الگوهای مختلف، علاوه بر غلبه به چالش‌های تجاری، موجب احیا و درخشش گونه‌های هنری رو به انقراض هم شد؛ به طوری که باید گفت طی همین دو سال گذشته، ساخته و دیده شدن آثاری چون «رما»، «مرد ایرلندی»، «داستان ازدواج»، مستند «کارخانه آمریکایی» و... بدون سرمایه‌گذاری و الگوی تجاری نت‌فلیکس ممکن نبوده است. تا جاییکه حتی «روما» محصول نتفلیکس برنده 4 جایزه اسکار می‌شود. اپیزود نهایی) حالا اکران «خروج» در انتظار یک ریسک بزرگ است چراکه پیش‌قدم شدن برای اکران فیلم در بستر اینترنت در ایران را باید یک ریسک خلاقه نامید. ریسکی که تنها از مردی چون ابراهیم حاتمی کیا و تهیه‌کننده‌ای چون سازمان اوج برمی‌آمد. هرچند به ظاهر، این ریسک می‌تواند پرخطر باشد و برای «خروج» حاتمی کیا دردسر آفرین، اما تجارب بین‌المللی حاکی از آن است که با این شیوه اکران نیز می‌توان به موفقیت و فروش بالا رسید. حالا باید منتظر ماند و دید «خروج» حاتمی کیا از قواعد کلیشه‌ای سینما جواب می‌دهد یا خیر؟

نگارنده: مسعود کشاورز