سنگری فتح شده یا نه!؟

برخی از دوستان دغدغه مند می‌خواهند برای نسل جدید محصولات فرهنگی تولید کنند. خدا خیرشان بدهد! اما تازه بحث آغاز می‌شود: مبارزه فرهنگی با ابزار فرهنگی چگونه است؟

خبرگزاری مهر- فرهنگ و هنر: مهدی زنگنه شاعر آئینی در نقدی نسبت به کلیپ «دهه هشتادیا» اینگونه عنوان کرد که آیا این اثر برای نسل نوجوانی که مخاطب اصلی آن است، تأثیرگذار است یا خیر؟ آسیب‌ها و آفت‌های فرهنگی چنین محصولاتی بیشتر است یا ثمرات و دست آوردهایش؟

در ادامه، متن کامل نقد ایشان را بخوانید:

بسم الله الرحمن الرحیم

خوشحال نباشید! سنگری فتح نشده است!

چند روزی است نماهنگی به نام دهه هشتادیا با حمایت مؤسسه ماوا در فضای مجازی منتشر شده است. اکثر دست اندرکاران این اثر یا از دوستان قدیمی اند یا عزیزانی که با یکدیگر سابقه همکاری داریم. نگارنده به صداقت و دغدغه مندی ایشان شهادت می‌دهد؛ لکن آیا این اثر برای نسل نوجوانی که مخاطب اصلی آن است، تأثیرگذار است یا خیر؟ آسیب‌ها و آفت‌های فرهنگی چنین محصولاتی بیشتر است یا ثمرات و دست آوردهایش؟

چند سال پیش در حضور چند تن از متولیان فرهنگی گفتم: " بسیاری از جوانان و نوجوانان نسل جدید حتی اسم چهارده معصوم را نمی‌دانند! " باورشان نشد! اما بارها و بارها از نوجوانان بدنه ی جامعه خواسته ام امامان شیعه را نام ببرند، و در اغلب مواقع با سردرگمی شأن مواجه شده ام! این یک واقعیت اجتماعی و فرهنگی است که جمهوری اسلامی در انتقال مفاهیم و گفتمان اصلی خود به نسل‌های بعد از انقلاب، نه تنها موفق نبوده بلکه اصلا تلاشی نکرده است! متولدین دهه‌های هفتاد و هشتاد به هیچ وجه با بدیهیات فکری و فرهنگی دهه‌های پیشین آشنا نیستند! حالا اگر عده‌ای دلسوز می‌خواهند قدمی بردارند چه باید کنند؟

در طول سال‌های پس از انقلاب صاحبان تفکر واپس گرایانه و ساده انگارانه ای خیال می‌کردند با ممنوعیت ویدئو و پس از آن ماهواره، تهاجم فرهنگی خنثی می‌شود! اما نشد! هنوز هم عده‌ای بر این باورند که با فیلترینگ مسئله حل می‌شود، غافل از آن که فقط دارند صورت مسئله را پاک می‌کنند! مبارزه با تهاجم فرهنگی با سلاح فرهنگی میسر است نه ابزاری دیگر! برخی از دوستان دغدغه مند این را فهمیده اند و می‌خواهند برای نسل جدید محصولات فرهنگی تولید کنند. خدا خیرشان بدهد! اما تازه بحث آغاز می‌شود: مبارزه فرهنگی با ابزار فرهنگی چگونه است؟

برای این که به جوان و نوجوان امروزی بگوییم دیدن فیلم پورن برای تو ضرر دارد، چه باید کرد؟ آیا برویم سراغ یک ستاره‌ی فیلم‌های پورن، به ایران دعوتش کنیم، او را با روسری و چادر روی صندلی "ماه عسل" یا "هزار داستان" بنشانیم و سرگذشتش را بپرسیم؟ آیا با این کار در حوزه‌ی فرهنگ گل کاشته ایم؟ متأسفانه سقف پرواز عده‌ای از دوستان در همین حدود است! اگر می‌خواهیم برای موسیقی "ساسی مانکن" جایگزینی معرفی کنیم تا روی نسل نوجوان و جوان اثرگذار باشد، چه می‌کنیم؟ بدبختانه عده‌ای فکر می‌کنند با خلق چهارتا سلبریتی مذهبی که مداحی را با تنظیم‌های استودیویی تلفیق کنند، و اشعاری عوامانه با ضرباهنگ‌های همان جنس ساسی مانکنی راهی فضای مجازی کنند، خون بر شمشیر پیروز شده است!!!

درک ناقص از مقولات فرهنگی، در کنار دغدغه‌های اجتماعی، ما را به سوی ادبیات رسانه‌ای سخیف هدایت می‌کند. ادبیاتی که سطح شعور و سلیقه‌ی مخاطب را اعتلا نمی بخشد بلکه خودش را تنزل می‌دهد تا به خیال خام خویش اثر اندکی به جا گذارد.

همین نگاه موجب می‌شود که دکتر سید بشیر حسینی که اتفاقا مشاور نماهنگ "دهه هشتادیا" ست، برای جذب جوانان به قرائت قرآن می‌گوید: "هر کدام از آیه‌های قرآن به مثابه یک توئیت از سوی پروردگار است که با شأن نزولی نازل شده؛ همانطور که در رسانه‌های نوین مثل توئیتر بنا بر موضوعات روز توئیت تولید می‌شود، خدا هم بنابر اتفاقات مختلف آیه‌های کوتاهی به پیامبر نازل کرده است"

اختلال نماهنگ "دهه هشتادیا" صرفا شعر ضعیف، یا شکل و شمایل بصری لاکچری اش نیست! اشکال در نوع نگاهی است که این اثر و آثار مشابه را حمایت و هدایت می‌کند. نگاهی که می‌خواهد برای نوجوانان امروزی محصول فرهنگی تولید کند اما نمی‌داند برای اصلاحات فرهنگی نباید در میدان حریف بازی کرد!

به گواه تاریخ مردم ایران در طول چهارده قرن گذشته عاشق و دلداده ی اهل بیت عصمت و طهارت بوده و هستند. خیلی‌ها فرق حضرت عباس (ع) و امام حسن (ع) را نمی‌دانند، اما برای سفر به کربلا سر و دست می‌شکنند! خیلی‌ها تفاوتی میان حضرت زهرا (ع) و حضرت زینب (ع) قائل نیستند اما اگر روضه‌های هرکدام از ذوات مقدسه را بشنوند، اشک می‌ریزند! اتفاقا مسئله‌ی امروز جامعه ما، این نیست که جوانان و نوجوانان را با اهل بیت آشتی بدهیم، چون خیلی از مردم ما، ندانسته و ندیده عاشق ایشان بوده و هستند!

برادران عزیز! کار فرهنگی این نیست! با استفاده از واژگان "سوتی" و "خفن" و "پروفایل اینستا" کسی به سوی بساط امام حسین (ع) نمی‌آید! این نوع نگاه فقط و فقط مهر تأییدی به نارسایی‌های فرهنگی مان می‌زند! نارسایی‌هایی که شما باعث و بانی اش نبودید! اما با این کار ناخواسته روی آنها سرپوش می‌گذارید! فهرست تولیدات فرهنگی مدیران نالایق و ناآگاه را تطهیر می‌کنید! سال‌ها از پیروزی انقلاب می‌گذرد، اما هیچ فیلم و سریال قابل اعتنایی درباره مفهوم حیا و حجاب ساخته نشده است! سال‌ها از پایان جنگ تحمیلی می‌گذرد اما هیچ اثر زیبایی درباره فداکاری و ایثار خلق نشده است! نسلی که پای "کال آف دیوتی" و "جی تی ای" بزرگ شده، چه زمانی باید مفهوم از خودگذشتگی را زندگی کند؟ اختلالات فرهنگی ما، فراتر از این حرف هاست!

دوستان گرامی! سنگرهای فراوان دیگری وجود دارد که هنوز قدم‌های هیچ سربازی را لمس نکرده است! سنگر امام حسین (ع) همیشه پر از سرباز است.