روز هفتم جشنواره فجر در سینمای رسانه؛ فیلم‌ها و حاشیه‌ها (+ عکس)

عصر ایران - روز هفتم جشنواره فیلم فجر سی و هشتم در سینما رسانه (پردیس ملت) با نمایش 3 فیلم داستانی لباس شخصی (امیر عباس ربیعی)؛ خروج (ابراهیم حاتمی‌کیا) و آتابای (نیکی کریمی) و مستند زندگی میان پرچم‌های جنگی (محسن اسلام زاده) و فیلم کوتاه مادر برفی (مرجان خسروی) همراه بود.

«لباس شخصی»/ امیر عباس ربیعی / نگاه نو

امیر عباس ربیعی جزو فیلمسازانی کار اولی است که با سرمایه‌گذاری سازمان رسانه‌ای «اوج» اولین تجربه‌اش را در جشنواره سی‌وهشتم فیلم فجر رونمایی می‌کند. «لباس شخصی» روایتی مرتبط با فعالیت حزب توده در دهه 60 است که عاقبت بااسرار و پافشاری یک مامور اطلاعات سپاه نفوذی مرتبط با حزب توده در مقام‌های بالای نظامی کشور شناسایی می‌شود.

بزرگترین مشکل فیلم لباس شخصی این است که سعی دارد کپی از ماجرای نیمروز محمدحسین مهدویان باشد، به همین دلیل بسیار یادآور همان فیلم است حتی در انتخاب بازیگر و گریم هم سعی کرده‌اند از همان فیلم کپی برداری کنند! ولی باید به ربیعی یادآوری کرد اگر مهدویان با ماجرای نیمروز کاری متفاوت و قابل ارجاع از خود به جا گذاشت با کپی از آن هیچ اتفاقی برای هیچ کسی نخواهد افتاد.

کارگردان جوان وجود تنش و کشمکش در صحنه را فقط در داد و بیداد کردن و فریاد کشیدن بر سر همدیگر می‌بیتد به همین دلیل بعد از مدتی تحل این حجم از فریاد بازیگران واقعا سخت و جانکاه است.

مهدی نصرتی، توماج دانش بهزادی، مجید پتکی، میلاد افواج، عماد درویشی، مهیار شاپوری، احمد لشینی و... بازیگران فیلم هستند که هیچ اتفاق خاصی را در خود ندارد که بتوان به عنوان یک بازی شاخص یا چشمگیر به آن اشاره کرد، برخی از آنهادر تئاتر وزنه‌ای هستند ولی در فیلم لباس شخصی معمولی ظاهر می‌شوند.

(امتیاز: 1 از 5)

«خروج» / ابراهیم حاتمی‌کیا / سودای سیمرغ

«خروج» فیلمی جاده‌ای با تم اعتراض مردمی به دولتمردان است. این سومین همکاری ابراهیم حاتمی‌کیا با سازمان اوج بعد از «بادیگارد» و «به وقت شام» است.

داستان فیلم این است که پیرمردی که صاحب مزرعه پنبه است به دلیل باز شدن آب شور سد خاکی نزدیک به مزرعه‌اش تمام محصوالش از بین رفته و این اتفاق برای زمین‌های دیگر روستای "عدل آباد" افتاده است، چند نفر از ریش سفیدان روستا تصمیم می‌گیرند که شکایت خود را به رئیس جمهور در تهران ببرند و با تراکتورهایشان به سمت تهران حرکت می‌کنند، در این مسیر رفتن اتفاقاتی رخ می‌دهد که...

خروج شروع زیبا و چشم نوازی دارد اما هرچه فیلم جلوتر می‌رود فضا تغیر کرده و در آخر (با آمدن مشاور رئیس جمهور) کاملا از رمق افتاده و به مانند سریال‌های متوسط تلویزیون تغییر چهره می‌دهد. چند صحنه جذاب از حرکت کاروان تراکتورها دیده می‌شود و حتی برخی اوقات به سبک و سیاق فیلم‌های وسترن در می‌آید ولی غیر از این زیاد حرفی برای گفتن ندارد مگر چند شعار گل درشت.

حتی محور اصلی فیلم در زمان‌هایی قربانی درگیری و کل کل پیرمردها می‌شود که واقعا یک بار دیدن آن کافی بود ادامه آن انحراف از خط اصلی داستان فیلم است. شاید بشود گفت بزرگترین ایراد فیلم پایان آن است که البته این مشکل در بسیاری از فیلم‌هایجشنواره امسال وجود دارد، متاسفانه!

در این فیلم فرامرز قریبیان به‌عنوان کاراکتر اصلی به ایفای نقش پرداخته است که در پنج سال اخیر به دلیل گزیده‌کاری اش هیچ فیلمی از او روی پرده سینما نرفته است. قریبیان با بازی در نقش اصلی این فیلم پس از چند سال دوباره به سینما و جشنواره فجر برگشته است. قریبیان در این سن هم همچنان جذب کننده چشم مخاطب است و بازی استاندارد و قابل قبولی در نقشی که دارد ارائه می‌دهد، می‌توان پیش بینی کرد که او یکی از کاندیدهای دریافت سیمرغ بازیگری مرد امسال است.

غیر از قریبیان خروج پر از بازیگرهای مختلفی که هرکدام سالهای زیادی در عرصه بازیگری حضور داشته‌اند و دوباره در یک فیلم سینمایی کنار هم گرد آورده شده‌اند. جهانگیر الماسی، محمدرضا شریفی نیا، مهدی فقیه، سام قریبیان، محمد فیلی، آتش تقی پور، اکبر رحمتی، پانته‌آ پناهی‌ها، گیتی قاسمی، کامبیز دیرباز و... از دیگر بازیگران این اثر سینمایی هستند.

(امتیاز: 1.5 از 5)

در این رابطه بیشتر بخوانید: 

دبیر جشن منتقدان سینما در گفت و گو با "عصرایران": با بحران جدی مخاطب مواجه هستیم

تمام فیلم‌های حاضر در جشنواره فجر امسال / شرایط تولید، شانس جوایز، حاشیه‌ها و... (+ عکس)

روز ششم جشنواره فجر در سینمای رسانه؛ فیلم‌ها و حاشیه‌ها (+ عکس)

«آتابای»/ نیکی کریمی / سودای سیمرغ

نیکی کریمی بازیگر معروف سینمای ایران پیش از این «شیفت شب» را در مقام کارگردان به سی و سومین جشنواره فیلم فجر آورده بود و در سال 95 هم به‌عنوان بازیگر و تهیه‌کننده «آذر» را به کارگردانی محمد حمزه‌ای در این رویداد سینمایی داشت و حال با فیلمی دیگر برگشته است که به زبان ترکی است. فیلمنامه آن به قلم هادی حجازی‌فر و بر اساس طرحی از نیکی کریمی نوشته شده و در شهر خوی فیلمبرداری شده است.

فیلم درباره آتابای دانشجوی انصرافی معماری دانشگاه تهران است که در روستای خودش (آذربایجان غربی) یک مرکز بوم‌گردی درست کرده و از این طریق هم خودش و هم اهالی روستا امرار معاش می‌کنند، خواهر او 15 سال قبل خودکشی کرده و پسر خواهرش (آیدین) نزد او زندگی می‌کند، آتابای بر خلاف ظاهر خشن و رفتارهای محکم مدیریتی که از خود نشان می‌دهد در درون خود انسانی بسیار تنهاست و...

فیلم آتابای یکی از شگفتی‌های جشنواره سی و هشتم بود، فیلمی که اگر بخش‌های مقدماتی اولیه آن کوتاهتر شود و چند تمهید ساده در فیلمنامه و تدوینش رعایت می‌شد می‌توانست یا می‌تواند یکی ازبهترین فیلم‌های دهه اخیر سینمای ایران باشد که موضوع تنهایی و روابط پیچیده انسانی را مورد کندوکاو قرار داده است. «آتابای» سرشار از انواع جزئیات فکر شده و اتفاقات جالب توجه در فیلمنامه است.

فیلمبرداری و فضاسازی فیلم خیلی خوب است و بازیگران هم به نحو احسن در نقش‌هایشان ظهور کرده‌اند. حتی امیر سماواتی که تهیه کنده شناخته شده سینماست اما در اینجا نقشی مکمل را به خوبی بازی کرده است. هادی حجازی‌فر، سحر دولتشاهی، جواد عزتی، دانیال نوروش، یوسفعلی دریادل و مه‌لقا می‌نوش ترکیب بازیگران این فیلم را تشکیل می‌دهند.

این فیلم برای نیکی کریمی حرکت گامی رو به جلو است، شاید اگر اطلاعاتی درباره آن نداشتیم و فیلم را می‌دیدیم با خود می‌گفتیم نوری بیلگه جیلان (فیلمساز معروف ترکیه) به ایران آمده و چنین فیلمی ساخته است. البته در فیلم ادای دین به عباس کیارستمی علی الخصوص تک درخت فیلم «خانه دوست کجاست؟» و همین نوری بیلگه جیلان کاملا مشهود است. کریمی اگر در فیلم تغییراتی مختصر بدهد سال آینده یکی از موفقترین فیلم‌های ایران در حضورهای جهانی «آتابای» خواهد بود، با شانس بالا برای پذیرفته شدن در معتبرترین جشنواره‌های جهان.

(امتیاز: 3.5 از 5) اگر تغیراتی در فیلم صورت گیرد و... (امتیاز: 4.5 از 5)

حاشیه‌های روز هفتم (روز بحث و جنجال)

جنجالی‌ترین روز جشنواره فیلم فجر با نشست‌های مطبوعاتی پرحاشیه و خداحافظی یک بازیگر قدیمی از سینما به پایان رسید. "لباس شخصی" محصول "سازمان فیلم و سریال اوج" که به موضوع حزب توده ایران در سال‌های اول انقلاب و نفوذ آن‌ها میان افراد عالی‌رتبه نظام می‌پرداخت. در نشست خبری این فیلم به شباهت آن به برخی آثار محمدحسین مهدویان اشاره شد و با نظرات مختلف تماشاگرانش روبه‌رو بود چرا که آن را تحریف تاریخ می‌دانستند.

همان‌طور که انتظار می‌رفت نشست پرسش و پاسخ فیلم «خروج» حاتمی‌کیا به پربحث‌ترین، شلوغ‌ترین و جنجالی‌ترین نشست چند روز گذشته جشنواره تبدیل شد چرا که نه تنها حاتمی‌کیا بحث‌های اعتراضی خود را مطرح کرد بلکه با نوع پاسخگویی به بعضی سئوال‌ها جو را متشنج‌تر نیز می‌کرد ضمن این‌که فرامرز قریبیان بازیگر کهنه‌کار سینما هم که به قول خودش از اولین نقشی که در سینما بازی کرده همیشه بازیگری معترض در فیلم‌هایش بوده، از حضور در سینما خداحافظی کرد. بیشترین سئوال‌هایی که در این نشست مطرح شد، تفاوت این فیلم با دیگر آثار حاتمی‌کیا و موضوعاتی همچون حذف فیلم "خروج" از فهرست منتشر شده آرای مردمی در جشنواره فجر و واکنش نداشتن این فیلمساز به بعضی حوادث ماه‌های اخیر برمی‌گشت که لحن برخی پاسخ‌ها، خبرنگاران را بیشتر گله‌مند می‌کرد و حتا در موضع دفاع قرار می‌داد. با این حال فضا در دقایق پایانی کمی آرام‌تر شده بود تا این‌که فرامرز قریبیان جزئی‌تر به تشریح دلایلی پرداخت که سبب دلزدگی او از سینما و خداحافظی‌اش شده است.

خیلی از سینمادوستان و اهالی سینما به یاد دارند که چند سال قبل در جشنواره‌ای که فیلم "عصبانی نیستم" رضا درمیشیان توجه‌ها را به خود جلب کرده بود، فیلم در شب اختتامیه جشنواره از داوری کنار کشید اما پس از برگزاری مراسم اختتامیه فرامرز قریبیان که آن‌سال داور جشنواره بود، دست به یک افشاگری تقریبا تاریخی در تمام دوره‌های برگزاری جشنواره زد و اعلام کرد که جایزه بهترین بازیگر نقش مرد متعلق به نوید محمدزاده بازیگر فیلم "عصبانی نیستم" بوده که جایش به رضا عطاران داده شد. حاشیه‌های زیادی در این باره پیش آمد و حالا پس از چند سال فرامرز قریبیان که خودش بعد از 8 سال به جشنواره فیلم فجر آمده بود، در نشستی که جوی نسبتا ملتهب داشت، آن خاطره را بازگو کرد و گفت علنی کردن آن ماجرا تا حدی برایش هزینه داشته مثل آنجا که وقتی پسرش فیلم "360 درجه" را به تهیه‌کنندگی پدر ساخت، آن را از جشنواره حذف کردند. او احساس می‌کند اتفاقاتی از این دست امسال برای فیلم "خروج" هم در حال وقوع است و تاکید کرد، ترجیح می‌دهد از این شرایط به قول خودش همراه با بچه‌بازی‌های مسئولان سینمایی دور باشد. از اتفاقات جالب‌توجه نشست فیلم "خروج"، حضور حسام‌الدین آشنا مشاور فرهنگی رییس جمهور بود که از مدت‌ها قبل گفته می‌شد نقش او را محمدرضا شریفی‌نیا در فیلم خروج بازی کرده است، اما او در ابتدای نشست در سالن حضور داشت و شاهد تمام جنجال‌ها و کلام گاهی تند حاتمی‌کیا و خبرنگاران نسبت به هم بود. آشنا در صحبتی کوتاه با خبرنگاران، گفت که منظور حاتمی‌کیا نشان دادن نقش تمام مشاوران رئیس‌جمهور بوده و حاتمی‌کیا آن‌قدر بزرگ است که به کسی کنایه نزند.

در نشست مطبوعاتی فیلم «آتابای» بحث‌هایی درباره انتخاب زبان ترکی در این فیلم با توجه به این‌که زبان رسمی کشور فارسی است درگرفت که در دقایقی با واکنش تند حجازی‌فر به دلیل آنچه عقاید فاشیستی در طرح پرسش می‌دانست، همراه شد. این بازیگر که نویسنده فیلمنامه آتابای هم هست، در بخشی از صحبت‌هایش از همکاری و اعتمادی که نیکی کریمی به او کرده بود قدردانی کرد و گفت: یادم می‌آید زمانی که وارد سینما شدم روشنفکران سینمایی فکر می‌کردند من از این پایگاه‌ها آمده‌ام در صورتی‌که به آن‌ها می‌گفتم من فارغ‌التحصیل دانشکده هنرهای زیبا هستم، چند جایزه جشنواره فجر دارم و چه نمایشنامه‌هایی هم از من منتشر شده است.

نیکی کریمی هم، حجازی‌فر را که از زمان داوری در جشنواره به هنگام تماشای فیلم "ایستاده در غبار شناخته"، بازیگری دانست که هنوز دچار ژست‌ها و اداهای سینمایی نشده است. در هفتمین روز جشنواره فیلم فجر، فهرست جدیدی از شمارش آرای مردمی اعلام شد اما نکته عجیب و قابل تامل در این‌باره، حذف شدن فیلم "پسر کشی" از جدول شمارش آرای مردمی بود. چرا که با اضافه شدن دوباره فیلم "خورشید" به جدول نمایش، فرصت برابر اکران این فیلم در برابر فیلم‌های دیگر عملا وجود نداشت. در این اتفاق بیش از هر چیز عملکرد عجیب و شاید غیرقابل دفاع جشنواره مهم است که فارغ از کیفیت فیلم "پسر کشی"، عملا سبب از بین رفتن و سوختن آن با این شکل نمایش در جشنواره شدند.

و در آخر این‌که، پردیس ملت در روز جمعه تنها پخش فیلم‌هایش شلوغ و پرحادثه نشد بلکه گویا نمازخانه کوچکی که بعد از تعمیرات جدید پردیس آماده شده بود هم، دچار حادثه شده بود؛ چون آن‌را به دلیل این‌که گفته می‌شد آب از آنجا بیرون زده است، بستند.