ضرورت تشدید نظارت‌ها بر روند ساخت وسازهای غیر مجاز
تشدید نظارت ها بر روند ساخت وسازهای غیرمجاز توسط دستگاه‌های ذی‌ربط از جمله شهرداری‌ها و نظام مهندسی می‌تواند از ساخت واحدهای ناایمن در کشور جلوگیری کند.
ساخت وسازهای غیر مجاز همواره در مناطق مختلف کشور مشکلات متعددی برای مردم ایجاد کرده و اخیرا هم یک نمونه از این ساخت وسازهای نا مناسب در منطقه خلازیر پایتخت باعث تخریب چند ساختمان شده است.
یکی از اقداماتی که باید برای جلوگیری از این ساخت وسازهای غیر مجاز صورت گیرد، تشدید نظارت ها و سخت گیری ها از سوی دستگاه های ذی ربط از جمله شهرداری ها و نظام مهندسی است. طبق تبصره 7 ماده 100 قانون شهرداری‌ها، مهندسان ناظر ساختمانی مکلفند نسبت به عملیات اجرایی ساختمانی که به مسئولیت آنها احداث می‌گردد از لحاظ انطباق ساختمان با مشخصات مندرج در پروانه و نقشه‌ها و محاسبات فنی ضمیمه آن مستمراً نظارت کرده و در پایان کار مطابقت ساختمان با پروانه و نقشه و محاسبات فنی را گواهی کنند.
به گفته بسیاری از کارشناسان، تخریب ساختمان های غیر مجاز هم امری تخصصی است که باید با دقت و مهارت کافی انجام شود. زمانی که یک ساختمان تخریب می شود بیشتر از آنکه نیاز به زور بازو باشد نیاز به یک مدیریت و برنامه ریزی درست است.
در همین رابطه امیدرضا ریاحی دبیر سازمان نظام مهندسی ساختمان استان تهران، اظهار کرد: عمده تخریب ساختمان‌های یک یا 2 طبقه که در گذشته انجام می شد، امروز به ساختمان‌های بلندتر رسیده است.
وی با تاکید بر این‌که نمی‌توانیم با ابزارهای سنتی مانند بیل و کلنگ تخریب را انجام دهیم، افزود: نیازمند روش‌های جدید و تجهیزات به‌روز برای تخریب ساختمان‌ها هستیم.
وی با یادآوری این‌که مبحث 12 مقررات ملی ساختمان فصلی به ایمنی تخریب ساختمان‌ها اختصاص یافته است، تصریح کرد: از 2 سال قبل وزارت نفت به همراه سازمان استاندارد پیش‌نویس "استاندارد ملی آئین تخریب" را تدوین کرده و برای اظهارنظر، آن را در سایت سازمان استاندارد بارگذاری کرده‌اند.
دبیر هیئت مدیره سازمان نظام مهندسی ساختمان استان تهران با اشاره به این‌که فرآیند تخریب ساختمان‌ها شامل 3 فاز است، اضافه کرد:شناسایی و برنامه‌ریزی، اجرای عملیات تخریب و اقدامات پس از تخریب سه مرحله‌ای است که باید در تخریب ساختمان‌ها رعایت شود.
ریاحی با بیان این‌که در کشور هیچکدام از این 3 فاز رعایت نمی‌شود به تخریب ساختمان‌های غیرمجاز منطقه خلازیر اشاره کرد و گفت:به‌طور معمول برای تخریب ساختمان‌های یک و 2 طبقه با اکیپ اجرایی کارهای تخریب انجام می‌شود. در شرایط اضطراری چنانچه عملیات مدیریت نشود منجر به بروز فاجعه و بحران می‌شود.
وی بیان کرد: در حالی برای تخریب ساختمان از روش تدریجی بالا به پایین استفاده می‌شود که برای تخریب ساختمان خلازیر از روش کششی استفاده شده است. برای این کار بایستی 1.5 برابر شعاع موثر، منطقه تخریب از وجود مردم خالی شود. در این تخریب محدوده آوار، محدوده پرتاب نخاله، منطقه قرق و... رعایت نشده است.
ریاحی اظهار کرد: در زمان حاضر افرادی در بخش تخریب ساختمان فعال هستند روی ضایعات ساختمان تمرکز کرده و به‌صورت نقد هزینه آن را به مالک پرداخت می‌کنند. اگر کار تخریب ساختمان خلازیر به افراد با تجربه واگذار می‌شد منجر به بروز فاجعه نمی‌شد.
وی همچنین با بیان این‌که در تامین تجهیزات تخصصی تخریب در کشور کمبود شدید داریم، افزود: ساختمان‌های غیرمجاز و بدون پروانه، ساختمان‌های شبانه‌ساز با کیفیت بسیار پایین هستند که در ساخت آنها کوچک‌ترین اصول ساخت و ساز رعایت نشده است. شهرداری مکلف به جلوگیری از ساخت چنین ساختمان‌هایی است و باید به‌موقع از بروز این تخلفات جلوگیری به‌عمل می‌آمد.
عضو هیئت مدیره سازمان نظام مهندسی ساختمان استان تهران با تاکید بر این‌که تخریب ساختمان‌ها فکر می‌خواهد، تصریح کرد: وزارت راه و شهرسازی و دفتر تدوین مقررات باید برای تخریب ساختمان، صلاحیت لازم را صادر کند تا شاهد تکرار اتفاقات شبیه خلازیر در کشور نباشیم.
همچنین ریاحی در پاسخ به باشگاه خبرنگاران جوان در خصوص این موضوع که چه تعداد ساختمان غیر مجاز در کشور وجود دارد گفت: فعالیت‌های غیر مجاز ساخت وساز به صورت پراکنده در کل کشور وجود دارد، اما مهم‌ترین مسئله آن است که از این تخلفات با استفاده از ظرفیت‌های نهاده‌های مختلف از جمله شهرداری جلوگیری شود.
به گفته دبیر سازمان نظام مهندسی ساختمان استان تهران قانون شهرداری، ماده 100، تبصره 7 این اختیار و وظیفه را برای شهرداری برای جلوگیری از تخلفات لحاظ کرده است امادر حال حاضر شاهد آن هستیم که ساختمان‌های غیر مجاز به صورت پراکنده به صورت قارچی سبز می‌شوند که این اقدامات زمینه ساز هدر رفت سرمایه‌ها می‌شود.
او می‌گوید: بسیاری از ساخت وسازهای غیر مجاز در زمان کوتاه اجرا می‌شود و این نوع از ساخت وساز‌ها اصول فنی را زیر سوال می‌برد چراکه این ساختمان با کیفیت و پایدار نیست و از خدمات مهندسی در آن استفاده‌ای نشده است.
همچنین بیت الهی عضو هیئت مدیره مرکز تحقیقات راه مسکن و شهرسازی به باشگاه خبرنگاران جوان گفت: جلوگیری از ساخت و سازهای فاقد مجوز، نحوه مواجهه با حادثه، نوع تخریب، فرماندهی میدان، تخصص و دانش در تخریب به عنوان یک علم و مدیریت ریسک و بحران است.
بیت الهی بیان کرد: کنترل و نظارت بر روند ساخت وسازهای غیرمجاز زمینه ساز جلوگیری از وقوع حوادث تخریب در کشور خواهد شد که باید در این بخش برنامه ریزی لازم صورت گیرد.
باشگاه خبرنگاران جوان اقتصادی راه و شهرسازی