فلسفه تشکیل جمهوری اسلامی از زبان رئیس جمهور
روز سه‌شنبه، دوازدهم مردادماه مراسم تنفیذ سید ابراهیم رئیسی برگزار شد. ابراهیم رئیسی، برگزیده ملت در انتخابات بیست و هشتم خردادماه میراث دار شرایط و وضعیت سختی است که نیاز به همگرایی نهادی و سازمانی جهت کاستن از مشکلات بیش‌ازپیش احساس می‌شود.
نگاهی به سخنان رئیس‌جمهور منتخب در روز تنفیذ بیانگر آن است که ایشان ضمن توجه به فلسفه تشکیل نظام جمهوری، مسیر آینده و مشکلات اصلی را بیان کردند. بر این مبنا می‌توان سخنان ابراهیم رئیسی را به چند بخش و سرفصل اصلی تقسیم کرد.
فلسفه تشکیل نظام جمهوری اسلامی: تشکیل نظام مذهبی جمهوری اسلامی ایران در سال 1357 و در اوج جنگ جبهه شرق و غرب، بیانگر پی‌ریزی ساختار و نظامی جدید بود. در دنیای مدرن، این باور به‌عنوان ایده سخت و غیرقابل تغییر مطرح بود که دین دیگر جایگاهی در تدبیر امور روزانه مردم و اداره حکومت ندارد اما پیروزی انقلاب اسلامی ایران به‌عنوان عاملی برای تغییر اساسی این ایده و باور عمل کرد.
نظام جمهوری اسلامی ایران در جهانی دین زدایی شده آن روزگار، مدل جدیدی از حکومت‌داری ارائه کرد. از دیدگاه ابراهیم رئیسی «در این مدل حکمرانی نو، امر دین در کنار دنیا، امر علم در کنار اخلاق؛ امر عدالت در کنار پیشرفت و امر عزت در کنار رفاه، به عالم عرضه شد». به‌واقع در نظام جمهوری اسلامی ایران «جمهوریت در کنار اسلامیت و استقلال در کنار آزادی در هم‌آمیخت و این آمیختگی برای جامعه اسلامی و برای عالم، مدل نوینی از حکمرانی را عرضه کرد».
انتخابات خردادماه: انتخابات ریاست جمهوری زیر بمباران تبلیغاتی، جنگ اقتصادی و شرایط ویژه کرونایی در کشور برگزار شد. همچنین مردم در چند سال اخیر گرفتار مشکلات عدیده‌ای در حوزه‌های مختلف به‌ویژه اقتصادی شده بودند و دشمنان بر این امر برنامه‌ریزی کرده بودند که مشارکت در انتخابات بسیار کاهش خواهد یافت اما برنامه و توطئه‌های آن عملیاتی نشد. با توجه به شرایط ترسیم‌شده «در حماسه 28 خرداد همه اقشار مردم از پیر و جوان، اقوام و مذاهب و همه مردم نقش داشتند». اگرچه ضرورت دارد تمام تلاش دولت جدید در راستای افزایش ترغیب مردم به حضور در انتخابات آینده باشد.
پیام انتخابات: انتخاب ابراهیم رئیسی به‌عنوان رئیس‌جمهور از سوی مردم به‌منزله این است که با توجه به سوابق و شعارهای ایشان مسائلی مانند مبارزه با فساد و تبعیض، پایان بخشی به روابط ناسالم اداری و رانت‌خواری‌ها، ضرورت «رفع مشکلات اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی» از اهمیت برخوردار است. درواقع پیام انتخابات خردادماه، پیام تغییر وضع موجود بود.
سید ابراهیم رئیسی نیز پس از ثبت‌نام در انتخابات سیزدهمین دوره ریاست‌جمهوری در نشست خبری با خبرنگاران اظهار کرده بود: «باور دارم که بانیان و شرکای وضع موجود نمی‌توانند تغییردهنده وضع موجود باشند. باید افرادی در این میدان وارد شوند که حقیقتا به تحول و تغییر عقیده داشته باشند».
حل مشکلات مردم: ابراهیم رئیسی بخشی از سخنرانی روز تنفیذ خود را به بیان مشکلات مردم اختصاص داد و گفت «مسائلی که امروز مردم نسبت به آن گله‌مند هستند، باید تغییر کند». رئیسی به تورم، رشد نقدینگی، بدهی دولت، کسری بودجه اشاره کرد و به‌طور خاص بر آسیب دیدن سفره مردم، وضعیت مشکلات اقتصادی و فرهنگی، مسئله بیکاری و مسکن پرداخت.
مهم‌ترین نکته این بود که رئیس‌جمهور منتخب مهم‌ترین مشکل را آسیب به اعتماد مردم اعلام کرد و به همین دلیل «مردم دولتی خواستند که این آسیب را جبران و اعتماد را به مردم بازگرداند و فاصله بین ملت و دولت را کاهش دهد. رابطه بین ملت و دولت همواره می‌تواند بسیار گره‌گشا باشد».
در این راستا کسری بودجه، ثبات بازار سرمایه و بورس، کنترل تورم و گرانی‌ها، آب و برق و کرونا ازجمله مسائل فوری و ضروری هستند که دولت با آن مواجه است و باید پیگیر حل آن باشد.
تأکید بر بیانیه گام دوم انقلاب: یکی از مسائل مورد تأکید رئیس‌جمهور در مراسم تنفیذ بیان اهمیت بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی بود. بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی در چهلمین سالگرد انقلاب توسط رهبری صادر شد و دربرگیرنده توصیه‌هایی اساسی به‌منظور «جهاد بزرگ برای ساختن ایران اسلامی بزرگ» است.
از دیدگاه رئیس‌جمهور «باید وضع موجود و مطلوب را دقیق ببینیم و فاصله وضع موجود با مطلوب را کمتر و کمتر کنیم. باید به وضعیتی برسیم که مورد انتظار مردم است و این مستلزم تحقق فرازهای بلند بیانیه گام دوم خواهد بود».
سیاست خارجی: بدون شک یکی از مسائل مهم در دولت سیزدهم، مسئله سیاست خارجی است. اگرچه ابراهیم رئیسی در زمان انتخابات گفته بود که کسب امتیازات برجام نیاز به یک دولت مقتدر است در سخنرانی مراسم تنفیذ نیز تأکید کرد حتما «به دنبال رفع تحریم‌های ظالمانه» خواهند بود اما نکته و مسئله مهم آن است که سفره مردم و اقتصاد را شرطی نخواهند کرد و آن را به اراده بیگانگان گره نمی‌زنند.
این سیاستی بود که در دولت یازدهم و دوازدهم دنبال شد و حل تمام مسائل و مشکلات مردم به مسئله برجام ارتباط داده می‌شد و همین عامل موجب شد وقتی آمریکا از توافق هسته‌ای خارج شد عملا دولت برنامه و طرح دیگری برای حل مشکلات مردم نداشته باشد.
اصحاب ما می‌توانیم: یکی از مسائل مورداشاره ابراهیم رئیسی در روز تنفیذ، تأکید بر خودباوری و خوداتکایی برای حل مشکلات بود. از نگاه ایشان «با همه موانع و مشکلاتی که در پیش رو وجود دارد، راه برای برون‌رفت از این مشکلات کاملا وجود دارد و اراده جدی برای رفع مشکلات بحمدالله وجود دارد».
ازاین‌رو باید گفت دولت جدید از اصحاب «ما می‌توانیم» است که البته تحقق این ایده به پشتوانه جوانان برومند و نیروی انسانی کارآمد صورت خواهد گرفت.
با کنار هم قرار دادن این سرفصل‌ها می‌توان امیدوار بود که دوران جدیدی در جمهوری اسلامی آغازشده است که درک مناسبی از مشکلات و خواسته‌های مردم وجود دارد. مسئله مهم‌تر البته تحقق این ایده‌ها و تلاش برای رفع مشکلات است که با توجه به سابقه رئیس‌جمهور این انتظار وجود دارد که وضعیت به سمت رفع مشکلات پیش برود.