درس‌هایی از لشکر کارگران موقت چینی
دنیای اقتصاد: اکونومیست این هفته در سرمقاله‌ای به انبوه کارگران موقت در چین و درس‌هایی که جهان می‌تواند از تجربه آنان برای صنعت و بازار کار خود داشته باشد اختصاص داده است.
گروه آنلاین روزنامه دنیای اقتصاد - فاطمه زارع‌پور: بزرگ‌ترین نیروی کار جهان تحولی شگرف را تجربه کرده است. کارگران کشاورزی و پرولتاریای صنعتی چین اکنون جزئی ازلشکر بزرگ کارگران موقت (gig workers) شده‌اند.
ده‌ها میلیون نفر از پلتفرم‌های فناوری برای یافتن مشاغل کوتاه‌مدت استفاده می‌کنند و 200 میلیون نفر، یعنی 40 درصد نیروی کار شهری، در این گروه کاری جای گرفته‌اند.
چین، به دلیل پذیرش زودهنگام «سوپراپ‌ها» که جنبه‌های مختلف زندگی مردم را سازمان‌دهی می‌کنند، میزبان پیشرفته‌ترین اقتصاد «گیگ» (مشاغل موقتی) در جهان است.
امروزه 84میلیون نفر در این کشور در مشاغل مبتنی بر پلتفرم‌های آنلاین، از جمله رانندگان تاکسی اینترنتی و پیک‌های تحویل غذا، مشغول به کارند.
یکی از دلایل پیدایش ارتش کارگران موقت، تمایل شرکت‌ها به انعطاف‌پذیری است. فناوری نیز نقش مهمی ایفا کرده است.
اپلیکیشن‌های گوشی هوشمند سفارش‌های مشتریان را با رانندگان هماهنگ می‌کنند و در بخش تولید، فناوری بسیاری از وظایف پیچیده‌ای را که پیش‌تر نیاز به تجربه داشت، خودکار کرده است.
با وجود مزایای منحصر به‌فرد این دسته از مشاغل در راحتی کار و جذب سریع، کارگران موقت با چالش‌های جدی نیزمواجه‌اند. بدون رابطه‌ای پایدار با کارفرما، کارگران جوان‌تر مهارت‌های لازم برای موفقیت در زندگی را کسب نمی‌کنند.
پس از ترک زادگاه‌های روستایی، ممکن است نتوانند در شهرهایی که به‌صورت موقت کار می‌کنند، ریشه بدوانند. بدون مدرک اشتغال پایدار، ممکن است تحت نظام ثبت خانوار چین (هوکو) از دسترسی آسان به خدمات عمومی شهری محروم شوند.
حتی اگر نظام سیاسی و اجتماعی چین بسیار متفاوت از سایر نقاط جهان باشد، تجربه چین ارزش مطالعه دارد. بسیاری از کشورها، به‌ویژه در آسیای در حال توسعه، آرزوی تکرار موفقیت تولیدی چین را دارند.
کمبود فرصت‌های شغلی یکی از دلایل اعتراض جوانان در چندین کشور آسیایی علیه خودخواهی رهبران سیاسی‌شان است.
اکونومیست می‌نویسد: یک درس از چین این است که نباید بیش از حد به تولید وابسته شد. کشورهایی که قدرت صنعتی را از دست داده‌اند یا هرگز به آن نرسیده‌اند، تصور می‌کنند مشاغل کارخانه‌ای می‌توانند اشتغال پایدار، افزایش دستمزد و ثبات اجتماعی فراهم کنند.
درس دوم اینکه تلاش برای حذف کارهای موقت به امید جایگزینی با مشاغل دائم بی‌فایده است. جایگزین واقعی این دسته از مشاغل اغلب بیکاری است.
درس نهایی این است که دولت‌ها باید قرارداد اجتماعی را بازنگری کنند تا کار موقت تا حد ممکن سودمند شود. به عنوان مثال هند کارگران پلتفرم‌های آنلاین را به ثبت‌نام برای دریافت مزایایی مانند بیمه حوادث و در نهایت مراقبت‌های بهداشتی تشویق می‌کند.