سرمایه‌گذاری عجیب دولت در مناطق آزاد / هزینه ایجاد شغل برای هر نفر 5 میلیارد تومان!

گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو، هم‌زمان با هفته دولت، گام دوم افتتاح و کلنگ‌زنی 71 پروژه سرمایه‌گذاری صنعتی و عمرانی در مناطق آزاد و ویژه اقتصادی کشور، به‌صورت هم‌زمان آغاز خواهد شد. بر اساس اطلاعات منتشر شده از سوی روابط‌عمومی و امور بین‌الملل دبیرخانه شورای شورای‌عالی آزاد و ویژه اقتصادی کشور، این پروژه‌ها در 4 منطقه آزاد تجاری - صنعتی (کیش، ارس، انزلی و اروند) و 5 منطقه ویژه اقتصادی (انرژی پارس، سهلان، ارگ جدید بم، پتروشیمی و لرستان) به‌صورت هم‌زمان در روز چهارشنبه (9 شهریورماه) افتتاح یا کلنگ‌زنی شد. اطلاعات موجود حکایت از این دارد که مجموع سرمایه‌گذاری در پروژه‌های گفته شده یک میلیون و 18 هزار میلیارد تومان بوده است. تارنما و صفحه مجازی دبیرخانه شورای شورای‌عالی آزاد و ویژه اقتصادی کشور اعلام کرده است که این پروژه‌ها به شکل مستقیم حدود 22 هزار شغل در کشور ایجاد خواهد کرد. با این تفاسیر هزینه ایجاد یک شغل در مناطق آزاد 5 میلیارد تومان است این در حالی بوده که برای ایجاد یک شغل در شهرک‌های صنعتی حدود یک‌دهم این هزینه موردنیاز است. البته شایان‌ذکر است که شهرک‌های صنعتی به‌مراتب عملکرد بهتری را در زمینه تولید نسبت به مناطق آزاد تجربه کرده‌اند و با این وجود نیاز است تا دولت روند سرمایه‌گذاری در شهرک‌های صنعتی را هموار سازد، زیرا شهرک‌های صنعتی دارای ظرفیت‌های کلانی هستند که همواره مورد غفلت قرار گرفته‌اند. از طرف دیگر در گزارش روابط‌عمومی مناطق آزاد تجاری صنعتی در خصوص جزئیات این طرح‌ها مطلبی منتشر نشده است و نمی‌توان صحت‌سنجی در این زمینه انجام داد. چه‌بسا که در سالیان دور نیز شاهد کلنگ‌زنی و افتتاح پروژه‌های گسترده در مناطق آزاد و ویژه اقتصادی بوده‌ایم؛ ولی در عمل و مشاهدات میدانی شواهد حکایت از ماجرای دیگری دارد. علاوه بر این یکی از اصلی‌ترین اهداف مناطق آزاد جذب سرمایه‌گذار خارجی بوده و در این زمینه نیز مشخص نبوده که در طرح‌های ذکر شده، آیا سرمایه‌گذاران خارجی نیز حضور دارند؟ تراز تجاری مثبت مناطق آزاد چگونه محقق شده است؟ در ماه‌های اخیر فعالیت‌های رسانه‌ای گسترده‌ای توسط مدیران مناطق آزاد و دبیرخانه شورای شورای‌عالی آزاد تجاری صنعتی و ویژه اقتصادی مبنی بر تراز تجاری مثبت این مناطق صورت‌گرفته است. فیلم‌های کوتاه و عکس نوشت‌های گوناگون با مضمون «برای اولین‌بار در تاریخ مناطق آزاد و ویژه اقتصادی تراز تجاری این مناطق مثبت شده است» به‌صورت گسترده در صفحات مجازی پخش شده است، بااین‌وجود آیا مدیران این مناطق حاضر هستند که تراز تجاری این مناطق منهای صادرات نفتی و میعانات گازی را منتشر نمایند؟ آنچه مشخص است تراز تجاری این مناطق تحت‌تأثیر فروش نفت، میعانات گازی و مواد وابسته به نفت مثبت شده است و فریاد تراز تجاری مثبت در چنین شرایطی حکایت از عملکرد مثبت مدیران این مناطق نیست. در انتها باید گفت تا زمانی که اصلاح قانون مناطق آزاد تجاری صنعتی و ویژه اقتصادی محقق نشود آمار‌های غیرشفاف این مناطق ادامه خواهد داشت، آمار‌هایی که با واقعیت این مناطق یعنی بیکاری، فقر، حاشیه‌نشینی، دروازه واردات و قاچاق همخوانی ندارد.

حسین احمدزاده شهرودی، کارشناس اقتصاد مقاومتی