سختگیری عجیب کشورهای اروپایی بر گردش پول / روسیه چگونه موفق به مهار تورم و نرخ دلار شد؟ + فیلم

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، با توجه به نوسانات ارزی که در 6 ماهه دوم سال گذشته شاهد آن بودیم نظرات مختلفی پیرامون عوامل این نوسانات و همچنین راهکارهای آن مطرح شد. در این مصاحبه طاهر رحیمی کارشناس اقتصادی به تفصیل در خصوص نرخ ارز؛ ریشه‌ها و راهکارها صحبت کرده است.

رحیمی در ابتدای بحث خود گفت: سوال مهمی که مقدمه بحث را شکل می‌دهد این است که اساسا ما به عنوان یک کشور نفتی که درآمدهای مناسبی از نفت داشتیم چه اقدامی با ارز حاصل از صادرات آن انجام دادیم. سوال دیگر این است که امروز چند نرخ ارز داریم و در گذشته چند نرخ ارز داشتیم؟

وی ادامه داد: سومین سوال این است که چرا نرخ ارز بازار آزاد مهم است و باید به رسمیت شناخته شود؟ سوال چهارم این است که اساسا چرا ما باید دچار تلاتمات ارزی شویم و چه عواملی سبب نوسانات جدی ارز می‌شود؟ در این ارائه تلاش می‌کنیم تا به این سوالات پاسخ دهیم و راهکار ارائه کنیم.

این کارشناس اقتصادی با بیان اینکه در این سال‌ها ارز نفتی را به ارز ترجیحی تبدیل کردیم و به واردکنندگان دادیم تا بتوانیم تورم را کنترل کنیم، گفت: در برخی موارد در تولید داخل دچار مشکل شدیم. به طور مثال در ابتدای دولت شاهد کمبود در تولید مرغ بودیم، راهکاری که برای این منظور در نظر گرفته شد واردات 120 هزار تن مرغ بود که این واردات براساس ارزهای نفتی انجام می‌شود.

وی گفت: روش مصرف دیگر ارزهای نفتی به ویژه از ابتدای دهه 90 که درآمدهای ارزی بالا رفته بود این بود که هر جا دیدیم نرخ ارز در حال افزایش است اقدام به ارزپاشی یک طرفه کردیم تا جلوی جهش تورمی گرفته شود. اقدام دیگر این بود که بخشی از ارزها را در اختیار صندوق توسعه ملی قرار دادیم اما منابع این صندوق عملا برای جبران کسری بودجه دولت مصرف شد.

بخشی از ارزهای نفتی نیز سهم شرکت نفت بوده و بخش قابل توجهی نیز برای جبران ناترازی عملیاتی بودجه مورد استفاده قرار گرفته است.

در نتیجه با استفاده از ارزهای نفتی جبران ناترازی مالی، جبران ناترازی پولی (بانک‌ها) و حفظ سطح عمومی قیمت‌ها را دنبال کردیم.

سختگیری عجیب کشورهای اروپایی بر گردش پولی / حریم خصوصی در تراکنش‌های پولی و مالی معنا ندارد

رحیمی در بخشی از راهکارهایی که به منظور مدیریت بازار ارز ارائه کرد به موضوع حکمرانی بازار پولی اشاره کرد و گفت: در اتحادیه اروپا و در آمریکا اگر معادل بیش از 10 هزار دلار ارز خارجی داشته باشید، قبل از اینکه از شما بپرسند این مبلغ را از کجا آوردید بازداشتتان خواهند کرد. حتی اگر این ارز پول ملی شما باشد.

وی با اشاره به اینکه آیین‌نامه‌های مربوط به این مسئله وجود دارد، گفت: حتی اگر بخواهید پول ملی را در شبکه بانکی جابه‌جا کنید، سازمان امور مالیاتی و دستگاه‌های نظارتی این کشورها بلافاصله می‌توانند ورود کنند و شما باید آنلاین پاسخ بدهید که این پول از کجا آمده است.

این کارشناس اقتصادی با تاکید براینکه حریم خصوصی در تراکنش‌های پولی و مالی معنا ندارد، گفت: سال 1399، 13 برابر نقدینگی ما تراکنش بانکی داشتیم. اگر همین نسبت برقرار باشد شما حدود 80 هزار همت تراکنش پولی در کشور دارید که در عمل رصد نمی‌شوند. وقتی شما حکمرانی پولی ندارید امکان ورود به گردش پول در بازار ارز را نیز نخواهید داشت.

اقدام قاطع روسیه در کنترل نقل و انتقال روبل / حذف بلادرنگ متخلفان نظام توزیع اعتبار در دستور کار روسیه

وی درادامه گفت: یکی از مهم‌ترین کارهایی که روسیه طی 13 سال اخیر انجام داده است مربوط به همین موضوع است. روسیه لیکوئیدیتی روبل را کنترل کرده است. اگر کژ گزینی و کژ منشی در نظام توزیع اعتبارات رخ داده است رفته‌اند و کرکره آن را پایین کشیدند. بانک را فروختند و پول سپرده‌گذاران و سرمایه‌گذاران را داده‌اند. مشکلات طرف عرضه در کشور ما وجود دارد اما اگر کنترل بازار پولی را انجام دهیم بخش زیادی از مشکلات حل خواهد شد.

ضرورت تعیین سقف ارائه تسهیلات برای هر بانک و اصلاح آیین‌نامه کفایت سرمایه

رحیمی در خصوص اقدامات ضروری در جهت افزایش نظارت بر نظام پولی گفت: بانک‌ها باید براساس سپرده‌های پایه خود سقف مشخصی برای ارائه تسهیلات داشته باشند. آیین‌نامه کفایت سرمایه بانک‌ها که مبنای خلق پول آنها است باید اصلاح شود. بانک تسهیلات ارزی داده است و این مسئله در دارایی‌های ارزی بانک قرار گرفته است.

وی با بیان اینکه هر ساله با این دارایی‌های ارزی که اساسا در حساب بانک قرار ندارد افزایش سرمایه از محل افزایش نرخ تسعیر می‌دهند، گفت: به این ترتیب قدرت خلق پول بانک سال به سال رشد می‌کند. بحث دیگر سقف گذاری شناور برای ترازنامه بانکی متناسب با شاخص سلامت پولی بانک‌ها است.

این سقف تعیین می‌کند که بانک‌ها تا چه اندازه بتوانند قدرت خلق پول داشته باشند و یا اینکه چه مقدار داریی و بدهی بتوانند خلق کنند.

الزام بانک‌ها به پرداخت تسهیلات با نرخ سود سرکوب شده، سرآغاز رشد سرمایه‌گذاری در چین

این کارشناس اقتصادی اظهار کرد: بحث دیگر هدایت اعتبار در چین است. چین تنوع بخشی به سبد ارزی خود را انجام داده است اما مسئله‌ای که اوج رشد سرمایه‌گذاری در چین را رقم زد، بحث هدایت اعتبار در چین بود. بانک ها در این کشور موظف شدند تا با نرخ‌های بهره به شدت سرکوب شده وام پرداخت کنند و تسهیلات ترجیحی به جایی پرداخت شد که مورد تاکید دولت بود. در صنعت بانکداری نباید رقابت وجود داشته باشد.

پیمان‌سپاری ارزی 80 درصدی روسیه در شرایط تحریم

وی در مورد مدیریت بحران تحریم‌ها در روسیه گفت: روسیه در مدیریت بحران اخیر تجربه جالبی دارد البته با توجه به اینکه تعداد تحریم‌ها و حتی در مواردی عمق تحریم‌های روسیه از ما بیشتر بوده است. اولین اقدامی که این کشور انجام داد و به آن اشاره شد، نظارت شدید بر نقدینگی روبل بود. اجازه گردش روبل در بازارهای سفته‌بازی را ندادند.

رحیمی افزود: نکته دیگر نقشه مستحکم ارزی این کشور است که به معنای همان تنوع بخشی به منابع وارداتی و مقاصد صادراتی است. مجموع این دو مورد تاثیر خود را بر روی سبد دارایی خارجی هر کشوری نشان می‌دهد. کار دیگری که روسیه انجام داد که کوچک بود اما قدرت مذاکره کنندگی به روسیه داد، ایجاد شبکه مالی محلی در مقابل سوییفت بود.

وی با اشاره به اینکه نام آن نیز spfs است که در عمل شبکه تراکنش‌های محلی روسیه است، گفت: با وجود اینکه این شبکه رشد جدی داشته است اما در برابر سوییف بسیار کوچک است اما نکته آن اینجا است با این ابزاری که ایجاد کرده است امکان مذاکره برای خود ایجاد کرده است.

بحث دیگر پیمان‌سپاری ارزی با ضریب 0.8 بود. به این معنا که اگر کالایی صادر شد کسی امکان ورود منابع به تراستی‌ها و سرمایه‌گذاری آن را ندارد. روسیه با جنگ ارزی روبه‌رو است و باید 80 درصد منابع حاصل از صادرات به چرخه روبل بازگردد. به این ترتیب عرضه ارز افزایش پیدا کرد.

برعکس شدن مسیر خروج سرمایه از روسیه با الزام فروش نقت و گاز با روبل

این کارشناس اقتصادی با بیان اینکه بحث دیگر الزام اروپا به تسویه با رویل بود، گفت: روسیه اروپا را مجبور کرد تا ارز حاصل از صادرات نفت و گاز خود را به بانک گاز پرومبنک ببرد و وقتی روبل وارد سیستم شد آن وقت تسویه انجام می‌شود. صادرات ریالی ما به معنای خروج سرمایه از کشور است اما این مسیر برای روسیه تبدیل به مسیر ورود سرمایه شد.

با توجه به این تجربیات در ابتدای جنگ شاهد بودیم که ارزش روبل به نسبت یورو به طور هیجانی کاهش پیدا می‌کند اما ظرف مدت کوتاهی به نقطه‌ای رسیدیم که ارزش روبل روسیه بالاتر از یورو قرار گرفت.

فیلم کامل این گفتگو در زیر قابل مشاهده است: