دوستی با چاشنی خیانت / در کوچه پس کوچه‌های شبکه‌های اجتماعی چه می‌گذرد؟
دوستی های اینترنتی و برقرار کردن ارتباطات خارج از قاعده در فضای مجازی یا شبکه های اجتماعی از نمونه آسیب های اجتماعی به شمار می رود که در طول یک دهه گذشته با سیر و شتاب فزاینده ای روبرو شده است، معضلی که عمدتا به نتایج ناگوار و شکست های عمیقی ختم می شود.
به گزارش خبرنگار گروه اجتماعی باشگاه خبرنگاران جوان، ارتباطات اینترنتی و یا تعاملات میان دو جنس مخالف در شبکه های مجازی یا اجتماعی از نمونه معضلاتی است که در طول سالیان اخیر با هزینه های سنگین روحی، عاطفی و شکست های خسارت باری همراه و همگام شده است.
البته نباید از نظر دور داشت که اساسا انسان موجودی اجتماعی است که فارغ از هرگونه تفکیک جنسیتی، نیازمند به ارتباط و رابطه اجتماعی است و سلب چنین امری از انسان، اجتناب ناپذیر به نظر می رسد. لذا آنچه که باعث تحمیل خسارات و شکست های سنگین روحی، روانی، عاطفی اجتماعی و فرهنگی می شود، مشمول روابطی است که چارچوب ها، هنجارها و اصول و قواعد رایج و شایع در نظام ارزشی و فرهنگی جامعه ای همچون ایران در آن لحاظ نمی شود.
زهره کولیوند، جامعه شناس و آسیب شناس مسائل اجتماعی در گفت و گو با خبرنگار گروه اجتماعی باشگاه خبرنگاران جوان، در تشریح و واکاوی الزامات و آسیب های ارتباطات اجتماعی در فضای مجازی اظهار داشت: میل به پیشرفت و توسعه یکی از نیازها و اهداف جدی تمامی انسان ها به شمار می رود و به واقع می توان گفت فرد فرد جامعه به انحای مختلف تلاش می کنند تا با پیمایش مسیری که به زعم آنها صحیح و اصولی است به موفقیت و پیشرفت مورد نظر خویش نائل شود.
وی افزود: ز این رهگذر، تعاملات و ارتباطات اجتماعی یکی از اصلی ترین ضروریات و الزامات حصول پیشرفت، پویایی، توسعه و بالندگی است و در فقدان این امر، عملا تحقق اهداف مورد نظر میسر و امکان پذیر نخواهد شد.
جامعه شناس و آسیب شناس مسائل اجتماعی عنوان کرد: در این میان، استفاده از فناوری های روز، ابزار و ظرفیتی محسوب می شود که با اتکای به آن به نحو شایسته و موثرتری اهداف تعریف و طراحی شده در اذهان افراد را قابل حصول می کند.
وی افزود: تردیدی وجود ندارد که فضای مجازی یکی از نقاط عطف قرن21 به شمار می رود و قطعا در آینده و در بررسی و مطالعه تاریخ علم، از فضای مجازی به عنوان اصلی ترین رکن توسعه و پیشرفت بشریت در دوران معاصر یاد خواهد شد.
کولیوند عنوان کرد: در میان مزایا و ثمرات غیر قابل انکار فضای مجازی، آسیب ها، مخاطرات و چالش های بسیاری نیز وجود دارد که با اندکی تامل به روشنی در می یابیم بسیاری از ناهنجاری های اجتماهی به واسطه سوء استفاده، کژ فهمی و یا برخی از انگیزه ها و تمایلات انحرافی در شبکه های اجتماعی و فضای مجازی ظهور و بروز پیدا می کند.
وی افزود: به تعبیری می توان گفت فضای مجازی، بستر و عرصه ای است آکنده از فرصت ها و تهدیدات متعدد و متکثر که می تواند زمینه صعود یا سقوط انسان ها را فراهم سازد.
جامعه شناس و آسیب شناس مسائل اجتماعی عنوان کرد: البته تفسیر سقوط یا صعود یا فراز و نشیب سرنوشت انسان ها یا طبقات اجتماعی در قالب فرهنگ و ارزش های حاکم بر جامعه معنا پیدا می کند و ممکن است برخی از آسیب های فعلی در جامعه ایران، به عنوان دغدغه جدی و معضل اجتماعی جوامع دیگر مطرح نباشد و یا بالعکس، اما به هر ترتیب صعود یا سقوط هر جامعه ای بر اساس خوانشی که از فرهنگ، ارزش ها و بایدها و نبایدهای مرسوم و مصطلح در آن وجود دارد تعبیر و معنا می شود.
وی افزود: با این اوصاف، استفاده و بهره گیری از فضای مجازی باید در قالب فرهنگ و عرف حاکم بر جامعه معنا و مفهوم پیدا کند و از این منظر هر آنچه که هنجارهای موجود و مرسوم را زیر سوال ببرد تهدیدی بالقوه و جدی محسوب می شود که جامعه را به تدریج با چالش های عدیده ای مواجه خواهد ساخت.
کولیوند گفت: لازمه مصونیت و دفع تهدیدات اجتماعی در فضای مجازی استفاده صحیح، موثر و کارآمد از این ظرفیت است، امری که خوب و بد آن در قالب فرهنگ و عرف مرسوم و رایج در جامعه مفهوم پیدا می کند.
وی افزود: متاسفانه بعضا در میان قشر جوان و نوجوان، افراد و گروه هایی در شبکه های اجتماعی یا فضای مجازی حضور پیدا می کنند که بدون درکی صحیح از فرصت های سازنده این فناوری ها در رشد وتوسعه فردی و اجتماعی، بصورتی مخرب نقش آفرینی می کنند که دوستی های نابهنجار از نمونه این معضلات به شمار می رود.
کولیوند گفت: چرایی و ریشه یابی گرایش و تمایل جوانان یا نوجوانان به برقراری ارتباطات ناهنجار در فضاهای مجازی به یک عامل خاص و منفرد خلاصه نمی شود و به واقع انگیزه ها و دلایل متعدد و متنوعی را می توان برای آن تشریح و تعریف کرد.
جامعه شناس و آسیب شناس مسائل اجتماعی عنوان کرد: اما آنچه که ضریب تمایل و گرایش چنین افرادی را برای حضور در فضاها و شبکه ای اجتماعی تشدید می کند به کنترل نسبتا ضعیفی بازمی گردد که در فضای مجازی شاهد آن هستیم و به واقع پنهانی بودن شخصیت و هویت افراد، بستری را فراهم می کند تا افرادی که مستعد برقراری چنین ارتباطاتی هستند با آزادی عمل هر چه بیشتری به اهداف و خواسته های خویش دست یابند.
*از اعتماد به نفس ضعیف تا مسکنی برای کاهش دردهای روحی و روانی
راضیه اشرف آبادی، روانشناس و کارشناس امور خانواده درگفت وگو با خبرنگار گروه اجتماعی باشگاه خبرنگاران جوان، در تشریح و واکاوی دلایل و عوامل موثر در ترغیب برخی جوانان به برقراری ارتباط در فضای مجازی یا شبکه های اجتماعی عنوان کرد: یکی از عوامل تاثیر گذار در تشویق و تشدید تمایل جوانان و نوجوانان به حصول چنین ارتباطاتی در فضای مجازی را باید در اعتماد به نفس ضعیف آنها جستجو کرد.
وی افزود: گمنامی و پنهان بودن شخصیت و مناسب و مهیا بودن فضا برای طرح ادعاهایی واهی، کاذب و دروغین و شخصیت سازی های کاذب از ویژگی ها و مختصات فضای مذکور به شمار می رود.
روانشناس و کارشناس امور خانواده عنوان کرد: به واقع در چنین بستر و شرایطی افراد ضعیف النفس قادر هستند در راستای تمایلات و نیازهای درونی خویش، نسبت به برقراری ارتباطات دوستانه اقدام کنند.
اشرف آبادی گفت: البته طرح این موضوع به این معنا نیست که لزوما هر آنکس که در این فضا حضور پیدا می کند ضرورتا در جهت و مسیر ناصحیح گام بر می دارد، اما نمی توان این واقعیت را نیز انکار کرد که به هر حال بستر مورد اشاره برای عده ای از افراد و گروههای اجتماعی فضایی مناسب برای نائل شدن به اهداف خاص خویش محسوب می شود.
وی افزود: تنوع و گستردگی مخاطبان از دیگر ویژگی های فضای مجازی به شمار می رود و به واقع فرد در آن قادر است با تعداد بسیاری از مخاطبان و کاربران ارتباط برقرار کند و این ویژگی برای افراد تنوع طلب، فرصت ویژه ای محسوب می شود که می توانند نسبت به برقراری ارتباط در دامنه وسیع تری اقدام کنند.
روانشناس و کارشناس امور خانواده گفت: کم نیستند افراد شکست خورده و سرخورده ای که حضور در این فضا را به مثابه مسکنی برای کاهش و التیام زخم ها و دردهای روحی، روانی، عاطفی و درونی خویش می پندارند و از این طریق تلاش می کنند نیازهای خود را تامین کنند.
وی عنوان کرد: تجربه ثابت کرده که بسیاری از ارتباطات اینچنینی به تدریج به محل و عاملی برای بروز و تشدید آسیب های جدی و عمیق تر مبدل می شودکه ثمره و نتیجه ای جز انزوا، افسردگی، خستگی روحی و روانی، نا امیدی دلسردی و... در پی ندارد.
اشرف آبادی در خاتمه یادآور شد: آموختن و فراگیری سواد رسانه ای و کسب مهارت های زندگی از ضروریاتی است که باید به عنوان اولویتی ویژه در دستور کار مراکز و نهادهای آموزشی و تربیتی جامعه قرار گیرد، در غیر این صورت در عصری که هر روز شاهد عرضه فناوری های جدیدتر و به روز تر در حوزه ارتباطات و فضای مجازی هستیم، ضریب و دامنه آسیب های مرتبط با این حوزه با افزایش هر چه بیشتری همراه خواهد شد.
انتهای پیام /