لزوم پرورش ذهن‌های خلاق برای رشد بهره‌وری
تهران - ایرنا - رشد بهره‌وری یکی از ضروری‌ترین نیازها جامعه و از ارکان اصلی رشد اقتصادی به شمار می‌رود با اهمیت دادن به این مساله و افزایش آگاهی مردم می‌توان سطح بهره‌وری را ارتقا داد و در نتیجه میزان فعالیت‌های تولیدی را بهبود بخشید تا این امر به پیشرفت و توسعه‌یافتگی کشور منجر شود.
بهره‌وری فن استفاده مطلوب از امکانات، سرمایه ها، نیروها، منابع و فرصت ها در تولید کالا و عرصه خدمات است و تاثیر بسیاری بر توسعه اقتصادی می گذارد، همچنین بهره‌وری از فرد و خانواده شروع می‌شود و در مدرسه و دانشگاه ادامه می‌یابد و در بنگاه، اداره، سازمان، شرکت و دولت توسعه می‌یابد و فراگیر می‌شود و از آنجایی که ایران درگیر تحریم های مدوام است، باید به امر بهره وری و بهینه سازی مصرف توجه ویژه ای داشته باشد در واقع افزایش بهره وری و بهینه سازی مصرف نه تنها از وابستگی کشور به دیگر کشورها می کاهد، بلکه به رشد و شکوفایی در حوزه های اجتماعی و اقتصادی داخلی نیز یاری می رساند. بدین ترتیب اهمیت فرهنگ سازی و افزایش سطح آگاهی آحاد جامعه در ارتباط با ضرورت توجه به بهینه سازی مصرف به عنوان مقوله ای اثرگذار در رشد و پیشرفت جامعه سبب شد تا یکم خرداد به عنوان «روز بهره وری و بهینه سازی مصرف» در تقویم کشور به ثبت برسد.
نخستین مراکز بهره وری در ایران و جهان
پیشینه بهره‌وری به دورانی بسیار کهن باز می‌گردد به گونه‌ای که با انسان و استعدادها و توانایی‌های او گره خورده است. در سده هجدهم میلادی، برای نخستین‌بار واژه بهره‌وری مطرح شد و پس از آن، سازمان‌ها و جنبش‌های مستقل در زمینه آن به مطالعه و پژوهش پرداختند. سپس در اروپا، آژانس بهره‌وری اروپا (EPA) و در آسیا سازمان بهره‌وری آسیایی (APO) تشکیل شد. نهادهای ملی بسیاری نیز در کشورهای مختلف با ماموریت‌های مرتبط با بهره‌وری و کاهش مصرف تعریف شده‌اند که در ایران، شرکت بهینه‌سازی مصرف سوخت، نماد توجه حاکمیت به موضوع بهره‌وری در حوزه انرژی است. همچنین نخستین مرکز بهره وری در1950 میلادی در فرانسه تشکیل شد. ایران نیز در 1344 خورشیدی به این سازمان پیوست و در طول این سال ها بر فعالیت های اثربخش در این زمینه تاکید کرده است، پس از پیروزی انقلاب اسلامی در 1367 خورشیدی مجلس شورای اسلامی تمدید عضویت ایران در سازمان بهره وری آسیایی را تصویب کرد و وزارت صنایع سنگین وقت، مسوولیت دبیرخانه ای آن را به عهده گرفت تا اینکه تشکیلات بهره وری به صورت مستقل در 1371 خورشیدی راه اندازی شد و سال بعد شرکت «دونا سنگ» وابسته به سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران به «سازمان بهره وری ملی ایران» تغییر نام داد و فعالیت خویش را در این زمینه پیگیری کرد و پنج سال بعد بر پایه تصمیم شورای عالی اداری کشور این نهاد به «سازمان ملی بهره وری ایران» تغییر نام یافت. همچنین سازمان ملی بهره وری ایران در 1390 خورشیدی با توجه به ماده 79 قانون برنامه پنجم توسعه، موسسه دولتی وابسته به معاونت برنامه ریزی و نظارت راهبردی رییس جمهوری به فعالیت پرداخت و پس از احیا و تجدید ساختار دوباره سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور در 1393 خورشیدی، «سازمان ملی بهره‌وری ایران» به عنوان یکی از سازمان های وابسته به سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور فعالیت خود را آغاز کرد.
رشد اقتصادی با مصرف صحیح
بهره‌وری به معنای کنترل تورم، رشد اقتصاد در تمامی کشورهای توسعه یافته و حتی جهان سوم به اولویتی ملی تبدیل شده است. این موضوع در ایران جایگاه خویش را پیدا کرده است و جزو یکی از اصول مهم مدیریتی کشور شده است. تمامی طراحان، مدیران و تولید کنندگان باید با بهره وری سر و کار داشته باشند. در سازمان ملی بهره وری و مصرف ایران در زمینه ارتقا سطح بهره وری برنامه ریزی های انجام شده است که البته بدون تلاش ملی امکان تحقق آن وجود ندارد. در این خصوص چند عامل مهم سبب رشد بهره وری می شود این عوامل عبارتند از بهبود فرآیند های تولیدی، ارتقا سیستم های مدیریتی، مقدمات کار، فنون ساخت و تغییر ساختار بازار، تولید انبوه، سرمایه گذاری، نوآوری، مهارت، مشارکت و رقابت هستند. در واقع روز بهره وری و بهینه سازی مصرف روزی برای تاکید بیشتر و یادآوری اهمیت بهره‌وری در ساختار و توسعه جامعه است.
استقرار چرخه بهره وری در کشور سرآغاز حرکتی نوین در توسعه خواهد بود، بنابراین باید چرخه بهره وری شامل محاسبه شاخص ها، ارزیابی شاخص ها، برنامه ریزی و اجرای برنامه های بهره وری با تاکید بر رویکرد تولید ملی با جدیت بیشتر در تمام دستگاه های اجرایی و بنگاه های اقتصادی دنبال شود. همچنین اگر سازمانی بخواهد به بهبود بهره وری مستمر و پایدار دست یابد، باید برای بهره‌وری و بهبود آن اهمیت استراتژیک قائل شود و به بهبود بهره وری به عنوان یک فرایند مدیریتی نگاه کند. چون فرایند مدیریتی، فرایندی مستمر، پیوسته و پایدار بوده و هنگامی که شکل گرفت به گونه مداوم و جدایی ناپذیر به عملکرد سازمانی تبدیل می‌شود و به یک دوره زمانی خاص محدود نمی‌شود.
علاوه بر این بهره وری قبل از اینکه به‌عنوان یک شاخص اقتصادی یا عامل توسعه مطرح شود، یک فرهنگ است. برای اینکه بهره‌وری در یک جامعه پایگاهی پیدا کرده و ماندگار شود و در متن عقاید و سنت‌های بومی ریشه داشته باشد، باید نه تنها به عنوان یک معیار اقتصادی صرف، بلکه به‌عنوان یک اندیشه و تفکر قلمداد شود. همچنین از جمله مهمترین ابزارهای رشد و بهبود بهره‌وری توجه به آموزش و پرورش هدفمند نیروی انسانی است در واقع هر فرد در حالت عادی دارای استعدادها، قابلیت‌ها و ظرفیت‌هایی چون خلاقیت، نوع آوری، ابتکار، اختراع، مدیریت، رشد و ترقی و همچنین ویژگی‌های خاصی است که بر اثر پرورش و آموزش‌های صحیح و مناسب می‌توان این استعدادها، قابلیت‌ها و ظرفیت‌ها را به مرحله ظهور رساند و موجب رشد و بهبود بهره وری نیروی انسانی شد.
اهداف بهره وری و دعوت دین اسلام به مدیریت بهینه مصرف
بهره‌وری، عبارت از به دست آوردن حداکثر سود ممکن با بهره‌گیری و استفاده بهینه از نیروی کار، توان، استعداد و مهارت نیروی انسانی، زمین، ماشین، پول، تجهیزات، زمان، مکان و... به منظور ارتقای رفاه جامعه است. بهره‌وری به نسبت کار انجام شده به کاری که باید انجام می‌شده اطلاق می‌شود. همچنین بهره وری می تواند بیشترین استفاده از کمترین امکانات و منابع در راه رسیدن به رشد و شکوفایی همه جانبه زندگی انسان باشد، بنابراین از اهداف مهم بهره وری می توان به کاهش هزینه، افزایش تولید و خدمات، افزایش کیفیت و استفاده بهینه از زمان اشاره کرد. بهره وری بدون ارتقای کیفیت، امری بیهوده است. افزایش کیفیت می تواند شامل بهبود امور مادی از جمله تولید کالا و خدمات و بهبود شرایط کار و امور معنوی مانند بهبود شیوه زیستن، عبادت و اجرای احکام الهی باشد. در اسلام به افزایش کیفیت توجه ویژه ای شده است، به گونه ای که خداوند در قرآن کریم، بارها انسان را به انجام بهترین ها دعوت می کند در واقع اسلام با دعوت به ایجاد تغییر و تحول در وضعیت موجود، بازداشتن از بیکاری و تنبلی، تشویق به پویایی و حرکت، توجه به نیازهای اساسی زندگی انسان و پاسخ گو بودن در برابر عملکردهایش، عدم تساوی 2 روز انسان با یکدیگر و مدیریت بهینه زمان به انسان عزت و کرامت می بخشد. از دیگر اهداف مهم بهره وری، کاهش هزینه است در دین اسلام در موارد فراوانی سفارش می کند از منابع در اختیارشان درست استفاده کنند تا با پیش گیری از خسارت های احتمالی، هزینه ها را کاهش دهند. اسلام با سفارش به استفاده معتدل از منابع می خواهد از اسراف که هزینه فراوانی به افراد تحمیل می کند، جلوگیری کند تا هزینه های اضافی، در موارد ضروری تر و مهم تر به کار گرفته شود. بدین ترتیب هدف از بهره‌وری، دستیابی به مقاصدی است که نیازهای مادی و معنوی انسان را برآورده می‌کند و زندگی بهتری برای وی فراهم می‌سازد. امروزه به دلیل شدت نیاز به بازسازی اقتصادی و استفاده مفید از عوامل تولید، مفهوم بهره‌وری بیشتر درباره مسایل اقتصادی و تولیدی به‌کار گرفته می‌شود.
*س_برچسب‌ها_س*
