راهکار ایران برای مقابله با هژمونی غرب چیست؟

به گزارش مشرق، راهبرد معاصر نوشت: امروزه به باور بیشتر کارشناسان حوزه بین‌الملل نظم جدیدی از معادلات جهانی در حال شکل گیری و موازنه قدرت از غرب به شرق در حال انتقال است. بر این اساس به زودی باید با هژمونی غرب بر نظام جهانی خداحافظی کرد.

در این معادلات ایران نقش دوچندانی خواهد داشت و باید با موج تغییر در نظم جهانی جایگاه و راهبرد خود را به درستی تعریف کند.

علی فکری، معاون وزیر امور اقتصادی و دارایی درباره نقش ایران در تحولات نظام بین الملل به «راهبرد معاصر» گفت: عضویت ایران در سازمان‌هایی نظیر همکاری شانگهای و بریکس را نباید دست کم گرفت. این تعاملات نشان می‌دهد جمهوری اسلامی ایران در حوزه نرم افزاری در حال توسعه و پیشرفت است و چیزی که از سالیان گذشته در بستر فکر و اندیشه مطرح شده بود، در وادی عمل به وقوع خواهد پیوست.

وی افزود: برخی مقام های دولت های گذشته می‌گفتند اگر به سازمان همکاری شانگهای بپیوندیم، موازنه با ناتو به هم می‌خورد و باید همچنان موضع میانه داشته باشیم، اما امروز دیگر همانند گذشته نیست و در معادلات جهانی نقش تصمیم ساز داریم. هم اکنون در حوزه راهبردی و سیاسی شرکای خود را شناخته‌ایم و با قدرت های نوظهور در حال مبادله هستیم.

معاون وزیر امور اقتصادی و دارایی با بیان اینکه در عرصه بین الملل کشوری دارای حرف است که بتواند آورده‌ای برای عرضه داشته باشد، عنوان کرد: در دو سال اخیر با موافقت نامه و عضویت هایی که در پیمان‌های خارجی داشتیم، نقشه راه ایران تغییر کرده است. ایران مزیت‌هایی دارد که نمی‌تواند در روابط با کشورها چندین بار فروخته شود و فقط یک بار عرضه می شود، پس باید شناخت کاملی از ظرفیت‌های خود پیدا کنیم و بعد به سمت طراحی رابطه با کشوری برویم که فکر می‌کنیم بهترین خریدار امتیاز راهبردی کشورمان خواهد بود.

فکری در پاسخ به این سؤال که «علت تعامل بهتر کشورهای حاشیه خلیج فارس نظیر عربستان و امارات با آمریکا چیست»، گفت: در سفری کاری که برای مذاکره با یکی از کشورهای حاشیه جنوبی خلیج فارس رفته بودیم، مسئولان آن کشور گفتند درباره مباحث فنی باید متخصصان و مشاوران ما با شما مذاکره کنند و زمانی که ما برای مذاکره رفتیم، دیدیم این افراد متعلق به این کشور نیستند و اصولاً تصمیم گیری برای آن‌ها از جای دیگری انجام می شود.

وی افزود: داشتن استقلال وجه تمایز جمهوری اسلامی ایران با این کشورهاست و غربی ها این موضوع را به خوبی می دانند که نقش مداخله گر نمی توانند داشته باشند. در شرایط فعلی شاید آمریکایی‌ها مقداری از فشار تحریم‌های اقتصادی بکاهند، اما در مجموع منفعت آن‌ها در این است که ایران همچنان تحت تحریم باقی بماند.

رئیس سازمان سرمایه گذاری خارجی یادآور شد: کشورمان تجربه مصالحه با غرب دارد و در این مسیر حرکت کرد، اما زمانی که دونالد ترامپ، رئیس جمهور سابق آمریکا از برجام خارج شد، برای همه روشن شد طرفی که نمی‌خواهد مشکلات حل شود، غربی‌ها هستند. آن ها به دنبال این بودند همان سیاستی را که در اوکراین شاهدید، با ایران پیاده کنند.

فکری گفت: وقتی این زنجیره را دنبال کنید می‌بینید در غرب آسیا چه اتفاقی افتاده است و در افغانستان و پاکستان چه کارهایی انجام دادند. غرب آسیا منطقه ای کمربندی است که چند قدرت اصلی بالقوه می‌توانند در آینده جای آمریکا را بگیرند، زیرا هر توسعه ای در منطقه انجام شود، برنده آن کشورهایی هستند که در این کمربند قرار دارند. فرض کنید خط راه آهن از چابهار به سرخس کشیده شود و دو شهر شمالی و جنوبی ایران به هم متصل شوند؛ عمدتاً برنده آن کشورهای آسیای مرکزی نظیر روسیه، هند و چین هستند، زیرا مسیر مبادلات تجاری آن‌ها از این مسیر به هم متصل می‌شود.

معاون وزیر امور اقتصادی و دارایی با بیان اینکه تصور برداشتن تحریم‌ها به وسیله آمریکا ساده لوحی است، تصریح کرد: باور داریم در تحریم‌های آمریکا آن‌ها به دنبال این هستند ما پیشرفت نکنیم، زیرا در غیر این‌صورت رقیب آن‌ها برنده این معادله خواهد شد. برای مقابله با هژمونی غرب باید امتیازات راهبردی خود را به خوبی بشناسیم و بتوانیم به قیمت خوب به خریدارانی که خواهانش هستند، در بازارهای جهانی بفروشیم. اگر این اتفاق بیفتد آمریکایی ها چاره ای ندارند که فشار خود را کم کنند، اما اینکه فکر کنیم اقداماتی انجام دهیم تا آمریکایی‌ها به این نتیجه دست یابند با تغییر رفتارمان تحریم ها را برمی دارند، باور غلطی است.

رئیس سازمان سرمایه گذاری خارجی توضیح داد: فرض کنید تغییر رفتار دادیم و آمریکایی‌ها همه تحریم‌ها را برداشتند؛ در چنین حالتی باید سرمایه های جهانی به سمت کشورمان سرازیر شود، در حالی که منفعت آمریکا در این نیست که سرمایه های غربی به مناطقی از ایران بیاید، زیرا در نهایت برنده این سرمایه گذاری قدرت های رقیبش هستند. آمریکا نمی گذارد چنین اتفاقی رخ دهد و به صورت تاکتیکی موضوعات مختلفی را مطرح می کنند تا بی‌ثباتی‌های مقطعی در کشورمان ایجاد شود. در دولت قبل دیدیم به آستانه توافق که نزدیک می‌شدیم آمریکایی‌ها موضوع جدیدی را طرح می کردند و این بی نظمی را مستمر ادامه دادند تا مذاکرات بر سر احیای برجام به نتیجه نرسید.

وی تصریح کرد: باید بتوانیم امتیازات بالقوه را به مزیت بالفعل تبدیل کنیم. زمانی می گفتند تا وقتی ایران تحریم باشد، نمی‌تواند وارد سازمان شانگهای شود، اما اکنون عضو رسمی این سازمان شدیم؛ یا ادعا می کردند اگر آمریکا پیچ نفت ایران را محکم کُند نمی توانیم صادرات انجام دهیم. بنابراین جایی هم که نتوانستیم کار را به درستی پیش ببریم نشئت گرفته از این بود که یا طرف مقابل را درست نشناختیم یا نتوانستیم درست تصمیم گیری کنیم.

فکری گفت: در حال حاضر قدرت های نوظهور به این نتیجه دست یافته اند نمی توان فقط با یک کشور قدرتمند بست، زیرا در صورت نابودی آن کشور آن‌ها نیز به ورطه سقوط کشیده می‌شوند.