راه اندازی یک VOD فقط برای اکران فیلم رستاخیز!

با وجود آنکه نسخه قاچاق رستاخیز هنوز در فضای اینترنت در دسترس است، سازندگان این فیلم که پس از فروش بخش اعظم آن به دولت، سهم حداقلی در آن دارند، همچنان با اصرار بر ایجاد یک VOD صرفا برای عرضه این فیلم زمینه لازم را برای از دست رفتن فرصت فراهم ساخته‌اند، چون با وجود انتشار نسخه قاچاق این فیلم، نگرانی از ضبط و قاچاق فیلم معنا ندارد و در عوض هر روزی که این فیلم دیرتر منتشر شود، سرمایه مردم ایران که خرج خرید این فیلم از سازندگان شده، بیش از پیش از دست می‌رود.

به گزارش «تابناک»؛ فیلم سینمایی «رستاخیز» آخرین ساخته احمدرضا درویش که از مقطع تاریخی مرگ معاویه تا شهادت امام حسین (ع) در روز عاشورا را روایت می‌کند داستان شگفت انگیزی دارد که «تابناک» پیش از این در گزارشی به آن پرداخته بود. در شهریور 1398 و مدتی پس از پرداخت سنگین سازمان سینمایی به مالکان این فیلم، نسخه عربی این فیلم لو رفت و قاچاق شد. این نسخه آنچنان مورد توجه قرار نگرفت، اما در نهایت آن‌هایی که از سر کنجکاوی در پی دیدن این فیلم بودند، این امکان را یافتند و رستاخیز عملا به یک فیلم سوخته برای اکران عمومی تبدیل شد.

با وجود طرح مطالبه اکران آنلاین فیلم سینمایی «رستاخیز» به عنوان محتوایی متناسب با ایام محرم و صفر، این فیلم سینمایی از سوی سازمان سینمایی به عنوان مالک اصلی در طول دو ماهی که سپری شد در مسیر اکران قرار نگرفت؛ اتفاقی که بنا بر اظهارات مدیرعامل بنیاد سینمایی فارابی به واسطه عدم موافقت و همراهی سازندگان فیلم رخ نداد و در شرایطی که نسخه‌ای از فیلم روی اینترنت وجود دارد، یک فرصت سوزی رخ داد.

«تقی علیقلی‌زاده» تهیه‌کننده و مالک 10درصد فیلم سینمایی «رستاخیز» (احمدرضا درویش) پس از حدود یک دهه از تولید این فیلم، پنج سال بعد از توقف نمایش عمومی فیلم و دو سال پس از اولین انتشار نسخه غیرمجاز و سرقت‌شده فیلم، با طرح «ایجاد پلتفرم اختصاصی» برای این فیلم، همچنان به جای تلاش برای اکران آنلاین این فیلم، مسیر متفاونی در پیش گرفته‌اند! تهیه کننده این فیلم جمعه 23 آبان ماه در قالب یک ویدیو که از یک برنامه تلویزیونی پخش شد، اظهاراتی را مطرح کرد که حاوی هفت گزاره غلط بود.

«تابناک» به بررسی این گزاره‌ها پرداخته است؛

گزاره غلط اول: علیقلی‌زاده: در مرحله اول قرارداد مشارکت 35 درصدی بنیاد در فیلم «رستاخیز» در سال 1388 به اصرار مدیرعامل وقت فارابی بسته شد که اصرار بسیار زیادی هم برای آن داشتند؛ اما فارابی در ادامه از تمامی تعهدات خود خودداری کرد، به طوری که بسیاری این امر غیرحرفه‌ای را به منظور جلوگیری و آسیب زدن به روند تولید فیلم تحلیل کردند. در آن دوران فرصت جذب سرمایه‌گذار از ما گرفته شد، آن هم در حالی که فیلمبرداری فیلم آغاز شده بود.

گزاره صحیح: اگر فیلم «رستاخیز» در سال 1388 در قالب پروژه‌های فاخر مرسوم آن دوره وارد پیش‌تولید می‌شد، مخاطب حرفه‌ای سینما می‌توانست گزاره مورد بحث علیقلی‌زاده را بپذیرد؛ اما وقتی بحث مشارکت در تولید (آن هم مشارکت 35 درصدی) مطرح می‌شود، چگونه (به فرض واقعیت داشتن) خودداری از انجام تعهدات می‌تواند به کل پروژه لطمه بزند؟! وقتی اصولا فیلم در بخش خصوصی تولید شده، چگونه فرصت جذب سرمایه‌گذار از فیلم سلب شده!؟ (سرمایه گذاران فیلم موسسه فرهنگ تماشا، شرکت دلتا مدیا و شرکت آکوا فالز از کشورهای ایران، کویت و انگلستان هستند.)

رجوع به حافظه تاریخی: [فیلمبرداری فیلم پس از یک سال پیش تولید از شانزدهم بهمن 1388 همزمان با اربعین حسینی، در شهرستان بم آغاز شد و پس از پشت سر گذاشتن بیش از 250 جلسه فیلمبرداری در بم و شهداد، کرمان، شاهرود، اصفهان، رباط کریم، کاشان، فومن و تهران در 12 دی 1389 به پایان رسید و فیلم در سال 1391 آماده نمایش شد.]

گزاره غلط دوم: [علیقلی‌زاده: بعد از اینکه «رستاخیز» در سال 94 به طور غیرقانونی توقیف شد و دیوان عدالت اداری رأی صادر کرد، قرار شد 60 درصد سهام فیلم توسط نهادهای وابسته به ارشاد خریداری شود. این خرید به ارزش 17 میلیارد تومان، معادل 420 هزار یورو، انجام شد که این میزان در آن مقطع برای سرمایه‌گذاران حدود 600 هزار یورو هزینه داشت و این یعنی دومین حضور فارابی در این پروژه هم با 180 هزار یورو ضرر برای سرمایه‌گذاران این فیلم همراه بود!]

گزاره صحیح: [در حالی که میزان ضرر‌های ادعا شده توسط تقی علیقلی‌زاده از «اولین حضور فارابی» در پروژه «رستاخیز» نامشخص است، او بلافاصله پس از طرح اخذ 17 میلیارد تومان پول در سال 94 به ضرر‌های جدیدی اشاره می‌کند که طرح آن از آن حرف‌هاست! یعنی با این حساب اگر 60 درصد سهام در آن زمان، رقم 3 میلیون و 600 یورو بشود، با همین منطق، سازمان سینمایی و فارابی 4 میلیون و 200 یورو به «رستاخیز» پول داده‌اند و بر همین اساس، حدود هشت میلیون تومان بیشتر هم به پروژه «رستاخیز» پول داده شده است!]

رجوع به حافظه تاریخی: [1- اواسط سال 94 عوامل فیلم از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به دلیل خسارتی که به این فیلم وارد کرده اند، شکایت کردند؛ این شکایت، اما در شهریور 1395 با واکنش تند علی جنتی رو به رو شد: «عوامل این فیلم از ابتدا به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اعلام کردند که در مورد این فیلم، نظریه تمام مراجع را کسب کرده اند، در حالی که بعدا مشخص شد که این صحبت آن‌ها صحت نداشت و تنها نظر چند نفر اخذ شده بود... عوامل این فیلم می‌گویند شورا مجوز داده و بعد در چند سینما اکران شده و شما آن را لغو کرده اید که ادعای خسارتشان در مورد این ماجراست». این حرف‌ها تغییری در حکم دیوان عدالت اداری ایجاد نکرد و یک روز بعد، روابط عمومی فیلم در بیانیه‌ای مشخص کرد «حکم شماره 1114 دادگاه دیوان عدالت اداری در مورد شکایت تهیه کننده فیلم «رستاخیز» از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی» صادر شده است. با روی کار آمدن «سیدرضا صالحی امیری» او از تشکیل کمیته حکمیت برای این فیلم خبر داد و بنیاد سینمایی فارابی در اطلاعیه‌ای مفصل درباره حل و فصل موضوع نوشت. 2- دست‌اندرکاران فیلم «رستاخیز» در گفتگو‌های خود هیچ اشاره‌ای به مخالفت مرجعیت با اکران این فیلم ندارند. علیقلی‌زاده هم در این گفتگو به «توقیف غیرقانونی» نمایش رستاخیز اشاره کرده، اما درباره احترام به نظر مراجع و مقاومت در برابر حذف سکانس‌هایی از فیلم اشاره‌ای نکرده است.]

گزاره غلط سوم: [علیقلی‌زاده: وقتی حضور فارابی به‌عنوان مالک 60 درصد فیلم تثبیت شد، به صورت طبیعی و به‌عنوان تهیه‌کننده پیشنهاد کردم که فارابی به‌عنوان توزیع‌کننده فیلم هم حضور داشته باشد. در کمال حیرت، تعجب و تأسف، به ما پاسخ دادند که از نظر فارابی این فیلم ظرفیت‌های لازم برای عرضه را نداشت و هیچ امیدی به اکران، نمایش و گردش سرمایه آن نبود. این هم سومین حضور فارابی در فیلم «رستاخیز» بود!]

گزاره صحیح: [پس از رأی هیأت حکمیت، مقرر شد تا فیلم رستاخیز «در ایران اکران نشود» و سهم آن از اکران ایران «توسط بنیاد سینمایی فارابی» خریداری شود. توزیع‌کننده بین‌المللی فیلم، «تقی علیقلی‌زاده» طی پنج، شش سالی که مجوز پخش بین‌المللی را داشته، هیچ اقدامی برای اکران بین‌المللی این فیلم انجام نداد و وقتی فیلم دزدیده شد، گفت که درصدد است این کار را انجام دهد! پس از آن هم طی دو سال اخیر، اقدام عملی واضحی در این زمینه انجام نشده است.]

رجوع به حافظه تاریخی: [شرکت «نمایشگران پرده نقره‌ای» به مدیریت عاملی منوچهر محمدی است که احمدرضا درویش و تقی علیقلی‌زاده (تهیه کننده و سهامدار فیلم رستاخیز) هم از سهامداران عمده این شرکت هستند. از قضا منوچهر محمدی در دوره ریاست محمد مهدی حیدریان بر سازمان سینمایی (سال 1396) عضو «هیات حکمیت فیلم رستاخیز» برای تعیین میزان پرداختی دولت به فیلم «رستاخیز» پس از توقف نمایش بود. از قضا شنیده‌های تابناک حکایت از آن دارد که احمد مسجد جامعی یکی از سه عضو گروه حکمیت این صورتجلسه را امضا نکرده است.]

گزاره غلط چهارم: [علیقلی‌زاده: در چنین شرایطی تهیه‌کننده فیلم، مسئول توزیع داخلی و خارجی فیلم شد و قرار شد سهامداران فیلم به نسبت سهام‌شان بودجه‌ای برای پشتیبانی عملیات توزیع فیلم در نظر بگیرند. بر خلاف آنکه سهامداران بخش خصوصی تمامی تعهدات خود در این زمینه را انجام دادند، فارابی در این زمینه هم هیچ پولی نداد که این اقدام هم ما را یاد سرمایه‌گذاری اولیه بنیاد در فیلم انداخت! گویی این بار هم رفتاری شد تا مانع از توزیع فیلم شود. این چهارمین حضور فارابی در مسیر «رستاخیز» است که هنوز هم ادامه دارد!]

گزاره صحیح: [وقتی تقی علیقلی‌زاده که به گفته خودش مسئول توزیع داخلی و خارجی فیلم شده، هیچ اقدامی برای عرضه بین‌المللی فیلم که بلامانع اعلام شده بود، انجام نداد، چرا باید سهام‌داران فیلم به او پول بدهند که این کار را انجام دهد؟]

رجوع به حافظه تاریخی: [در آخرین نامه ثبت شده در رابطه بافیلم «رستاخیز» به تاریخ 21 مردادماه 1399، علیرضا تابش - مدیرعامل بنیاد سینمایی فارابی - خطاب به تقی علیقلی‌زاده نوشته است: با توجه به واگذاری مسئولیت توزیع فیلم و برنامه‌ریزی و اقدام جهت هر گونه بهره‌برداری در داخل و خارج از کشور به جنابعالی به عنوان تهیه‌کننده با رعایت حقوق کلیه سهام‌داران و ارائه گزارش فعالیت‌ها و اقدامات انجام شده و آتی از سال 1396، انتظار می‌رفت پیش از سرقت و انتشار غیرقانونی نسخه عربی فیلم در فضای مجازی عرضه و نمایش آن انجام شود. با توجه به صدور مجوز نمایش خانگی در موسسات مجاز عرضه VOD و در پیش بودن ماه‌های محرم و صفر، بنیاد بر موضع خود برای عرضه فیلم رستاخیز در این فرصت، مجددا تاکید داشته، این امر را به نمایندگان دیگر سهام‌داران نیز اعلام کرده است».]

گزاره غلط پنجم: [علیقلی‌زاده درباره انتقاد مدیرعامل فارابی از عدم عرضه آنلاین «رستاخیز» به‌رغم پیشنهاد این بنیاد): شاید منظور واگذاری فیلم به یکی از مؤسسات ویدئو رسانه داخلی بوده است که از طریق همان‌ها فیلم در داخل و خارج توزیع و با عرضه در سایت‌هایی مانند یوتیوب، درآمد خارجی هم برای آن کسب شود که البته من این موضوع را به صلاح فیلم نمی‌دانم. ضمن آنکه شرکتی که با آن وارد مذاکره شدم، هیچ رقمی را به عنوان رقم پایه نپذیرفت و حاضر نشد، امنیت فیلم را هم ضمانت کند. به طور کلی پیشنهاد درخشانی نداشتند و حتی به صورت تلویحی امیدی هم به موفقیت فیلم نداشتند.]

گزاره صحیح: [تهیه کننده فیلم قبل از سرقت فیلم و پخش نسخه مجعول عربی در فضای مجازی هیچ اقدامی برای عرضه بین‌المللی فیلم انجام نداد و این پرسش مطرح است که چرا تهیه کننده این فیلم که از سال 94 اجازه پخش بین‌الملل فیلم را داشته، نسبت به ثبت کپی رایت بین‌المللی فیلم اقدام نکرد؟ بعد از آن و پس از سرقت مجدد فیلم و بارگذاری نسخه دیگر فیلم، ارائه آنلاین «رستاخیز» هم با اما و اگر روبه رو شده است. در چنین شرایطی بنیاد سینمایی فارابی توانست با اقداماتی سایت‌های ارائه دهنده فیلم را مسدود کند و جلوی این روند را بگیرد.]

رجوع به حافظه تاریخی: [بنیاد سینمایی فارابی به عنوان شاکی به خاطر سرقت پخش نسخه غیرقانونی فیلم رستاخیز در قوه قضائیه شکایتی را مطرح کرد. نسخه اصلی فیلم انحصاری نزد تهیه کننده فیلم است و به رغم سرقت فیلم و پخش آن در فضای مجازی تهیه‌کننده فیلم «رستاخیز» در برابر مطالبه سهامداران برای اکران آنلاین فیلم شرایط نامتعارفی را برای اکران تعیین می‌کند.]

گزاره غلط ششم: [علیقلی‌زاده: من اصلا نمی‌دانم چرا باید به چنین پیشنهادی فکر می‌کردم. اساسا قبول این پیشنهاد چه تفاوتی با شرایط فعلی ما ایجاد می‌کرد. بنابراین پیشنهاد من که در حال حاضر هم مشغول پیگیری آن هستیم، این است که یک پلتفرم اختصاصی برای عرضه فیلم «رستاخیز» داشته باشیم به طوری که این پلتفرم با ارزهای مختلف هم‌خوان باشد و فیلم را مبتنی‌بر کپی‌رایت جهانی، در سطح بین‌المللی عرضه کند. فارابی این ایده را تأیید نمی‌کند و اصرار دارند که این فیلم باید از طریق پلتفرم‌های داخلی عرضه شود. حالا کارشناسان می‌توانند نظر دهند که آیا من به عنوان تهیه‌کننده اقدام درستی کرده‌ام که به حرف فارابی گوش نکرده‌ام یا خیر؟ اساسا آیا فارابی تاکنون حرف درستی درباره این فیلم زده است که بخواهم به آن گوش دهم؟]

گزاره صحیح: [علیرضا تابش در گفت‌وگو با نقد سینما: اگر فیلم در عرضه خارجی زودتر ورود می‌کرد، تهیه‌کننده حرف ما را گوش می‌داد و همراهی می‌کرد، قطعا در اکران پلتفرمی می‌توانست درآمد خیلی خوبی داشته باشد؛ اما مخاطب داخلی احتمالا آن میزان استقبالی را که پیش‌بینی‌شده بود، از فیلم نداشتند. «رستاخیز» اتفاقا جزو مجموعه آثار خاص سینمای ایران است که تا سال‌ها می‌تواند درآمد کسب کند، ولی این درآمدزایی فوری و خیلی سریع نیست /. علیرضا تابش در گفت‌وگو با شهر فرنگ: در نامه‌ای که به عنوان مالک 60 درصدی فیلم «رستاخیز» به تهیه‌کننده فیلم زدیم، عنوان شد که ترجیح می‌دهیم فیلم در بستر شبکه نمایش خانگی و پلتفرم‌های ایرانی عرضه شود، چون سال گذشته متأسفانه نسخه عربی فیلم سرقت و در یوتیوب به صورت گسترده پخش شد. ما همان زمان به دستگاه قضا شکایت کردیم، اما سرانجام شکایت مشخص نشد، چون ظاهرا سارق در یک کشور عربی بود و... شاید اگر همین الان هم در اینترنت جستجو بشود، کل فیلم یا بخشی از فیلم به زبان عربی روی اینترنت باشد و به هر حال نسخه عربی فیلم لو رفت و دیده شد. مسأله امروز ما، نمایش فیلم به صورت آنلاین است و نظر خود را اعلام کرده‌ایم که فیلم می‌تواند در پلتفرم های داخلی نمایش داده شود و تصمیم نهایی را در این زمینه، باید تهیه کننده و سهامداران بگیرند که در حال مذاکره هستیم. او درباره این که شنیده می‌شود، در نسخه آنلاین «رستاخیز» بر خلاف نسخه اکران سینماها - که به واسطه حذف تصویر حضرت ابوالفضل (ع) سال‌ها روی پرده نرفته - قرار است این تصویر به نمایش درآید، گفت: این بحث فقهی است که برخی مراجع عظام تقلید دارند. رهبری معظم انقلاب به عنوان مرجع تقلید نظر دیگری دارند. اینها مباحث فقهی است که می‌دانید در عرصه فرهنگ و هنر، گاه به اجماع نظری راجع به برخی موضوعات نمی‌رسند. شاید هم به همین علت باشد که فیلمسازان ما هم برای ساخت این نوع آثار دچار یک محافظه‌کاری شده‌اند که این، خودش بازدارنده است، اما در کل این مسأله جزو مباحثی است که در حوزه نظارت و ارزشیابی و موضوعات بین رشته‌ای و فقهی است و من ترجیح می‌دهم به آن ورود نکنم. او درباره اظهارنظر تهیه‌کننده «رستاخیز» و ایجاد یک پلتفرم اختصاصی برای نمایش مجازی این فیلم گفت: موافقتی نسبت به این موضوع نداشتیم. اگر این کار مرسوم بود، همه برای یک عدد فیلم‌شان، یک پلتفرم تاسیس می‌کردند! زمینه اصلی راه‌اندازی یک پلتفرم، داشتن مخاطب است و منطقی نیست که فرد برای عرضه یک جنس، یک اثر و یک کالا، دست به راه‌اندازی مغازه‌ای برای فروش آن جنس (تک اثر) بزند! پس بهتر است «رستاخیز» به سمت پلتفرم‌هایی با مخاطب انبوه جهانی و ملی هدایت شود و صاحب اثر و سهامداران با یکی از پلتفرم‌ها به توافق برسد و سرانجام، اثر در پلتفرم‌های جهانی یا ایرانی با پروتکل‌های مخصوص به خودش به نمایش دربیاید.]

رجوع به حافظه تاریخی: [در نامه مرداد ماه مدیرعامل بنیاد سینمایی فارابی آمده است: «در باب هزینه‌های لازم برای راه‌اندازی سامانه عرضه فیلم، نظر بنیاد دایر بر بهره بردن از امکانات و سامانه‌های موجود تخصصی، طی نامه مورخ سوم اردیبهشت سال 1399 به سهامداران اعلام شده است. طرح پیشنهادی (ایجاد بستر دیجیتال برای عرضه بین‌الملی فیلم رستاخیز) به لحاظ تخصصی، از قوت و جامعیت لازم برخوردار نبود و صرفا ابزاری را برای «ارائه فیلم» مطرح می‌کند که پلتفرمی برای پخش است و به طرح و برنامه و راهبرد کلان پخش و عرضه اشاره‌ای نمی‌شود و به همین دلیل، مزیت ایجاد چنین بستری برای تک محصول و بهره نبردن از امکانات و سامانه‌های موجود تخصصی مشخص نمی‌شود. همچنین در این نامه علاوه بر اشاره به اینکه در خصوص عرضه فیلم مزبور در ایران، طرح و پیشنهادی ارائه نشده، تاکید شده است که ایجاد بستر عرضه دیجیتال برای یک فیلم و هزینه نسبتا زیاد برای راه‌اندازی آن بدون داشتن مجموعه‌ای از فیلم و محصولات دیگر که حیات چنین سامانه‌ای را تضمین کند از منظر اقتصادی و حرفه‌ای توجیه پذیر نیست.]

گزاره غلط هفتم: علیقلی‌زاده در برنامه «نقد سینما» وعده داد اسناد مرتبط با اظهاراتش را در سایت رسمی فیلم «رستاخیز» بارگذاری کند.

گزاره صحیح: [نکته عجیب آن که تنها نسخه فیلم «رستاخیز» در اختیار تقی علیقلی‌زاده است و هیچ کس (از جمله بنیاد سینمایی فارابی به عنوان مالک شصت درصدی فیلم) آن را در اختیار ندارد. سرقت فیلم در دو مرحله، اتفاقی است که فقط او باید جوابگوی آن باشد.]

رجوع به حافظه تاریخی: [نامه‌های دیگری در سایت سازمان سینمایی موجود است که بیش از هر چیز موید بی‌پاسخ ماندن پیگیری‌های متولیان امر از جمله بنیاد فارابی از سوی تهیه‌کننده فیلم است، از جمله محقق نشدن ارائه کپی فیلم برای بازبینی مشتریان وی‌اودی.]