«صدای هند رجب» به خاطر ترس دفاتر پخش هالیوودی در آمریکا توزیع نمی‌شود
درام تحسین‌شده «صدای هند رجب» درباره رویدادی در دل غزه جنگ‌زده، بدون توزیع‌کننده آمریکایی باقی مانده است و به نظر می‌رسد یکی از دلائلش فشار برای بایکوت مخالفت علیه دولت فعلی آمریکا باشد.
به گزارش خبرگزاری تسنیم به نقل از ددلاین، نقدهای تحسین‌برانگیز (امتیاز 97 درصد در راتن تومیتوز)، جوایز جشنواره‌ای، کارگردانی تحسین‌شده، طولانی‌ترین استقبال جشنواره‌ای و جمعی از هواداران درجه یک، معمولاً تقریباً تضمین‌کننده پخش فیلم در آمریکا هستند و با این حال، «صدای هند رجب»، برنده شیر نقره‌ای جشنواره فیلم ونیز به کارگردانی کوثر بن هنیه کارگردان نامزد 2 دوره اسکار، همچنان خانه‌ای در آمریکا ندارد و این همه در حالی است که فیلم‌های زیادی که کمتر مورد توجه بودند، تا به همین جای سال، خانه پخش خود را یافته‌اند.
درام غزه‌ای «صدای هند رجب» که در افتتاحیه جهانی خود در جشنواره ونیز امسال با بیش از 23 دقیقه تشویق نام خود را در تاریخ ثبت کرد، پیش‌بینی می‌شد که فروش سریعی در آمریکا داشته باشد، آن هم در دوره‌ای که رونق فیلم‌های خارجی است. ما می‌دانیم که چند پیشنهاد وجود داشته اما تعداد کمی از آنها در مسیری بوده‌اند که برای فیلمی با این موقعیت باید باشد. این واقعیت که فیلم هنوز فروش نرفته، بسیاری را شگفت‌زده کرده است.
«صدای هند رجب» که عربی زبان است و به عنوان نماینده تونس در اسکار 2026 معرفی شده، داستان هند رجب، دختر 6 ساله فلسطینی را روایت می‌کند که سال گذشته توسط نیروهای اسرائیلی کشته شد. او و خانواده‌اش در حال فرار از شهر غزه بودند که وسیله نقلیه‌شان با گلوله‌های تانک متوقف شد و عمو، عمه و 3 پسرعموی هند کشته شدند. هند و یکی دیگر از پسرعموهایش ابتدا از این حمله جان سالم به در بردند و از طریق تلفن از درون ماشین با هلال احمر فلسطین تماس گرفتند و درخواست کمک کردند، امدادگران تا مدت‌ها اجازه ورود به منطقه را نیافتند و بعدا ماشین در حالی پیدا شد که هند و امدادگرانی که برای کمک به او رفته بودند، همگی کشته شده بودند.
کارگردان "صدای هند رجب" فیلم جدیدش را کلید زداین حادثه اعتراض جهانی را برانگیخت، از جمله در دانشگاه کلمبیا، دانشجویان نام «همیلتون هال» را به «سالن هند» تغییر دادند. بن هنیه فیلمساز تونسی، در فیلم خود با استفاده از صدای ضبط شده در آخرین تماس تلفنی هند، کاری کرد که منتقدان آن را تأثیر ویرانگر توصیف کردند.
این قتل‌ها حدود 3 ماه پس از شروع عملیات نظامی مداوم اسرائیل در نوار غزه رخ داد. به گفته وزارت بهداشت تحت کنترل حماس، تعداد کشته‌شدگان فلسطینی اکنون به 67000 نفر رسیده و غزه به ویرانه بدل شده است. سازمان ملل متحد اقدامات اسرائیل را به عنوان نسل‌کشی محکوم کرده و امید تازه‌ای برای آتش‌بس و بازگشت گروگان‌ها ایجاد شده است.
فیلم «صدای هند رجب» پروژه‌ای پرستاره نیست اما برد پیت، خواکین فینیکس، رونی مارا، آلفونسو کوارون و جاناتان گلیزر از جمله چهره‌های مهمی هستند که به عنوان تهیه‌کننده اجرایی از این فیلم به حمایت برخاستند. پس از تشویق بی‌سابقه 23 دقیقه‌ای در اولین نمایش فیلم در ونیز، این فیلم در جشنواره‌های سراسر جهان، از جمله در آمریکا، به نمایش درآمده است.
خریداران بین‌المللی به سمت آن هجوم آورده‌اند. شرکت توزیع‌کننده ایتالیایی «آی واندر پیکچرز» 2 هفته پیش این فیلم را به صورت داخلی اکران کرد و فیلم در افتتاحیه خود در جایگاه چهارم فروش قرار گرفت و با نمایش در 400 سینما 500 هزار دلار فروخت که برای یک فیلم خارجی‌زبان، افتتاحیه‌ای قوی محسوب می‌شود. فروش این فیلم اکنون از مرز یک میلیون دلار عبور کرده و در دومین هفته اکران خود، فروشی مشابه با فیلم جدید مارگو رابی و کالین فارل با عنوان «یک سفر بزرگ، جسورانه و زیبا» و فیلم ترسناک «با هم» محصول نئون، داشته است.
خریداران از ترس می‌میرند
پس چرا «صدای هند رجب» هنوز در آمریکا اکران نشده است؟ هر 3 فیلم قبلی بن هنیه از سوی خریداران معتبر در آمریکا توزیع شده بودند. برای روشن شدن این امر ما با 12 توزیع‌کننده، سرمایه‌گذار و تهیه‌کننده آمریکایی و بین‌المللی صحبت کردیم تا نظر آنها را جویا شویم. هیچ‌یک حاضر به صحبت علنی نشدند. یکی از خریداران برجسته آمریکایی که علاقه زیادی به این فیلم ابراز کرده بود، ادعا کرد که خریداران یا دارند از ترس می‌میرند یا با سیاست‌های فیلم مخالف هستند.
یک شرکت هنری کلیدی در این مورد چنین توضیح داد: ما به این فیلم بسیار علاقه‌مند بودیم، اما به این نتیجه رسیدیم که با توجه به ارزیابی‌مان از پتانسیل فیلم، فروش آن به یک پخش‌کننده بزرگ بعید است، هرچند نمایش فیلم در فصل جوایز از قبل به خوبی آغاز شده است.
کمپانی موبی به نظر گزینه مناسبی برای این فیلم است؛ اما این شرکت ماه‌هاست درگیر موضوع ارتباطات نظامی اسرائیل با آخرین حامی مالی کمپانی یعنی «سکویا» است و فیلمی مانند این می‌تواند آن نگاه منفی موجود را تشدید کند یا آن نگاه منفی را به فیلم منتقل کند.
گزارشی از سینمای کودک فلسطینی / سینمایی که در برابر سانسور جهانی ایستاده استیکی از توزیع‌کنندگان باتجربه اروپایی چنین اظهار کرد: برای یک توزیع‌کننده آمریکایی، خرید فیلمی مانند «صدای هند رجب» فقط به معنای باور به کیفیت اثر نیست بلکه به معنای اختصاص منابع برای دفاع از آن در برابر حملات اجتناب‌ناپذیر از چندین طرف است. این امر هم به پول برای بازاریابی و تبلیغات نیاز دارد و هم به تیمی که آماده مدیریت جنجال در یک محیط بسیار قطبی باشد. بسیاری از توزیع‌کنندگان میلی به چنین نبردی ندارند.
یک منبع نزدیک به فیلم هم گفت: شما می‌توانید هر طور که دوست دارید این موضوع را جلوه دهید، اما واقعیت این است که توزیع کنندگان از ترس به سراغ فیلم نمی‌روند. به نظر من، این یک ترس بی‌اساس است و باید شایستگی هنری و چشم‌اندازهای تجاری فیلم را درنظر گرفت.
یکی از سرمایه‌گذاران هالیوود که با او صحبت کردیم، ایده تحریم خاموش این فیلم را رد کرد و گفت: درست نیست که در هالیوود یا در کل کشور کمپینی برای سانسور داستان‌ها یا صداهای فلسطینی‌ها وجود داشته باشد. من باور نمی‌کنم.
این موضوع به چه کسی مربوط می‌شود؟
در حالی که فیلم‌های فلسطینی زیادی وارد چنین مسیری نشده‌اند که بتوان صحت و سقم این نظریه را سنجید اما همین نتایج محدود هم متناقض است. فیلم «سرزمین دیگری نیست» پس از اینکه فیلمسازانش نتوانستند به توافق دلخواه خود برسند، مسیر توزیع مستقل را در پیش گرفت. فیلم «روزی روزگاری در غزه» هم که در جشنواره کن 2025 اکران شد، هنوز خانه‌ای پیدا نکرده است. اما هنوز کسانی هستند که حاضرند جانشان را برای چنین آثاری فدا کنند از جمله شرکت «واترملون پیکچرز» که متخصص داستان‌های فلسطینی و عربی است، فیلم «فلسطین 36» ساخته آن‌ماری جسیر و درام تحسین‌شده جشنواره ساندنس یعنی «همه آنچه از تو به جای می‌ماند» ساخته چرین دابیس (که امتیاز 100 درصد در راتن تومیتوز دارد) را منتشر می‌کند. در حالی که «کینو لاربر» هم مستند «روحت را در دستت بگیر و راه برو» فیلم جشنواره کن درباره زندگی عکاس خبری، فاطمه حسونا را خرید. حسونا در آوریل 2025، کمی قبل از انتخاب فیلم برای جشنواره کن، به شکل غم‌انگیزی در یک حمله هوایی اسرائیل به خانه‌اش کشته شد.
یکی از توزیع‌کنندگان آمریکایی مدعی شد موضوع فیلم «هند رجب» برای مخاطبان غیرهالیوودی ناخوشایند خواهد بود. وی گفت: به نظر من، توزیع‌کنندگان متوجه شده‌اند با وجود سر و صدای درون حباب هالیوود، سینماروها نمی‌خواهند برای موضوع‌هایی که می‌توانند به راحتی در خانه تماشا کنند، به سینما بروند.
نظر این توزیع کننده درباره ملاحظات احتمالی صنعت در مورد فیلم‌هایی از این دست چنین بود: هالیوود صنعتی است که تا حد زیادی توسط یهودیانی ساخته شده که از هولوکاست جان به دربردند، بنابراین مقاومت در برابر این فیلم نباید تعجب‌آور باشد و با این حال باز من از اینکه این فیلم با استقبال گرم صنعت هالیوود مواجه نشده، شوکه شده‌ام.
یکی از تهیه‌کنندگان هالیوود که با او صحبت کردیم، موضوع «7 اکتبر» را مطرح کرد و گفت: شما نمی‌توانید داستانی درباره پس از 7 اکتبر را بدون در نظر گرفتن زمینه آن روایت کنید. نمی‌توانید از آن بگذرید یا آن را کوچک جلوه دهید، زیرا بخش کوچکی از زمینه نیست.
در پاسخ به این حرف، منبعی نزدیک به فیلم گفت: من فکر می‌کنم در این پیشنهاد که این فیلم باید به 7 اکتبر هم بپردازد، یک ایدئولوژی وجود دارد. 7 اکتبر هم پس از دهه‌ها خشونت رخ داد. این منطقه چرخه بسیار طولانی خشونت و ظلم را به خود دیده است. بحث سیاسی گسترده‌تری درباره آنچه به عنوان زمینه لازم است، وجود دارد. اما چند فیلم درباره وقایع جنگی، تاریخ سیاسی طولانی‌تری را شرح می‌دهند؟ آیا فیلم «جنگ» تاریخ یا زمینه جنگ عراق را شرح می‌دهد؟ یا «تک‌تیرانداز آمریکایی»؟
با همه این حرف‌ها، هنوز شانسی برای یافتن خریدار برای فیلم وجود دارد اما احتمال بیشتر این است که پس از جمع‌آوری بودجه تبلیغات و آگهی، فیلم به مسیر توزیع مستقل برود.
فرار سینما از محتوای چالشی
در همین حال، این سوال که آیا یک پخش‌کننده یا استودیوی آمریکایی امروز از فیلم «صدای هند» حمایت خواهد کرد یا خیر، سوال به‌جایی است. در سال‌های اخیر، فیلمسازان نگرانی‌های فزاینده‌ای را در مورد استودیوها و پخش‌کننده‌هایی که از محتوای «چالش‌برانگیز» دوری می‌کنند، ابراز کرده‌اند.
20 سال پیش، چشم‌اندازهای سیاسی و صنعتی متفاوت بودند؛ نه بدون چالش‌های خاص خود اما متفاوت. درام روانشناختی تحسین‌شده و ظریف «اینک بهشت» ساخته هانی ابو اسد کارگردان فلسطینی، درباره 2 دوست دوران کودکی که در حال آماده شدن برای یک حمله انتحاری در اسرائیل هستند، در سال 2005 توسط بخش استودیویی وارنر ایندیپندنت خریداری شد. در حالی که از برخی جهات انتقادهایی به موضوع فیلم وجود داشت، وارنر از این فیلم که 1.5 میلیون دلار در سینماهای آمریکا فروخت و برنده جایزه گلدن گلوب و نامزد اسکار شد، حمایت کرد. 8 سال بعد، فیلم تحسین‌شده «عمر» از همین کارگردان، درباره یک فلسطینی جوان که پس از اینکه به اشتباه در مرگ یک سرباز اسرائیلی دست داشته، موافقت می‌کند به عنوان خبرچین کار کند، توسط شرکت آداپ فیلمز مستقر در نیویورک خریداری شد و به نامزدی اسکار هم رسید.
تغییر جهت آمریکا به راست
اینکه فیلمی مانند «اینک بهشت» امروز بتواند خریدار استودیویی پیدا کند، تصوری عجیب به نظر می‌رسد. پاتریک واکسبرگر رئیس سابق فیلم لاینزگیت در سخنرانی اخیر خود در میزگرد توزیع فیلم با مدیریت ددلاین در اجلاس زوریخ، به حضار گفت که شک دارد که آیا در این فضای سیاسی، حتی فیلمی مانند «بولینگ برای کلمباین» ساخته مایکل مور بتواند اکران سینمایی داشته باشد.
چرخش آمریکا به جناح راست تحت رهبری دونالد ترامپ، آن زخم عمیقی نیست که بسیاری تصور می‌کردند برای رهبران هالیوود باشد. ما وارد واقعیت جدیدی شده‌ایم که در آن یک کمدینِ پرطرفدار می‌تواند پس از انتقاد محافظه‌کاران و مقامات ترامپ، از صحنه کنار گذاشته شود. چند رئیس استودیو علنا از تضعیف تنوع، برابری و شمول (DEI) توسط ترامپ ابراز تاسف کرده‌اند؟ انجام معاملات جانبی با رئیس جمهور اکنون به عنوان یک شر ضروری برای تمرکز بر «چیزهایی که مهم هستند» تلقی می‌شود. ظاهراً این معاملات شامل تسهیل معاملات دیگر با دولت او و نصب مدیرانی است که با رئیس جمهور و دستور کار جنگ‌های فرهنگی او موافق هستند.
یکی از روسای استودیو که در هفته‌های اخیر به طور خصوصی با او صحبت کردیم، اعتراف کرد که از انجام دادن یا گفتن هر چیزی که ممکن است خشم ترامپ را برانگیزد، وحشت دارد.
این پس‌زمینه‌ای است که باعث می‌شود فیلمی مانند «صدای هند رجب» قراردادی برای توزیع به دست نیاورد. پس‌زمینه‌ای از ترس فزاینده از انتقام سیاسی، فضای مسموم رسانه‌های اجتماعی و تغییر جهت استودیوها. این تنها دلیل نخریدن فیلم نیست اما بسیاری از کسانی که با آنها صحبت کردیم معتقدند که یک عامل مؤثر است.
یکی از مدیران اجرایی جشنواره با ابراز تاسف گفت: تعلیق جیمی کیمل، کیفرخواست جیمز کومی و استفاده از سربازان در پورتلند و دیگر شهرهای آمریکا، نشان دهنده فرهنگی است که در آن فشار فزاینده‌ای برای بایکوت مخالفت علیه دولت فعلی آمریکا وجود دارد. پخش فیلمی که کارگردان آن گفته «همانطور که مردم نام آن فرانک را می‌دانند، باید هند رجب را هم بشناسند»، در این دسته قرار می‌گیرد. دست اندرکاران فن‌آوری همه تلاش خود را می‌کنند تا با رئیس جمهور کنار بیایند. آیا جای تعجب است که توزیع‌کنندگان مستقل نیز با توجه به اینکه بقای مالی آنها در معرض تهدید بیشتری است، همین ذهنیت را داشته باشند؟