ماجرای تغییر بودجه توسط برخی نمایندگان مجلس واقعیت داشت؟!
در روزهای اخیر ادعای تغییرات گسترده در بودجه بعد از تصویب مجلس شورای اسلامی حاشیه‌های زیادی ایجاد کرد تا اینکه بالاخره امروز هیئت رئیسه کمیسیون تلفیق توضیحات مفصلی در این باره ارائه کرد.
به گزارش الف، نمایندگان مجلس یازدهم که با شعار شفافیت و پاسخگویی از مردم رأی گرفته بودند باگذشت حدود یک سال از آغاز به کار نه‌تنها هنوز نتوانسته‌اند این طرح را به سرانجام برسانند بلکه این روزها حاشیه‌ای عجیب‌وغریبی برای آن‌ها نیز ایجادشده است.
ماجرا به تصویب بودجه کشور توسط مجلس شورای اسلامی برمی‌گردد. کلا بررسی اولین لایحه بودجه توسط مجلس یازدهم کم‌حرف و حدیث نداشته اما حاشیه اخیر جنجال فراوانی ایجاد کرده و به یک آزمون پیش پای آن تبدیل‌شده است.
روز 14 بهمن 1399 نمایندگان مجلس با 148 رأی مخالف، 99 رأی موافق و 12 رأی ممتنع بعد از چند هفته کار کمیسیون‌های مختلف و البته کمیسیون تلفیق، لایحه بودجه را رد کردند. اگرچه در روز رأی‌گیری ابهام فراوانی درباره اینکه مجلس لایحه دولت یا نظر کمیسیون تلفیق را به رأی گذاشته پیش آمد. بر اساس گفته‌های ریاست مجلس، لایحه دولت به رأی نمایندگان گذاشته‌شده بود درحالی‌که به نظر می‌رسید نمایندگان دراین‌باره قانع نشده بودند. همچنین هیچ‌وقت مشخص نشد اگر قرار بود چنین اتفاقی رخ دهد چرا بعد از تحویل لایحه بودجه به مجلس شورای اسلامی در تاریخ 12 آذرماه این اتفاق رخ نداده بود.
نکته جالب آنکه نمایندگان در تاریخ 28 بهمن‌ماه و یک روز بعد از تحویل دوباره لایحه بودجه با 211 رأی موافق، 28 رأی مخالف و 6 رأی ممتنع از 252 نماینده حاضر با کلیات آن موافقت کرده بودند.
اما اخیرا حاشیه دیگری برای مجلس شورای اسلامی پیش‌آمده که ضرورت دارد در اسرع وقت به آن پاسخ داده شود.
ابتدا علی خضریان، نماینده تهران در تاریخ 31 فروردین‌ماه در حساب اینستاگرامی خود نوشت: «متأسفانه بررسی جداول بودجه 1400 حاکی از تغییرات گسترده ارقام و اعداد پس از رأی‌گیری بودجه در صحن مجلس... می‌باشد. تا آنجا که در کمال تعجب جداول 25 روز پس از تصویب بودجه ابلاغ‌شده است که در نوع خود بی‌نظیر است. لذا با توجه به رانت ایجادشده برای عده‌ای خاص و تذکرات متعدد نمایندگان پیرامون این موضوع که شنیده نشده، باهدف جلوگیری یک رانت بزرگ که منجر به ذبح قانون‌گرایی در نظام بودجه‌ریزی کشور خواهد شد این تخلف را پیگیری خواهم کرد».
روز شنبه 4 اردیبهشت‌ماه نیز بیش از 100 نماینده مجلس شورای اسلامی در نامه‌ای به ریاست مجلس بیان داشتند جداول و ردیف‌های قانون بودجه حدود یک ماه بعد از تصویب و نهایی شدن بارها به‌صورت غیر شفاف دچار تغییر شده است. نمایندگان در این نامه خواستار توضیح شفاف درباره تنظیم و تهیه جداول و ردیف‌های بودجه شده بودند.
در بخشی از این نامه آمده است: «انتظار می‌رفت که این شفافیت در تصویب بودجه و بخصوص تهیه و تصویب جداول و ردیف‌ها که اصلی‌ترین بخش بودجه است، در عالی‌ترین سطح مورد اهتمام هیئت‌رئیسه محترم کمیسیون تلفیق و نیز ریاست محترم مجلس قرار گیرد. اما آنچه اتفاق افتاد نه‌تنها این انتظار را محقق نکرد بلکه نمره‌ای به‌مراتب کمتر از سال‌های قبل در شفافیت و قانون‌مداری کسب نمود»
در بخش دیگری از نامه آمده است: «بررسی جداول بودجه حاکی از تغییرات گسترده ارقام و اعداد نسبت به جدول ارائه‌شده از سوی دولت است که در صحبت با اعضای کمیسیون تلفیق مشخص شد که جداول صرفا توسط یک یا چند نفر و درنهایت با تائید رئیس کمیسیون تلفیق و چند روز پس از رأی‌گیری لایحه در صحن مجلس در 29/12/1399 نهایی شده و البته تأسف‌بارتر اینکه این جداول تا حدود یک ماه بعد یعنی تا تاریخ 21/1/1400 نیز به‌کرات تغییر کرده و در کمال تعجب جداول 25 روز پس از تصویب بودجه در صحن ابلاغ‌شده است و متأسفانه بر اساس اخبار مستند، این تغییرات محدود به ارقام جداول نشده بلکه حتی تغییرات کلی در تبصره‌ها و جداول داخل آن‌ها و تصحیح بندها بر اساس اشکالات شورای نگهبان را نیز شامل شده است.»
کاظم دلخوش، نماینده صومعه‌سرا نیز در تاریخ 3 اردیبهشت‌ماه دراین‌باره به خبرگزاری برنا گفته بود: «در جایگاه اعضای کمیسیون تلفیق امین مجلس بودیم، چند ماه به‌صورت شبانه‌روزی بر روی بودجه کار کردیم اما نهایتا جداول در 25 فروردین با تأخیر به دولت ارسال شد و همچنین در برخی از احکام بودجه تغییراتی صورت گرفته بود که با آنچه نمایندگان به تصویب رسانده بودند، تفاوت داشت.»
دلخوش در ادامه عنوان می‌کند: «اعتقادمان بر این است بودجه نوشته‌شده و به تصویب رسیده توسط مجلس با بودجه‌ای که به دولت ارجاع شد تفاوت دارد.»
البته در مجالس قبلی نیز همیشه چنین صحبت‌هایی درباره تغییرات بودجه عنوان می‌شد ولی هیچ‌گاه صد نماینده پیش‌قدم نمی‌شدند تا با ارسال نامه به رئیس مجلس به چنین تغییراتی غیرقانونی اعتراض کنند.
شاید به همین دلیل بود که مصطفی میرسلیم، نماینده مردم تهران روز یکشنبه 5 اردیبهشت‌ماه در توییتی نوشت: «این مجلس اعتبارنامه رئیس کمیسیون تلفیق دهم را رد کرد، حتما با مسئولان دست بردن در جداول بودجه 1400 برخورد خواهد کرد».
با توجه به شکل‌گیری چنین فضایی ضرورت داشت به سرعت مجلس شورای اسلامی و البته دولت درباره چنین ادعاهایی توضیح دهند که تا چه میزان با واقعیت منطبق است. آیا واقعا عده‌ای از نمایندگان در خفا و پنهانی مبادرت به تغییر آمار و ارقام بودجه و جداول آن کرده‌اند؟!
پاسخ کمیسیون تلفیق
در پی نامه تعدادی از نمایندگان مجلس برای رفع برخی ابهام ها درباره جداول بودجه 1400، هیئت رئیسه کمیسیون تلفیق بالاخره توضیحات مفصلی درباره این جداول ارائه کرد؛
متن نامه هیئت رئیسه کمیسیون تلفیق به شرح زیر است:
"ملت شریف و بزرگ ایران
با عرض سلام و آرزوی قبولی طاعات و عبادات
اخیرا در فضای مجازی و رسانه‌ای مطالبی در خصوص نحوه تدوین جداول بودجه سال 1400 منتشر شده است. لذا اولا اعلام می‌کنیم که اعضای هیئت رئیسه کمیسیون تلفیق بودجه سال 1400 آمادگی دارند در هر مکان و زمان و به هر نحوی که همکاران بزرگوارمان لازم بدانند اطلاع‌رسانی کرده و به شبهات و ابهامات پاسخ دهند. همچنین یادآور می‌شود در برابر نمایندگانی که ابهام دارند، مستقل از تعدادشان، وظیفه خود را روشنگری و ارائه توضیحات می‌دانیم تا کلیه مسائل بر طرف شود.
لازم به ذکر است شرایط بودجه پیشنهادی اولیه و ناهم‌تراز دولت، رد کلیات در صحن علنی، اصرار بر ابلاغ بودجه قبل از پایان سال و ازدست‌رفتن فرصت سه‌هفته‌ای مجلس همه و همه باعث محدودیت زمانی جدی در بررسی بودجه شد. هر چند، با زحمات شبانه‌روزی همه نمایندگان در جلسات صحن علنی مجلس و اعضای کمیسیون تلفیق، بودجه سال 1400 تا پایان سال نهایی و ابلاغ شد تا کشور، سال جدید را با بودجه‌بندی مناسب آغاز کند. لذا ضمن تشکر از همه عزیزان، اعلام می دارد که کمیسیون تلفیق و هیئت رئیسه این کمیسیون، کار خود را قانونی و در موعد مقرر انجام داده و بودجه نیز در موعد قانونی خود به دولت ابلاغ شده است.
همچنین ذکر چند نکته زیر در این رابطه، ضروری می‌باشد؛
1. در شرایط موجود کشور که کمر مردم زیر بار گرانی‌های ناشی از ناکارآمدی مدیریتی و تحریم‌های ظالمانه خم شده و کشور درگیر مشکل فراگیر کرونا و مذاکرات هسته‌ای وین است، بیش از هر زمان دیگر به همدلی و حل مسائل و ابهامات از طریق گفتگو نیاز داریم. حاشیه‌سازی برای مجلس انقلابی و دولت غیر همسو، حتی اگر کاستی هم وجود داشته باشد منجر به نگرانی بیش‌تر دلسوزان انقلاب شده و به مصلحت جریان انقلاب نیست. لذا همگان را به خویشتن‌داری و بررسی جامع‌تر اظهارات و اثر اجتماعی آن دعوت می‌کنیم.
2. در بودجه بحمدالله، با مشورت نمایندگان کمیسیون‌های تخصصی در کمیسیون تلفیق، قدم‌های بزرگی برداشته شده که اگر دولت کمربسته و با همتی بر سر کار بیاید آینده خوشی را برای کشور نوید می‌دهد:
برای اولین بار بیش از 19 هزار میلیارد تومان به امر مبارک محرومیت‌زدایی اختصاص یافته که نحوه توزیع آن بین شهرستان‌ها، قبل از تصویب بودجه در صحن، به استحضار روسای مجامع استانی رسیده است.
مبلغ 7 هزار میلیارد تومان برای آب‌رسانی روستایی اختصاص یافته و اگر سال دیگر معادل همین مبلغ اختصاص یابد دیگر در کشور، روستای بالای بیست خانوار فاقد آب آشامیدنی بهداشتی نخواهیم داشت.
مبلغ 5 هزار میلیارد تومان برای راه روستایی اختصاص یافته که افق تکمیل کل راه‌های روستایی بالای بیست خانوار 4 ساله پیش‌بینی شده است. بدیهی است در سال آینده می‌توان تمرکز بیشتری بر راه‌های روستایی داشت.
3. مبلغ 32 هزار میلیارد تومان برای تقویت تولید و اشتغال در بخش‌های کشاورزی، صنعت و معدن، نفت و نیرو، زیربناهای توسعه و گردشگری و... پیش‌بینی شده که تحقق هدف یک میلیون شغل خالص را به‌راحتی ممکن می‌سازد.
4. در تبصره 16 در امر ازدواج، مسکن و تعالی خانواده ده‌ها و بلکه صدها هزار میلیارد تومان منابع بانکی هدفمند در نظر گرفته شده است تا زمینه افزایش نرخ زاد و ولد و تشکیل خانواده را فراهم سازد.
5. برای اولین‌بار آن‌قدر بودجه و اختیارات و رفع موانع تولید در حوزه کشاورزی اختصاص یافته که به شهادت رئیس محترم کمیسیون کشاورزی مجلس، بودجه سال 1400 بوی کشاورزی می‌دهد.
6. در ارتقاء و تقویت بنیه فرهنگی و رفع آسیب‌های اجتماعی، هزاران میلیارد اختصاص یافته که به اظهار نمایندگان این کمیسیون‌ها بی‌سابقه بوده است.
7. در خصوص مسائل آموزشی، چه در سطح آموزش عالی و چه در آموزش‌وپرورش اعتبارات بی‌نظیری اختصاص یافته است.
8. در مورد بازنشستگان تامین اجتماعی، صندوق‌های بازنشستگی، مددجویان عزیز کمیته امداد و بهزیستی، حقوق و البسه سربازان و سایر اقشار بیش از دویست هزار میلیارد تومان اختصاص یافته است. کارشناسان این حوزه می‌توانند گواهی دهند که این کار در چند سال گذشته بی‌سابقه بوده است.
9. در تقویت بنیه دفاعی، توانمندی‌های هسته‌ای، اعتبارات قوه قضائیه، صدا و سیما و دستگاه‌هایی که حکم قوانین دائمی و برنامه ششم در مورد آن‌ها در لایحه بودجه عنایت جدی نشده بود، بیش از همه، نمایندگان این کمیسیون‌ها در کمیسیون تلفیق بودجه می‌توانند شهادت دهند که چه راهگشایی‌هایی صورت گرفته است.
در برابر بزرگی و صبوری ملت بزرگ ایران بی‌شک مجموعه کارهای شبانه‌روزی تک‌تک اعضای کمیسیون تلفیق بودجه و ده‌ها کارشناسی که ما را در این راه یاری دادند اساسا کاری نبوده است و ما همچنان خود را بدهکار این ملت، بویژه محرومان و رنج‌کشیدگان می‌دانیم.
آنچه که ما کرده‌ایم لطف خدا بوده است. همچنان پذیرای انتقادات، پیشنهادات و اصلاح ساختاری بودجه و تدوین چارچوبی برای برنامه هفتم و بودجه‌های سال‌های آتی هستیم.
اعضای هیئت رئیسه کمیسیون تلفیق بودجه سال 1400"