دو راهکار ایران برای حفظ منافع خود در مقابل غرب از نگاه فارن افرز

به گزارش ایسنا، مجله آمریکایی فارن افرز در گزارشی درباره رویکرد دولت جدید ایران در قبال از سرگیری مذاکرات وین و احیای توافق هسته‌ای نوشت: هم‌زمان با آماده شدن آمریکا و ایران برای مذاکرات احیای توافق هسته‌ای که واشنگتن در سال 2018 از آن خارج شد، حکومت ایران زمینه را برای سیاست جسورانه و قاطع جدیدی آماده می‌کند. ایران بر این باور است که رفتار واشنگتن فریب‌کارانه و نوعی بی‌حرمتی بوده است، و بنابراین بر ایجاد اهرم فشاری اقتصادی و نظامی در قبال دشمن همیشگی‌اش متمرکز شده است.

فارن افرز در ادامه با اشاره به این که ایران گفته است مذاکرات وین به زودی در ماه نوامبر از سر گرفته خواهد شد، نوشت: اگرچه دولت رییسی ممکن است آمادگی مشارکت در مذاکرات را داشته باشد، احیای برجام رکن اصلی سیاست خارجی آن را تشکیل نمی‌دهد. ایران تحت سیاست‌های رئیس جمهور جدیدش یک موضع هسته‌ای جدید اتخاذ کرده است که در برگیرنده دو موضوع اصلی است: بالا بردن توان خود برای تلافی در قبال آمریکا در صورتی که در توافق‌هایش پیمان‌شکنی کند و جداکردن منافع اقتصادی کشور از برجام، به واسطه پایه‌ریزی اقتصاد متکی به خود و متمرکز بر آسیا.

این مجله می‌افزاید: مقامات محافظه‌کار تهران از منافعی که قرار بود به واسطه برجام نصیب ایران شود مایوس شده‌اند و حالا از طریق تقویت صنایع داخلی خود و برقراری روابط جدید با قدرت‌های آسیا به دنبای شکل دادن اقتصادی مقاوم در برابر تحریم‌ها هستند. رئیسی همچنین بر این عقیده است که آمریکا با وجود احیا شدن برجام هم هنوز به محدود نگه داشتن ایران متعهد خواهد ماند، بنابراین، او بر تقویت اهرم‌های فشار نظامی و اقتصادی ایران به منظور حفظ منافع ایران تمرکز می‌کند. در واشنگتن نیز احتیاط نسبت به «پلان B»[نقشه دوم، روی آوردن به گزینه‌های دیگر در قبال ایران از جمله اقدام نظامی] رواج بیشتری یافته است اما برای ایران، پلان B در واقع از همان اول پلان A[نقشه اول] بوده است.

در ادامه گزارش فارن افرز آمده است: ایران شاهد یک نوع عدم تقارن در چارچوب برجام است. تعهدات ایران برای محدودسازی فعالیت‌های هسته‌ای‌اش دارای معیارهای فنی شفافی در متن برجام هستند که توسط آژانس بین‌المللی انرژی اتمی قابل راستی‌آزمایی است. اگرچه هیچ دستوری وجود ندارد تا منافعی را مشخص کند که ایران با لغو تحریم‌ها از آن‌ها بهره‌مند خواهد شد. علاوه بر این، اگرچه تهران در صورت ترک توافق با بازگردانی سریع تحریم‌ها مواجه خواهد شد، واشنگتن هنگام نقض تعهداتش در توافق و خروج از آن، با هیچ تنبیه جدی‌ای مواجه نشد.

این گزارش آورده است: در نتیجه، ایران نگران است در صورت بازگشت به پایبندی کامل به توافق، بدون کسب منافع وعده‌داده شده اهرم فشار هسته‌ای‌اش را از دست بدهد. این دقیقا اتفاقی است که در سال 2015 و هنگام اعلام شدن حصول توافق هسته‌ای افتاد. ایران به سرعت برنامه هسته‌ای‌اش را طبق توافق محدود کرد، 98 درصد اورانیوم غنی شده‌اش را به خارج از کشور فرستاد و بازرسی ارتقا یافته آژانس را قبول کرد. اگرچه شرکت‌های بین‌المللی و نهادهای مالی هنوز هم آن موقع به خاطر عدم اطمینان از این که آیا تحریم‌ها به طور دائمی لغو شده‌اند یا نه، از بازار ایران دور ماندند و تردید آن‌ها درباره همکاری تجاری با ایران پس از انتخاب شدن دونالد ترامپ به عنوان رئیس جمهور آمریکا و خروج او از برجام تایید شد.

گزارش این کجله می‌افزاید: ایران اکنون با وضعیتی مشابه مواجه است. نگران این است که بازگشت دوباره آن به پایبندی کامل، هیچ منفعت ملموسی نداشته باشد. مقامات آمریکایی می‌گویند آماده گفت‌وگو درباره راه‌های پرداختن به این نگرانی‌ها هستند اما نمی‌توانند تضمین دهند آمریکا پس از پایان دوره جو بایدن به عنوان رئیس جمهور آمریکا، از توافق خارج نخواهد شد.

این گزارش همچنین آورده است: اولین اصل سیاست خارجی دولت رئیسی ایجاد و حفظ اهرم فشار به منظور ممانعت از بدعهدی واشنگتن در هرگونه توافق است که می‌تواند دوباره شوکی اقتصادی به میلیون‌ها ایرانی وارد کند. ایران در حال فرستادن سیگنال‌هایی مبنی بر این است که آمادگی تلافی سریع هر گونه اعمال فشار، خرابکاری یا حمله را دارد. به طور مثال، همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را کاهش داده است.

فارن افرز همچنین می‌نویسد: دومین اصل دولت رییسی جداکردن اقتصاد کشور از مذاکرات برجامی است. اگرچه دولت قبلی ایران امیدوار بود از برجام به عنوان وسیله‌ای برای گشودن بازار ایران به روی شرکت‌های خارجی استفاده کند، تیم رئیسی مصمم است با تقویت روابط اقتصادی‌اش با چین، روسیه و همسایگانش ایران را از تاثیر تحریم‌ها دور کند. دولت جدید ایران می‌گوید 40 درصد سیاست خارجی‌اش را به دیپلماسی اقتصادی و تجارت خارجی معطوف کرده است. برجام احیا شده می‌تواند روابط اقتصادی و امنیتی ایران با شرق را تسهیل کند، به ویژه پس از عضویت اخیرش در سازمان همکاری شانگهای اما حتی بدون توافق هسته‌ای هم ایران کشورهایی غیر از آمریکا را شرکای تجاری قابل اعتمادتری می‌داند.

انتهای پیام