فاکتورینگ سیستم مالی بدون تورمی

موضوع تأمین مالی نیازهای گوناگون در سطح دولت و بخش خصوصی، به عنوان یکی از چالش‌های اساسی اقتصاد ایران مطرح می‌شود که سیستم فاکتورنیگ می تواند منابع مالی بدون تورم را تامین کند.

به گزارش خبرنگار مهر موضوع تأمین مالی نیازهای گوناگون در سطح دولت و بخش خصوصی، به عنوان یکی از چالش‌های اساسی اقتصاد ایران مطرح می‌شود و لزوم توسعه ابزارهای تأمین مالی و تغییر روش تأمین مالی از متکی بودن بر نظام بانکی در اقتصاد ایران و حرکت به سمت تأمین مالی با محوریت بازار سرمایه، بیش از پیش احساس می‌شود.

اهمیت اصلی نظام تأمین مالی هنگام عدم تطابق جریان درآمدی و هزینه‌ای در اقتصاد، بیشتر درک می‌شود. به عبارت دیگر زمانی که جریان درآمدی و هزینه‌ای بازیگران اقتصاد، بنا به دلایل مختلف از لحاظ زمانی با یکدیگر منطبق نباشد، توجه ویژه به تأمین مالی برای عاملان اقتصادی ضروری می‌شود. عدم دسترسی به این امر ضروری نیز بالتبع منجر به کاهش رفاه اقتصادی شده و با کاهش رشد اقتصادی، اقتصاد را از تولید و مصرف بیشتر محروم خواهد کرد.

در ساختار تأمین مالی، کاهش اصطکاک‌های بین بنگاه و تامین‌کنندگان منابع مالی، مهم‌ترین کارکرد بازارهای مالی در راستای کمک به بخش حقیقی اقتصاد است. در سال‌های اخیر، روند تشکیل سرمایه ثابت به شدت نگران‌کننده است، به نحوی که در کنار ضرورت انجام اصلاحات ساختاری به منظور بهبود تثبیت اقتصاد کلان، فوریت بازسازی در نظام تأمین مالی را بیش از پیش بر همگان آشکار می‌سازد.

مهم‌ترین حوزه تأمین مالی داخلی در اقتصاد ایران، بخش بازار پول است که شامل منابع اعتباری بانک‌ها و مؤسسات اعتباری، حساب ذخیره ارزی و صندوق توسعه ملی می‌شود. در این حوزه، اعتبارات اسنادی و ضمانتنامه‌های مؤسسات اعتباری و بانک‌ها یکی از اصلی‌ترین ابزارهای تأمین مالی در فرآیند سرمایه‌گذاری و تجارت بوده است.

در بخش تولید، مهم‌ترین هدف تأمین مالی بنگاه، تأمین سرمایه در گردش است که با تهیه مواداولیه و کالاهای واسطه‌ای چرخه فعالیت بنگاه را پایدار نگه دارد و در سال‌های اخیر آن را به عنوان تأمین مالی زنجیره ارزش نیز تفسیر می‌کنند. بانک مرکزی با هدف توسعه روش‌های تأمین مالی تولید به شیوه‌های غیرتورمی، از سال گذشته روش‌های نوین تأمین مالی زنجیره‌ای را در دستور کار قرارداد.

فاکتورینگ تأمین مالی غیر تورمی

روش تأمین مالی فک تورینگ یکی از روش‌های متداول در سایر کشورها و یکی از سریع‌ترین خدمات مالی در حال رشد در جهان است که امکان تأمین مالی مبتنی بر قراردادهای بنگاه را فراهم می‌کند؛ به کمک روش تأمین مالی فک تورینگ، بنگاه‌های اقتصادی می‌توانند علاوه بر توثیق اصل قرارداد تأمین کالا و خدمت نزد نهادهای مالی، منابع مالی اجرای آن قرارداد را دریافت کرده و پروژه خود را تأمین مالی کنند.

واگذاری مطالبات قراردادی به شخص ثالث، نوعی از تأمین مالی است که به آن در اصطلاح، علم تأمین مالی فک تورینگ می‌گویند. در صورتی که طلبکار مطالبه (دریافتنی) خود را از بدهکار به شخص ثالث واگذاری کند، روش تأمین مالی را فک تورینگ می‌گویند. در این روش به طور مثال پیمانکار 100 واحد پول از کارفرما طلب دارد. در این حالت پیمانکار می‌تواند طلب خود را به قیمتی کمتر (به کسر) مثلاً 95 واحد به پذیرنده (تأمین مالی کننده) واگذار کند که در این حالت پذیرنده در موعدی زودتر 95 واحد را به پیمانکار پرداخت می‌کند و بعداً 100 واحد از کارفرما در موعدی توافقی دریافت می‌کند. با این روش می‌توان پیمانکار را سریع‌تر از زمان قرارداد، تأمین مالی کرد.

اما در صورتی که کارفرما بخواهد بدهی (پرداختنی) خود را به پذیرنده (تأمین مالی کننده) واگذار کند، روش تأمین مالی را فک تورینگ معکوس می‌نامند. به طور مثال کارفرما 100 واحد به پیمانکار خود بدهکار باشد، این بدهی را به قیمتی بیشتر (صرف) باید به پذیرنده واگذار کند. در این روش نیز پذیرنده زودتر مبلغ را به پیمانکار پرداخت می‌کند و در آینده توافقی، مبلغ پرداخت‌شده را از کارفرما دریافت می‌کند.

روش تأمین مالی فک تورینگ یکی از روش‌های متداول در سایر کشورها و یکی از سریع‌ترین خدمات مالی در حال رشد در جهان است که امکان تأمین مالی مبتنی بر قراردادهای بنگاه را فراهم می‌کند. به کمک روش تأمین مالی فک تورینگ، بنگاه‌های اقتصادی می‌توانند علاوه بر توثیق اصل قرارداد تأمین کالا و خدمت نزد نهادهای مالی، منابع مالی اجرای آن قرارداد را دریافت کرده و پروژه خود را تأمین مالی کنند. در نتیجه، دایره فعالیت بنگاه، دیگر محدود به توثیق دارایی‌های فعلی مانند وثایق ملکی، موجودی انبار و تجهیزات نخواهد شد و امکان جذب منابع مالی با توثیق عوائد و منافع قرارداد پروژه‌ها نیز فراهم می‌شود.

مسئله تأمین مالی در بنگاه‌های اقتصادی، یکی از مهم‌ترین موانع ارتقای توان تولید داخل و رشد اقتصادی است. عمده بنگاه‌های اقتصادی کشور با وجود اینکه از توانمندی‌های فنی قابل قبولی برخوردار هستند، نمی‌توانند وثایق کافی برای جذب منابع مالی را به نهادهای مالی در بازار پول و سرمایه ارائه کنند. «فک تورینگ» به عنوان یکی از شیوه‌های تأمین مالی، به ویژه در شرایطی که بنگاه اقتصادی با مشکل عدم کفایت وثایق جهت جذب منابع مالی از طریق نهادهای مالی مواجه است؛ کارساز است.

در بعضی از مواقع، شرکت فروشنده ممکن است فاقد مشکل نقدینگی بوده و صرفاً به منظور صرفه‌جویی در هزینه‌های اداری و حقوقی، حق وصول طلب را به شرکت فک تورینگ واگذار کند.

شرکت‌هایی که به علت افزایش وجوه دریافتنی، وجوه کافی جهت تأمین سرمایه در گردش خود را ندارند، بیشتر تمایل به استفاده از خدمات فک تورینگ را دارند. استفاده از خدمات اینگونه شرکت‌ها جهت اخذ وجوه نقد موردنیاز به آنها کمک می‌کند تا مانده نقدی خود را افزایش دهند.