روماتیسم مفصلی چیست؟/ چه فاکتورهایی زمینه بروز روماتیسم مفصلی را فراهم می‌کنند

به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ احمدرضا جمشیدی متخصص روماتولوژی و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران در برنامه ضربان شبکه سلامت سیما در پاسخ به این سوال که روماتیسم مفصلی چیست، گفت: روماتیسم مفصلی شایع‌ترین بیماری التهابی مفصلی است که حدود یک درصد مردم دنیا به این بیماری مبتلا هستند. در این بیماری، مفاصل به صورت قرینه دچار تورم و درد می‌شوند که اگر به موقع درمان نشود، با ایجاد تخریب در مفصل، باعث تغییر شکل آن نیز می‌گردند.

وی افزود: این بیماری جز بیماری‌های خود ایمنی محسوب می‌شود که به دلیل داشتن زمینه‌های ژنتیکی و اختلال در آن، بدن قادر نخواهد بود، خودی را از غیر خودی تشخیص دهد و زمانی که تحریک شود، به بافت‌های بدن حمله می‌کند. یکی از شایع‌ترین نوع این بیماری، آرتریت روماتوئید است، شیوع این بیماری در خانم‌ها دو الی سه برابر آقایان است، احتمال بروز آن در هر سنی وجود دارد، اما شیوع بیشتر آن، حدود 20 تا 50 سالگی است. جمشیدی در پاسخ به این سوال که چه فاکتورهایی زمینه بروز این بیماری را فراهم می‌کنند، گفت: یکی از عوامل شروع کننده این بیماری، میکروب‌ها و ویروس‌ها هستند، که با تحریک سیستم ایمنی، باعث شروع این بیماری می‌شوند. وی افزود: در دوران اپیدمی کرونا، عده‌ای از افراد پس از ابتلاء به کرونا، به این نوع بیماری‌های التهابی سیستم ایمنی مبتلا شدند. جمشیدی همچنین، استرس‌ها را از دیگر عوامل ابتلاء به این نوع بیماری‌ها نام برد و گفت: وقتی سلول زنده در مقابل استرس قرار می‌گیرد، از خود پروتئینی ترشح می‌کند که در یک زمینه ژنتیکی مساعد قادر است سیستم ایمنی را تحریک کند، که نتیجه این فعالیت نامناسب، التهاب است که در بیماری آرتریت روماتوئید در مفاصل ایجاد می‌شود، التهاب موجود در مفاصل، مجدداً با ایجاد یک سیکل معیوب، سیستم ایمنی را تحریک می‌کند و این چرخه معیوب، به طور مداوم ادامه پیدا می‌کند. وی یادآور شد: در افرادی که از روغن ماهی استفاده می‌کنند، به دلیل داشتن امگا 3، ممکن است دردهای التهابی فروکش کند. جمشیدی همچنین گفت: استفاده از موادی مانند زنجبیل، دارچین و زردچوبه، با داشتن اثرات ضد التهابی ممکن است، با کاهش درد همراه باشند، این مواد پیشگیری کننده نیستند، اما در کاهش درد مؤثرند. این متخصص روماتولوژی، اصلاح شیوه زندگی، کاهش استرس و مصرف کمتر مواد غذایی آماده را، به همه افراد و به خصوص افراد در معرض خطر این بیماری توصیه و تاکید کرد: مصرف دخانیات از جمله عواملی است، که می‌تواند این بیماری را شعله ور کند. وی در پاسخ به این سوال که علائم روماتیسم مفصلی چیست، گفت: شایع‌ترین علامت در این بیماری، درد مفاصل است که ناشی از التهاب است. جمشیدی از خصوصیات دردهای التهابی مفصل، به دو علامت اشاره کرد: نخست، این دردها، در استراحت نیز وجود دارد و حتی تشدید پیدا می‌کند. دوم، فرد با خشکی صبحگاهی بیدار می‌شود و برای بهبود نیاز به زمان دارد. این استاد دانشگاه گفت: روماتیسم مفصلی، هیچ مفصلی را بی نصیب نمی‌گذارد، اما درگیری در مفاصل انگشتان دست، مچ دست و انگشتان پا، شایع‌تر است، او قرینه بودن درگیری مفاصل را، از خصوصیات بارز این دردها نام برد. وی یادآور شد: اگر درگیری مفصل بیش از 6 الی 8 هفته به طول بیانجامد، درگیری مزمن نامیده می‌شود که متأسفانه همین زمان برای تخریب مفصل کافی است. جمشیدی متذکر شد: بسیار مهم است که در بیماری آرتریت روماتوئید، تشخیص و درمان سریع‌تر انجام گردد و اجازه ندهیم که مفصل تخریب شود. وی توصیه کرد: اگر درد التهابی داشتید و علامت‌های گفته شده در شما وجود دارد، سریع اقدام کنید، تا مفاصل شما آسیب نبیند. این متخصص روماتولوژی گفت: با درمان و تشخیص به موقع، شانس خاموش شدن بیماری نیز وجود دارد. جمشیدی در پاسخ به این سوال که تشخیص این بیماری چگونه صورت می‌گیرد، ادامه داد: علائم بالینی و انجام آزمایشات تشخیصی (CRP,ESR,RF) از اهمیت ویژه ای برخوردار است، در سال‌های اخیر انجام آزمایشANTI CPP کمک کننده است، البته این آزمایش جواب مثبت کاذب نیز دارد. وی در پاسخ به این سوال، که تغییر شکل مفاصل چه زمانی رخ می‌دهد، افزود: این بیماری معمولاً آرام پیش می‌رود، اما در درصدی از موارد، سیر سریع وجود دارد، وی گفت: از ابتدای درمان، از چند جهت بیماری را کنترل می‌کنیم: اول خاموش کردن التهاب، سپس سرکوب کردن سیستم ایمنی است، که در نهایت منجر به کنترل بیماری می‌شود. جمشیدی در پاسخ به این سوال که آیا داروهای این بیماری، با عوارضی همراه است، گفت: هر دارویی با عوارضی توأم است، پزشک است که باید، منافع و مضار دارو را نسبت به منفعت بیمار بسنجد. وی افزود: متوتروکسات با دوز پایین، گزینه مناسبی در درمان بیماری‌های روماتیسمی است، همچنین برای کاهش درد و التهاب، معمولاً از دوزهای پایین کورتون نیز استفاده می‌شود، زیرا هم عوارض بیماری را کنترل می‌کند و هم باعث کاهش عوامل التهاب زا، سیستم ایمنی را آرام می‌کند. جمشیدی گفت: هیدروکسی کلروکین و سولفاسالازین جزو دیگر داروهای درمان این بیماری می‌باشند و در مورد مصرف سولفاسالازین، تاکید کرد: این دارو باید همراه با آب زیاد و با فاصله یک ساعت پس از غذا خورده شود. این استاد دانشگاه ادامه داد: اگر بیماری با این داروها بهبود نیافت، مصرف داروهای بیولوژیک توصیه می‌شود: این داروها، Anti TNF نام دارند که هم به صورت ضد التهاب عمل می‌کنند و هم روند بیماری را متوقف می‌کنند. وی گفت: خوشبختانه این داروها در کشور تولید شده اند و تحت پوشش بیمه نیز قرار دارند. جمشیدی در پاسخ به این سوال که چرا از ابتدا داروهای بیولوژیک مورد استفاده قرار نمی‌گیرد، افزود: این داروها چون با شدت بیشتری سیستم ایمنی را سرکوب می‌کنند، بیمار ممکن است، مستعد ابتلاء به عفونت شود، به همین دلیل داروهای بیولوژیک، در پله اول مصرف قرار نمی‌گیرند.