سهم نابرابر ناشران دولتی و خصوصی از کاغذ یارانه‌ای
بر اساس گزارش اعلامی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی از مرداد تا مهر سال جاری 42 هزار بند کاغذ یارانه‌ای بین ناشران توزیع شده که سهم ناشران دولتی نسبت به خصوصی چند برابر بوده است.
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی گزارشی از میزان تخصیص کاغذ یارانه‌ای به ناشران را از مرداد تا پایان مهر 1401 منتشر کرده است. این گزارش را اینجا مشاهده کنید!
بر اساس این گزارش، در مجموع 42 هزار و 341 بند کاغذ تحریر (اعم از 60 در 90 و 70 در 100) یارانه‌ای بین 574 ناشر توزیع شده است. بخشی از این کاغذ‌ها با دلار 4200 تومانی باقی مانده از یارانه کاغذ در دولت قبل تامین شده است و بخشی نیز حاصل چندین محموله توزیع نشده کاغذ تحریر از سال‌های گذشته که پرونده آن‌ها در مراجع قضایی حل شد و در ماه‌های گذشته در اختیار وزارت ارشاد برای توزیع قرار گرفته است.
به گفته یکی از اعضای کارگروه توزیع کاغذ؛ هنوز یک پرونده قضایی در حوزه کاغذ در جریان است که حکم نهایی برای آن صادر نشده است. با تعیین تکلیف این پرونده تناژ محدود دیگری نیز آماده توزیع میان ناشران خواهد بود.
علاوه بر این اردیبهشت ماه سال جاری نیز ارز اختصاصی کاغذ برای سال 99 از سوی دولت اختصاص پیدا کرد که بخشی از آن وارد کشور شده و بخشی هنوز وارد نشده است، بر این اساس در مجموع 14 هزار تن کاغذ یارانه‌ای قرار است دوباره در بین ناشران توزیع شود که زمان و قیمت نهایی آن مشخص نیست.
یکی از نکات جالب توجه در این گزارش، میزان دریافتی ناشران دولتی و نیمه خصوصی است. اگرچه منع قانونی برای اختصاص کاغذ یارانه‌ای به ناشران دولتی وجود ندارد، اما تفاوت فاحش میزان دریافتی ناشران دولتی با ناشران خصوصی قابل توجه است.
این انتقاد در سال‌های گذشته نیز به دولت‌ها وارد بوده که مبنای دولت در حمایت باید بیشتر متوجه ناشران خصوصی باشد تا ناشران دولتی؛ کما اینکه در هیئت انتخاب و خرید کتاب ارشاد نیز تبعیض میان ناشران دولتی و خصوصی همواره یکی از چالش‌های موجود بوده است. ناشران دولتی که از بودجه دولتی برای انتشار کتاب بهره‌مند هستند، طبیعتاً مشکلات کمتری نسبت به ناشران خصوصی دارند که با مشکلات متعدد اقتصادی مواجه بوده و در خرید کاغذ از بازار نیز با مشکل مواجه‌اند. در این میان چه لزومی دارد که وزارت ارشاد عمده حمایت خود را متوجه ناشران دولتی کند که چه در تخصیص کاغذ و چه در خرید کتاب به نحوی از بودجه دولتی ارتزاق می‌کنند؟
صنایع کاغذ پارس چگونه می‌تواند به تولید تحریر برسد؟ هفته‌ای نسبتا آرام در بازار کاغذ / برآورد 60 هزار تنی مصرف در نشرنگاهی به فهرست منتشر شده توسط وزارت ارشاد نشان می‌دهد که عمده ناشران دولتی موجود در این فهرست به طور متوسط بین 300 تا هزار بند کاغذ یارانه‌ای دریافت کرده‌اند، در مقابل متوسط دریافتی ناشران خصوصی بین 10 تا 150 بند بوده است.
موضوع دیگری که انتشار این فهرست بار دیگر آن را یادآوری می‌کند، مسئله نظارت است؛ نظارت بر مصرف کاغذهای یارانه‌ای در صنعت نشر؛ مسئله‌ای که در دولت قبل کمرنگ دنبال شد و سوء استفاده برخی از ناشران از کاغذهای توزیع شده را فراهم کرد.
علی رمضانی، مدیرعامل خانه کتاب دی ماه، سال گذشته با اعلام تشدید نظارت و حساسیت‌ها بر توزیع کاغذ یارانه‌ای در دولت جدید اعلام کرد که از بحث‌های جدی دوره جدید این است که ناشران برای دریافت کاغذ یارانه‌ای باید از سهمیه دریافتی کاغذ قبل، به طور کامل استفاده کرده باشند. علاوه بر این وزارت ارشاد درج عنوان «این کتاب با استفاده از کاغذ دولتی منتشر شده است» بر روی کتاب‌های منتشره را نیز اجباری کرد، اما گزارشی از مصرف کاغذ یارانه‌ای تاکنون منتشر نشده است. برای نمونه مشخص نیست که یک ناشر دولتی یا خصوصی میزان دریافتی 100 تا 500 بند کاغذ خود در سه ماه اخیر را برای انتشار کدام کتاب‌ها صرف کرده یا خواهد کرد؟
در این زمینه انتظار اخبار و گزارش‌هایی از فروش کاغذ دولتی در بازار آزاد توسط برخی ناشران دغدغه‌ها و نگرانی‌ها در این خصوص را جدی‌تر می‌کند.
انتظار می‌رود، حالا که دولت عزم خود را برای تشدید نظارت و حساسیت‌ها در توزیع و مصرف کاغذ جزم کرده است، گزارش مصرف کاغذ نیز به صورت شفاف منتشر شود تا مشخص شود که ناشران با کاغذهای دولتی چه کتاب‌هایی و با چه قیمتی منتشر کرده‌اند؟ چرا که هدف از توزیع کاغذ دولتی میان ناشران پایین نگاه داشتن قیمت کتاب برای مصرف‌کننده بوده است.